Nav û Cureyên Sewalan (Ajelan) û Çanda Sewalvanîyê li Devera Qerejdaxa Wêranşarê

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 2, 102 - 122, 31.10.2020

Ferhat Kaplan

Öz

Di çanda kurdan da cihê sewalvanîyê taybet e. Herêma Qerejdaxê jî yek ji wan herêman e ku
çanda sewalvanîyê lê xurt e. Lê ji ber gelek sedeman çanda sewalvanîye lawaz bûye rewşa
awarte ya kurdan û mercên sedsala ku em tê da dijîn, ev çand bi tunebûnê ra rû bi rû hiştîye.
Di xebatê da hatîye armanckirin ku ev çand were tomarkirin. Keresteyên vê xebatê bi rêbaza
hevpeyvînê hatîye berhevkirin. Hevpeyvîn bi sê kesan ra hatîye kirin ku li Qerejdaxê jîyane. Di
xebatê da nav û cureyên sewalên kedî û kovî yên ku li herêmê dihên dîtin hatine berhevkirin û
bi navlêkirina devoka herêmî hatine pênasekirin. Kevneşopên çanda sewalvanîyê ya li deverê û
têgihên têkildarî vê çandê hatine tomarkirin. Berên sewalvanîyê yên tên xwarin û tên vexwarin,
alavên têkildarî çanda sewalvanîyê hatîye tomarkirin.

Anahtar Kelimeler

qerejdax, navên sewelan, wêranşar, sewalvanî, çand

ANIMAL NAMES AND SPECIES AND LIVESTOCK CULTURE IN THE KARAJDAKH REGION OF WERANSHAR

Öz

Animal husbandry has a important place in Kurdish culture. The Karajdakh region is also one of
those areas where the animal husbandry culture is strong. But for many reasons the animal husbandry
culture has been weakened and the state of emergency of the Kurds and the conditions of
the century in which we live, this culture has been faced with extinction. The study aims to record
this culture. Materials for this study were collected through interviews. The interview was conducted
with three people who live in Karajdakh. The study collected the names and species of domestic
and wild animals found in the area and defined them by naming the local dialect. The traditions of
the animal husbandry culture in the area and the concepts related to this culture have been recorded.
Animal products are eaten and drunk, equipment related to animal culture is recorded.

Anahtar Kelimeler

Karajdakh, animals names, Weranshar, animal husbandry, culture

Kaynakça

• Akerson, F. E. (2000). Türkçe örneklerle dile genel bir bakış. İstanbul: Multilingual Yabancı Dil
• Baskıcı, M. (1998). Evcilleştirme tarihine kısa bir bakış. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 53(01) , 73-94. Doi: https://doi. org/10. 1501/ SBFder_0000001944
• Çoban, H. (2017). Eski çağda ilk evcil hayvanlar ve deve. Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 11, 554-560.
• Ertekin, S. (2002). Karacadağ’da bitki çeşitliliği. Diyarbakır: Sürdürülebilir Kırsal ve Kentsel Kalkınma Derneği. (Mêjûya jêgrtinê: 14. 01. 2020) Jêgirtin ji http://www. surkal. org. tr/dynamicContent/2_ KaracadagBitkiCesitliligiRaporu.pdf
• Ertuğrul, M. , Dellal, G. , Soysal, İ. , Elmacı, C. , Akın, O. , Arat, S. , Barıtçı, İ., Pehlivan, E. ve Yılmaz, O. (2009). Türkiye yerli koyun ırklarının korunması. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(2), 97-119. (Mêjûya jêgrtinê: 14. 08. 2020) Jêgirtin ji https://dergipark. org. tr/tr/ download/article-file/154098