Son yıllarda endokrin bozucu kimyasallar (EBK) olarak adlandırılan ve insan yapımı olan bileşikler bilim dünyasında dikkatleri üzerine çekmektedir. Bu kimyasallar endokrin sistemin gelişimini ve fonk-siyonunu değiştirebilmekte, hormonların bağlanma, taşınma, üre-tim ve vücuttan uzaklaştırılmaları üzerine etki etmektedir. Şu ana kadar yapılan bilimsel çalışmaların çoğu EBK’ların kanserojen etki-lerine, balıkların ve memelilerin üreme sistemlerine olan etkilerine odaklanmıştır. Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı'na (EPA) göre hormon taklit edebilme özelliği olan EBK'lar, homeos-tazın devamından ve gelişim ile ilgili süreçlerin regülasyonundan sorumlu olan hormonların üretimine, salgılanmasına, taşınmasına, bağlanmasına, metabolizmasına ya da eliminasyonuna müdaha-le edebilen dışsal ajanlar olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla bu eksojen kimyasallardan en fazla endokrin sistem etkilenmektedir. Endokrin bozucular, hücrenin yağ dokusunda depolanabilirler. Bu sebeple EBK’ların çevre ve toplum sağlığı üzerindeki etkilerini mi-nimuma indirmek adına sıkı önlemlerin alınması gerekmektedir. İnsanlar ve hayvanlar EBK’lara günlük hayatta pek çok yol ile maruz kalabilmektedir. İnsanların maruz kaldığı yollardan biri de tekstil ürünlerinde bulunan EBK’lardır. EBK’ların sağlık üzerindeki olumsuz etkileri literatürdeki birçok araştırmada gözler önüne serilmiştir. Bilim ve teknolojinin bu ka-dar hızlı ilerlediği bir çağda bugüne kadar varlığı tespit edilen ve henüz tespit edilmemiş olan bu kimyasallarla kontamine olmamak imkansız gibi görünmektedir. Bu derlemede en yaygın EBK’lardan bisfenol A ve fitalatların etkileri hakkında bilgi verildikten sonra tekstil ürünlerinde belirlenen bis-fenol A ve fitalatlardan bahsedilecektir.
Yok
Yok
Yok
In recent years, man-made compounds referred to as endocrine disrupting chemicals (EDC) have attracted the attention of the sci-entific world. These chemicals can change the development and function of the endocrine system, and affect the binding, trans-port, production, and removal of hormones from the body. Most of the studies conducted so far have focused on the carcinogen-ic effects of EDCs and their effects on the reproductive system of fish and mammals. According to the US Environmental Protection Agency (EPA), EDCs with the ability to mimic hormones are defined as exogenous agents that can interfere with the production, secre-tion, transport, binding, metabolism, or elimination of hormones in the body responsible for the maintenance of homeostasis and regulation of developmental processes. Therefore, the endocrine system is mostly affected by these exogenous chemicals. Endo-crine disruptors can be stored in adipose tissues. For this reason, it is essential to make strict rules to minimize the effects of EDCs on the environment and public health. Humans and animals can be exposed to EDCs in many ways in daily life. The negative effects of EDCs on health have been revealed in many studies in literature. In a global world where science and technol-ogy are advancing so rapidly, it seems nearly impossible not to be contaminated with these chemicals. In this review, after giving information about the effects of bisphe-nol A and phthalates, the most common EDCs bisphenol A and phthalates used in textile products will be mentioned.
Yok
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Clinical Sciences |
Journal Section | Review |
Authors | |
Project Number | Yok |
Publication Date | August 25, 2021 |
Submission Date | February 16, 2021 |
Published in Issue | Year 2021 Volume: 11 Issue: 2 |