Türkiye’de Yetiştiriciliği Yapılan Bazı Subtropik İklim Meyvelerinin Üretim Projeksiyonu

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 17 - 22, 31.03.2023

Yazgan Tunç , Kadir Uğurtan Yılmaz

https://doi.org/10.55257/ethabd.1216677

Öz

Subtropik iklim meyveleri hem sevilen meyveler olması hem kullanım alanlarının geniş olması hem de ihracat ürünlerimiz arasında yer alması sebebi ile Türkiye’de yetiştiriciliği yapılan önemli meyve grupları arasında yer almaktadır. Elde edilen gelir bakımından yüksek getiri sağlayabilen bu grup, ülkemizdeki uygun ekoloji sayesinde yetiştiricilik alanları ve üretim miktarları bakımından da yıldan yıla artış göstermektedir. Yapılan bu çalışma ile 2012-2021 yılları arasındaki TÜİK verileri baz alınarak Türkiye’de üretimi yapılan bazı subtropik iklim meyvelerinin ileriye dönük üretim projeksiyonlarının pozitif ve negatif yönlü belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma neticesinde % projeksiyon katsayılarında en yüksek değer 17,55 ile avokado da saptanmıştır. Avokadoyu sırası ile muz (14,45), Trabzon hurması (8,87), kivi (7,84), nar (7,59), turunçgiller (4,36), incir (1,63), çay (1,45) ve zeytin (-1,99) takip etmiştir. Pozitif (+) projeksiyon katsayıları, üretimin önümüzdeki 11 yılda artacağını, negatif (-) projeksiyon katsayıları ise üretimin önümüzdeki 11 yılda azalacağını öngörmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, tarım, subtropik iklim meyveleri, projeksiyon katsayısı (%), üretim

Production Projection of Some Subtropical Climate Fruits Cultivated in Turkiye

Öz

Subtropical climate fruits are among the important fruit groups cultivated in Turkey because they are both popular fruits, wide usage areas and are among our export products. This group, which can provide high returns in terms of income, increases from year to year in terms of cultivation areas and production amounts, thanks to the appropriate ecology in our country. With this study, it was aimed to determine the positive and negative direction of the prospective production projections of some subtropical climate fruits produced in Turkey based on the TUIK data between the years 2012-2021. As a result of the study, the highest value in % projection coefficients was found in Persea americana Mill. with 17,55. Musa paradisiciai L. (14,45), Diospyros kaki L. (8,87), Actinidia Lindl. (7,84), Punica granatum L. (7,59), Citrus L. (4,36), Ficus carica L. (1,63), Camellia sinensis L. (1,45) and Olea europaea L. (-1,99) followed by Persea americana Mill., respectively. Positive (+) projection coefficients predict that production will increase in the next 11 years, while negative (-) projection coefficients predict that production will decrease in the next 11 years.

Anahtar Kelimeler

Turkiye, agriculture, subtropical climate fruits, projection coefficient (%), production

Kaynakça

• Anonim, 2011. T.C. Mersin Valiliği İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Mersin Tarım Master Planı, Mersin
• Bars, T., Uçum, İ., ve Akbay, C., 2018. ARIMA modeli ile Türkiye fındık üretim projeksiyonu. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi 21 (özel sayı): 154-160 DOI:ksutarimdoga.v21i41625.473029
• Demir, B., 2013. Mersin ilinin tarımda teknoloji kullanım projeksiyonu. Alınteri 24(B): 29-34
• Demir, B., 2015. İç Anadolu Bölgesi’nin bitki koruma makineleri projeksiyonu. Alınteri Journal of Agriculture Science 28(1): 27-32
• Demir, B., Kuş, E., 2016. İç Anadolu Bölgesinin tarımda teknoloji kullanım projeksiyonu. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi TARGİD Özel Sayı89-95 DOI:10.17100/nevbiltek.210970
• Durmuş, E., ve Yiğit, A., 2006. Türkiye’nin Tarım Bölgeleri. Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi IV. Ulusal Coğrafya Sempozyumu, Avrupa Birliği Sürecindeki Türkiye’de Bölgesel Farklılıklar 101-113
• Güvenç, İ. ve Purlu, G., 2022. Türkiye’nin 2020-2045 döneminde ceviz üretim ve gereksinim projeksiyonu. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi 25(1): 57-65 DOI: 10.18016/ksutarimdoga.vi.848460
• Kadakoğlu, B., Bayav, A., ve Karlı, B., 2022. Türkiye’de ceviz üretim projeksiyonu ve rekabet gücü analizi. Meyve Bilimi 9(1): 8-15 DOI:10.51532/meyve.1125552
• Koç, A., Uzunlu, V., ve Bayaner, A., 2000. Türkiye’de tarımsal ürün projeksiyonları 2000–2010. Forecasts for Agricultural Products in Turkey for the Period, Proje raporu 2001-6: 1-65
• Özcan, M., 2020. Subtropik Meyveler Ders Notu. Kivi Yetiştiriciliği: 1-37, Samsun
• Pinar, H., Yahya, H. N., Erċışlı, S., Coskun, O. F., Yaman, M., Turgunbaev, K., & Uzun, A. (2021). Molecular Characterization of Barberry Genotypes from Turkey and Kyrgyzstan. Erwerbs-Obstbau, 63(4), 403-407.
• Sümbül, A. ve Yıldız, E., 2022. Türkiye’de yetiştiriciliği yapılan sofralık, kurutmalık ve şaraplık üzümlerin üretim projeksiyonu. Erciyes Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi 5(1): 17-22 DOI: 10.55257/ethabd.1095080
• TÜİK, 2021. T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Türkiye İstatistik Kurumu Bitkisel Üretim İstatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=tarim-111 (Erişim tarihi: 09.09.2022)
• Uzun, A., Coskun, O. F., Yaman, M., Pinar, H., & Paris, K. (2017). Identification of genetic similarities among walnut (Juglans regia L.) genotypes selected from Central Anatolia region of Turkey with SRAP markers. Alatarım, 16(1), 26-34.
• Uzun, A., Yaman, M., Pinar, H., Çetin, N., Say, A. (2018) Türkiye' de ekonomik olarak yetiştiriciliği yapılan sert çekirdekli meyvelerin üretim projeksiyonu. Bahçe, 47. 79-83.
• Yaman, M. (2022). Determination of genetic diversity in european cranberrybush (Viburnum opulus L.) genotypes based on morphological, phytochemical and ISSR markers. Genetic Resources and Crop Evolution, 69(5), 1889-1899.
• Yaman, M. (2022). Evaluation of genetic diversity by morphological, biochemical and molecular markers in sour cherry genotypes. Molecular Biology Reports, 49(6), 5293-5301.
• Yaman, M., & Uzun, A. (2020). Evaluation of superior hybrid individuals with intra and interspecific hybridization breeding in apricot. International Journal of Fruit Science, 20(sup3), S2045-S2055.
• Yaman, M., Uzun, A., Çetin, N., ve Say, A., 2018. Türkiye’de yetiştiriciliği yapılan bazı üzümsü meyvelerin üretim projeksiyonu. Erciyes Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi 1(1): 19-24.
• Yildiz, E., Pinar, H., Uzun, A., Yaman, M., Sumbul, A., & Ercisli, S. (2021). Identification of genetic diversity among Juglans regia L. genotypes using molecular, morphological, and fatty acid data. Genetic Resources and Crop Evolution, 68(4), 1425-1437.