Yeni Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Kayseri Koşullarında Agro-morfolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 62 - 70, 30.10.2022

Hamdi Özaktan , Gözde Kıbık Oğuz Erol

https://doi.org/10.55257/ethabd.1181270

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma Kayseri koşullarında yeni nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin agro-morfolojik özelliklerinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma 2022 yılında Erciyes Üniversitesi Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezine ait merkez kampüste bulunan deneme alanında, tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuş ve yürütülmüştür. Denemede kullanılan materyaller 2015-2021 yılları arasında ülkemizde tescil edilen Aslanbey (2016), Atabay (2019), Aydoğan (2018), Bahadır (2019), Çiftçi (2021), Göktürk (2019), Karlı (2018), Nihatbey (2020) ve Tunç (2019) çeşitleri kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre; bitki boyu 37,3-50,0 (cm), ilk bakla yüksekliği 23,0-34,3 (cm), bitkide ana dal sayısı 2,3-3,3 (adet), bitkide bakla sayısı 18.3-31.3 (adet), baklada tane sayısı 0,860-0,980 (adet), bitkide tane sayısı 16,0-30,67 (adet), birim alan tane verimi 207,3-436,67 (kg/da) ve yüz tane ağırlığı 33,00-43,67 (g) değerleri elde edilmiştir. Buna bağlı olarak tane verimi yönünden en yüksek tane verimine sahip olan Atabay ve Aslanbey çeşitleri Kayseri ekolojik koşulları için önerile bilinir.

Anahtar Kelimeler

Nohut, adaptasyon, verim, PCA

Determination of Agro-Morphological Characteristics of New Chickpea (Cicer arietinum L.) Varieties in Kayseri Conditions

Öz

This study was carried out to evaluate the agro-morphological characteristics of new chickpea (Cicer arietinum L.) cultivars in Kayseri conditions. The research was established and carried out in 2022 in the experimental area located in the central campus of the Erciyes University Agricultural Research and Application Center, according to the randomized blocks trial design with 3 replications. In our experiment; registered in our country between 2015-2021 years that Aslanbey (2016), Atabay (2019), Aydoğan (2018), Bahadır (2019), Çiftçi (2021), Göktürk (2019), Karlı (2018), Nihatbey (2020) and Tunç (2019) varieties were used.
According to the results obtained in the research; plant height 37,33-50,00 (cm), first pod height 23,0-34,3 (cm), number of main branches per plant 2,3-3,3 (pieces), number of pods per plant 18,3-31,3 (pieces), number of seeds per pod 0,860-0,980 (pieces), The number of grains per plant was 16,00-30,67 (pieces), the grain yield per unit area was 207,3-436,67 (kg/da), and the hundred grain weight was 33,00-43,67(g). Accordingly, Atabay and Aslanbey varieties, which have the highest grain yield in terms of grain yield, are known to be recommended for Kayseri ecological conditions.

Anahtar Kelimeler

Chickpea, adaptation, yield, biplot, PCA

Kaynakça

• Akibode, S., Maredia, M. 2011. Global and regional trends in production, trade and consumption of food legume crops. Michigan State University, East Lansing, Michigan
• Anonim, 2001. Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı. Yemeklik Tane Baklagiller. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü, Ankara.
• Atmaca E. 2008. Eskişehir koşullarında bazı nohut çeşit ve hatlarında farklı ekim zamanı ve sıra arası mesafelerinin verim, verim unsurları ve kalite üzerine etkisi. Fen Bilimleri Enst. Tarla Bitkileri Bölümü Ankara.
• Aziz, T., Pekşen, E. 2020. Seed priming with gibberellic acid rescues chickpea (Cicer arietinum L.) from chilling stress. Acta Physiologiae Plantarum, 42: 139.
• Bakoğlu, A. 2009. Elâzığ ekolojik koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(1): 1-6.
• Bakoğlu, A. ve Ayçiçek, M., 2005. Bingöl Ekolojik Koşullarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Bir Araştırma. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi,17(1).107-113.
• Beysarı, V., 2012. Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Bingöl Koşullarındaki Verim ve Adaptasyon Koşullarının Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
• Biçer, B.T., Anlarsal, A. E., 2004. Bazı nohut (Cicer arietinum L.) köy çeşitlerinde bitkisel ve tarımsal özelliklerin belirlenmesi, Tarım Bilimleri Dergisi, Cilt 10(4).389-396
• Ceritoglu, M., Erman, M., Yıldız, F. 2020. Effect of salinity on germination and some agro-morphological traits in chickpea seedlings. ISPEC Journal of Agricultural Sciences, 4(1): 82-96.
• Considine, M.J., Siddique, K.H.M. Foyer, C.H. 2017. Nature’s pulse power: Legumes, food security and climate change. Journal of Experimental Botany, 68(8): 1815-1818.
• Demirci ve Bildirici 2020., Şanlıurfa Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi Sayı 20, S. 656-662, Aralık 2020
• Gaur, P.M., Singh, M.K., Samineni, S., Sajja, S.B., Jukanti, A.K., Kamatam, S. Varshney, R.K. 2016. Inheritance of protein content and its relationships with seed size, grain yield and other traits in chickpea. Euphytica, 209: 253-260. DOI 10.1007/s10681-016-1678-2
• Gozen, V. 2008. Morphologıc Characterızatıon in Hybrıd Greenhouse Cucumber (Cucumis sativus L.) Breedıng and Determınatıon of Approprıate Hybrıd Combınatıons and Hybrıd Seed Qualıty. Ankara University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Horticulture, Ph.D. Thesis, 185s, Ankara.
• Güneş A., Tekatlı M., Ertürk E., Kılınç C. 2022. Kahramanmaraş Koşullarında Bazı İleri Nohut (Cicer arietinum L.) Genotiplerinde Tarımsal Özelliklerin İncelenmesi, Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 9(1): 119–131
• Güngör H., Çakır M.F., Dumlupınar Z. 2021. Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Genotiplerinin Kırklareli ve Edirne Koşullarında Verim ve Verim Unsurları Bakımından Değerlendirilmesi Araştırma Makalesi Ziraat Mühendisliği (373), 10-18 DOI: 10.33724/zm.888717
• Jukanti, A.K., Gaur, P.M., Gowda, C.L.L., Chibbar, R.N. 2012. Nutritional quality and health benefits of chickpea (Cicer arietinum L.): A review. British Journal of Nutrition, 108(1): 11-26.
• Karaköy, T., 2008. Çukurova ve Orta Anadolu Bölgelerinden Toplanan Bazı Yerel Nohut (Cicer arietinum L.) Genotiplerinin Verim ve Verimle İlgili Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Kaur, M., Singh, N., Sodhi, N. S., 2005. Physicochemical, cooking, textural and roasting characteristics of chickpea (Cicer arietinum L) cultivars. Journal of Food Engineering 69, 511-517.
• Maphosa, L., Richards, M.F., Norton, S.L., Nguyen, G.N. 2020. Breeding for abiotic stress adaptation in chickpea (Cicer arietinum L.): A comprehensive review. Crop Breeding Genetics and Genomics, 2(4): e200015.
• Maya, M., Maphosa, M. 2020. Current status of chickpea production: Opportunities for promoting, adoption and adapting the crop in Zimbabwe: A review. Journal of Dryland Agriculture, 6(1): 1-9
• Mohammadi, S.A., B.M. Prasanna. 2003. Analysis of Genetic Diversity in Crop Plants Salient Statistical Tools And Considerations. Crop Science 43, 1235–1248. https://doi.org/10.2135/cropsci2003.1235
• Oğuz ve Erman 2021., Siirt Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarında Ekilen Nohut Çeşitlerinin Verim, Verim Öğeleri ve Nodülasyon Üzerine Etkisi MAS Journal of Applied Sciences 6(3): 564–575.
• Ozaktan, H., Uzun, S., Uzun, O., & Yasar Ciftci, C. 2022. Change in Chemical Composition and Morphological Traits of Chickpea (Cicer arietinum L.) Genotypes Grown Under Natural Conditions. Gesunde Pflanzen, 1-16.
• Özaktan, H. 2021. Sieve Analysis for Kernel Size of Some Registered Chickpea Cultivars. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 9(11), 1953-1959.
• Özcan ve Yücel 2022., Şırnak-İdil Koşullarında Yetiştirilebilecek Kışlık Nohut Genotiplerinin Saptanması ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi 6(1): 99-109.
• Rani, A., Devi, P., Jha, U.C., Sharma, K.D., Siddique, K.H.M., Nayyar, H. 2020. Developing climate-resilient chickpea involving physiological and molecular approaches with a focus on temperature and drought stresses. Frontiers in Plant Science, 10: 1759.
• Rasool S, Latef AAHA, Ahmad P 2015. Chickpea. In Legumes under Environmental Stress (pp. 67–79). https://doi.org/10.1002/9781118917091.ch4
• Sarımurat, M.Ş., Kulaz, H., ve Erdin, F., 2021. Van Ekolojik Koşullarında Yetiştirilebilen Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinde Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi, MAS Journal of Applied Sciences 7(1): 128–138.
• Saxena, M.C. 1990. Status of chickpea in the Mediterranean Basin. CIHEAM Options Méditerranéennes-Série Séminairesn., 9: 17-24.
• Singh ve Diwakar 1995., Chickpea Botany and Production Practices
• Sönmez, V., ve Kumlay, A.M., 2021. Adıyaman Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi Sayı 23, S. 656-665.
• TUİK, 2022. (Web Sayfası: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr), (Erişim tarihi Ekim 2022).
• Varol, I. S., Kırnak, H., Irik, H. A., & Özaktan, H. 2022. Effects of Supplementary Drip Irrigations Applied in Different Growth Stages on Yield and Yield Components of Chickpea Plants Grown Under Semiarid Climate Conditions. Gesunde Pflanzen, 1-8.
• Yahya, A.A., 2018., Identification of the Pollen Grains Some Cultivars of Chickpeas (Cicer arietinum L.) Journal Tikrit Univ. For Agri. Sci. Vol. ( 18 ) No.( 3 ) – 2018 ISSN-1813-1646