Türkiye’deki Araştırma Görevlilerinin Mesleki Sorunlarının İkili Karşılaştırma Yoluyla Ölçeklenmesi

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 2, 0 - 0, 02.01.2016

İbrahim Uysal , Duygu Anıl , Levent Ertuna

https://doi.org/10.21031/epod.14618

Cited By: 5

Öz

Bu araştırma, araştırma görevlilerinin yaşadıkları mesleki sorunların önem düzeyini “karşılaştırmalı yargılar kanunu” kapsamında yer alan ikili karşılaştırma yoluyla ölçeklemeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda araştırma görevlilerinin mesleki sorunları cinsiyet, öğrenim durumu ve kadro türü değişkenlerine göre incelenmiştir. Araştırma genel tarama modeli ile desenlenmiştir. Araştırmanın örneklemini Türkiye’de Yüksek Öğretim Kurumuna bağlı devlet ve vakıf üniversitelerinde görev yapan 555 araştırma görevlisi oluşturmaktadır. Ölçme aracı iki kısımdan oluşmakta olup birinci kısımda demografik bilgiler (cinsiyet, öğrenim seviyesi ve kadro türü), ikinci kısımda ise araştırma görevlilerinin ikili olarak karşılaştıracakları sekiz mesleki sorun (akademik olmayan işlere yönlendirilme, fiziksel yetersizlikler, mobbing, yabancı dil sorunu, kadro güvencesi olmaması, ekonomik sorunlar, ödeneklerin yetersizliği ve idare tarafından verilen fakülte işlerinin yoğunluğu) bulunmaktadır. Ölçekleme Thurstone’un karşılaştırmalı yargılar kanununun III. Hal denklemi kullanılarak tam veri matrisinden gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonucunda elde edilen bulgulara göre araştırma görevlilerinin en önemli sorunu ekonomiktir. Bunu sırasıyla mobbing, idare tarafından verilen fakülte işlerinin yoğunluğu, ödeneklerin yetersizliği ya da bulunmaması, kadro güvencesi olmaması, akademik olmayan işlere yönlendirme, fiziksel yetersizlikler ve yabancı dil sorunları takip etmiştir. Araştırma görevlilerinin karşılaştıkları mesleki sorunlar cinsiyet değişkenine göre incelendiğinde kadın araştırma görevlileri mobbingi en önemli sorun olarak görürken erkek araştırma görevlileri bu sorunu altıncı sırada görmektedir. Diğer bir değişken olan öğrenim seviyesinde, doktora eğitimini tamamlamış araştırma görevlilerinin en önemli sorununun kadro güvencesinin olmaması olduğu görülmüştür. Kadro türü değişkeni açısından ise 50. maddenin d bendince atanan araştırma görevlilerinin en önemli sorunu kadro güvencesinin olmamasıdır.

Kaynakça

• Acar, A., Nemutlu, E., Gürhan, G. ve Liman, V. (2004). HÜ Eczacılık Fakültesi araştırma görevlilerinin iş memnuniyeti ve bunu etkileyen faktörler. HÜ Eczacılık Fakültesi Dergisi, 24(2), 95-106.
• Arı, A. (2007). Üniversite öğretim elemanlarının sorunları. Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 66-74.
• Bakioğlu, A. ve Pekince, D. (2011). Araştırma görevlilerinin kariyer gelişimlerine bölümlerindeki destek kültürünün etkisi. Uluslararası Yükseköğretim Kongresi: Yeni Yönelişler ve Sorunlar (UYK-2011), 27-29 Mayıs 2011, İstanbul, 2(XI), pp. 1272-1280.
• Bakioğlu, A. ve Yaman, E. (2004). Araştırma görevlilerinin kariyer gelişimleri: Engeller ve çözümler. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 1-20.
• Bülbül, T. (2006). Üniversite öğretim elemanlarının ücretlerinin akademik yaşama yansımalarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Celep, C. ve Konaklı, T. (2013). Öğretim elemanlarının yıldırma yaşantıları: Nedenleri, sonuçları ve çözüm önerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 175-199.
• Ceylan, L. (2005). Psikolojik baskı ve sınıf öğretmenleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th Edition). London: Routledge Falmer.
• Ergün, M. (2001). Üniversitelerde öğretim etkinliğinin geliştirilmesi. 2000 Yılında Türk Milli Eğitim Örgütü ve Yönetimi Ulusal Sempozyumu’nda sunulan bildiri, 11-13 Ocak 2001, Ankara.
• Frankel, R. J., Wallen, E. N. and Hyun, H. H. (2011). How to design and evaluate research in education (8th Edition). New York: McGraw-Hill.
• Güler, N. ve Anıl, D. (2009). Scaling through pair-wise comparison method in required characteristics of students applying for post graduate programs. International Journal of Human Sciences, 6(1), 627- 639.
• İlhan, M., Özkan, S., Kurtcebe, Ö. ve Aksakal, N. (2009). Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde çalışan araştırma görevlileri ve intörn doktorlarda şiddete maruziyet ve şiddetle ilişkili etmenler. Toplum Hekimliği Bülteni, 28(3), 15-23.
• Kahraman, A.B. (2010). Lisansüstü eğitim yapmak amacıyla başka bir üniversitede görevlendirilen araştırma görevlilerinin yaşam tarzı profilleri ve problemleri (Hacettepe Üniversitesi örneği). Journal of World of Turks, 2(2), 243-257.
• Karakütük, K. ve Özdemir, Y. (2011). Bilim İnsanı Yetiştirme Projesi (BİYEP) ve Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı’nın (ÖYP) değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 26-38.
• Korkut, H., Yalçınkaya, M. ve Muştan T. (1999). Araştırma görevlilerin sorunları. Eğitim Yönetimi, 17, 19-36.
• Kök, S. B. (2006). İş yaşamında psiko-şiddet sarmalı olarak yıldırma olgusu ve nedenleri. 14. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, 25-27 Mayıs 2006, Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F., Erzurum. 161-170.
• Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610.
• Leymann, H. (1996). The Content and Development of Mobbing at Work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165–84.
• Murat, M. (2003). Üniversite öğretim elemanlarında tükenmişlik. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(19), 25-34.
• Özkal, F. M. (2010). Akademik personel yetiştirme sürecini baltalayan sabıkalı istihdam maddesi: 50/d. Cumhuriyetimizin Yüzüncü Yılına Doğru Üniversite Vizyonumuz Sempozyumu, 16-18 Nisan, Ankara.
• Pienaar, C. & Bester, C. (2009). Addressing career obstacles within a changing higher education work environment: Perspectives of academics. Psychological Society of South Africa, 39(3), 376-385.
• Şahin, M. (2013). Mobbing olgusuna anatomik bir bakış: Üniversite özelinde vaka analizi. Akademik Bakış Dergisi Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 38, 1-20.
• Turgut, M. F. ve Baykul, Y. (1992). Ölçekleme teknikleri. Ankara:ÖSYM Yayınları.
• Tuzgöl Dost, M. ve Cenkseven, F. (2007). Devlet ve vakıf üniversitelerinde çalışan öğretim elemanlarının mesleki sorunları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 203-218.
• Tüzel, E. (2008). Araştırma görevlilerinin maruz kaldıkları yıldırma (mobbing) davranışlarının araştırma görevlilerinin sahip oldukları çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Gazi Eğitim Fakültesi Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Westhues, K. (2007). The unkindly art of mobbing. 12 Ocak 2015 tarihinde http://arts.uwaterloo.ca/~ kwesthue/ mobbing.htm sitesinden alınmıştır.
• Yaman, E. (2007). Üniversitelerde bir yönetim sorunu olarak öğretim elemanlarının maruz kaldığı informal cezalar: Nitel bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• YÖK (1981). Yükseköğretim Kanunu.
• YÖK (2014). Yükseköğretimde Kalite İçin. Ankara Üniversitesi Basımevi Müdürlüğü: Ankara.