Geşedana Hişî û Zimanî di Serdema Zaroktîya Pêşîn da

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 97 - 115, 30.04.2021

Cemil Güneş

Öz

Geşedana zimanî û hişî ji zayîna mirovan dest pê dike, berî mirina wan jî dewam dike. Di navbera ziman û hişî da têkilîyeka pir xurt heye. Her du hêman jî di bin bandora hevûdin da dimînin û rê li ber pêşveçûna hevûdin vedikin. Çawa ku rê li ber pêşveçûna hevûdin vedikin, dibe ku rê li ber pêşveçûna hevûdin jî bigirin. Geşedena hiş û zimanî ji destpêkê heta dawîya temenê mirovan dewam dike lê yek ji serdemên herî giring jî serdema zaroktîya pêşî ye. Zaroktîya pêşî ji alîyê geşedana zimanî û hişî ve serdemeka giring e. Ji ber ku zarok di vê heyamê da bi hiş û zimanê xwe zêdetir tev li jîyanê dibe, bêguman bandora wê jî gelekî zêde çêdibe. Me jî bi vê xebatê hewil da ku geşedana zimanî û hişî ya di zaroktîya pêşî da pêk dihê, analîz bikin.

Anahtar Kelimeler

hiş, ziman, geşedan, zarok, serdem

COGNITIVE AND LINGUISTIC DEVELOPMENT IN EARLY CHILDHOOD

Öz

Geşedana zimanî û hişî ji zayîna mirovan dest pê dike, berî mirina wan jî dewam dike. Di navbera ziman û hişî da têkilîyeka pir xurt heye. Her du hêman jî di bin bandora hevûdin da dimînin û rê li ber pêşveçûna hevûdin vedikin. Çawa ku rê li ber pêşveçûna hevûdin vedikin, dibe ku rê li ber pêşveçûna hevûdin jî bigirin. Geşedena hiş û zimanî ji destpêkê heta dawîya temenê mirovan dewam dike lê yek ji serdemên herî giring jî serdema zaroktîya pêşî ye. Zaroktîya pêşî ji alîyê geşedana zimanî û hişî ve serdemeka giring e. Ji ber ku zarok di vê heyamê da bi hiş û zimanê xwe zêdetir tev li jîyanê dibe, bêguman bandora wê jî gelekî zêde çêdibe. Me jî bi vê xebatê hewil da ku geşedana zimanî û hişî ya di zaroktîya pêşî da pêk dihê, analîz bikin.

Anahtar Kelimeler

zarok, hiş, ziman, serdem, geşedan

Kaynakça

• Arıca, E. (2003). Otistik Çocukların Dil Kullanımlarındaki Farklılaşmalar. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Aydın, A., (1999). Gelişim ve oğrenme psikolojisi, Ankara: Anı.
• Bacanlı, H. , (2002). Gelişim ve Öğrenme. Ankara: Nobel
• Bayhan, P. ve Artan İ. (2007). Cocuk gelişimi ve eğitimi. İstanbul: Morpa Kultur Yayınları.
• Damar, Mustafa. , (2007). İsviçre'de Yaşayan Altı Yaş Türk Çocuklarının Dil Kazanımlarına Yönelik Geliştirilen Türkçe Dili Etkinlikleri Gözlem Formu Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi
• Ergun, M. ve Özsüer S., (2008). Vygotsky’nin yeniden değerlendirilmesi, http://www.egitim.aku.edu. tr/vygotsky.pdf, adresinden 11 Ocak 2011 tarihinde edinilmiştir.
• Gander, M. J., & Gardiner, H. W. (2015). Çocuk ve Ergen Gelişimi (8 b.). (B. Onur, Çev.) Ankara: Imge.
• Güneş, F. (2014). Türkçe Öğretiminde Yaklaşımlar ve Modeller (3. b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Güvendir, E. ve Yıldız, I.G. (2014) Dil Edinimi. Ankara: Anı
• Kıran, Z., & Kıran, A. (2006). Dilbilime giriş. Istanbul: Seçkin.
• Konrot, A. (2001). Çocukta Dil ve Kavram Gelişimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Kürkçüoğlu, B. (2010). 0-6 yaş çocukların temel gelişim özellikleri: Bilişsel ve dil gelişimi. İ. Diken içinde, Erken Çocukluk Eğitimi (s. 136-167). Ankara: Pegem.
• Özdemir, A. (2002). Bilişsel Gelişim Kuramları Işığında Türkçenin Ana Dil Olarak Öğretiminde Yen kuramlar. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Öztürk, H. (1995). Okulöncesi Eğitim Kurumlarına Giden ve Gitmeyen İlkokul Birinci Sınıf Öğrencilerinin Alıcı ve İfade Edici Dil Düzeyleri. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Piaget, J.,& Inhelder, B. (2020). Çocuk Psikolojisi. İstanbul: Pinhan.
• Selçuk, Z. (2007). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Nobel.
• Senenmoğlu, N. (2007). Gelişim Öğrenme ve Öğretim (Kuramdan Uygulamaya). İstanbul: Gönül.
• Sönmez, V., (2000). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Ankara: Anı
• Temiz, G. (2002), Okulöncesi Eğitimin Çocuğun Dil Gelişimine Olan Etkisi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi
• Tulu, Y. (2009). ANA DİLİ TÜRKÇE OLAN VE ANA DİLİ TÜRKÇE Olmayan ikidlli 4-7 yaş çocukların dil düzeylerine etki eden faktörlerin incelenmesi. Konya: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Tümkaya, S. , Dil Gelişimi. M. E. Deniz (Ed.). Erken çocukluk doneminde gelişim içinde, Ankara,: Maya Akademi.
• Vygotsky, L. (2020). Zihinsel Gelişim Süreçleri (1 b.). (F. Ergiz, Çev.) İstanbul: Roza.
• Yavuzer, Haluk. (2018). Çocuk Psikolojisi (42 b.). Istanbul: Remzi Kitapevi