Varolan Ölçek Geliştirme Yöntemleri ve Ölçme Kuramları Psikolojik Ölçek Geliştirmede Ne Kadar İşlevsel: Yeni Bir Öneri

Yıl 2012, Cilt: 3 Sayı: 2, 279 - 290, 15.12.2012

Adnan Erkuş

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Varolan Ölçek Geliştirme Yöntemleri ve Ölçme Kuramları Psikolojik Ölçek Geliştirmede Ne Kadar İşlevsel: Yeni Bir Öneri

Öz

Bugüne kadar geliştirilmiş olan ölçek geliştirme yöntem ve teknikleri ile ölçme kuramları, ölçülecek psikolojik özelliğin ne ve nasıl olduğu konusunda herhangi bir fikir vermemektedirler. Bunun yanında, ölçek maddeleri ister ikili ister çoklu olsun eşit ağırlıklıymış gibi işlemlere tabi tutulmakta, özellikle ulusal çaptaki testlerde yapay alttestler sanki tekboyutluymuş gibi ele alınmakta ve ağırlıklandırılmaktadırlar. Bu çalışmada, psikolojik ölçek geliştirmede olmazsa olmaz yöntemin faktör analitik teknikler olduğu ileri sürülmekte ve bunun gerekçeleri ele alınmaktadır. Ayrıca, çokbileşenli yapılarda, her alt bileşenin önce ayrı ayrı tekboyutlu hale getirilmesi, başlangıçta yer alan 1-0 matrisi yerine faktör puanlarının konulması ve sonra hepsinin faktör analizine sokularak bileşenli yapının oluşturulması önerilmektedir. Bileşenli yapı oluşturulduktan sonra, bireysel puanların bulunmasında da, geleneksel alttest toplamlarının bulunup çarpılıp toplanmasından farklı olarak, bir maddenin tüm bileşenlere katkısının dikkate alındığı bir yöntem önerilmektedir

Anahtar Kelimeler

çok bileşenli psikolojik yapılar, faktör analizi, faktör puanı