MOLA MOUSTAPHA’S BOOK “KURDISH LANGUAGE EXERCISES” (ANALYSIS, TEXT)

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 117 - 140, 30.04.2021

Mikail Bülbül , Mustafa Öztürk

Öz

This paper aims to evaluate and provide a latinized text of Mola Moustapha's book "Kurdish Language Exercises" that written in 1860 for the teaching of Kurdish. This book is registered as a manuscript in the collection of manuscript of Aleksandre Jaba, called Kurd 48 and is one of the most important book. Mola Moustapha has provided more than eight hundred sentences as exercises in this product which include grammatical topics such as tense, mood, voice and singular, plural forms. In this sudy he has focused specifically on the three main tenses; past, present and future, and his book often consists of examples from these tenses. When Moustapha gave tenses he shows both their positive and negative and sometimes their singular and plural forms.

Anahtar Kelimeler

Mela Mistefa, koleksîyona Aleksandre Jabayî, rêzimana kurmancî, destxet

Destnivîska Mela Mistefayî ya “Rahênanên Zimanê Kurdî” (Nirxandin, Metin)

Öz

Kurte
Armanca vê gotarê, nirxandin û dayîna metina latînîzekirî ya berhema Mela Mistefayî “Rahênanên Zimanê Kurdî” ye ku di 1860î da û ji bo hînkirina kurdîya kurmancî nivîsîye. Ev berhem wekî destxet, di koleksîyona destxetan ya Aleksandre Jabayî bi navê Kurd 48ê tomarkirî ye û yek ji berhemên giring e. Mela Mistefayî di vê berhemê da zêdetirî heşt sed hevok wekî rahênan pêşkêş kirine ku di wan da mijarên rêzimanî yên wekî dem, rawe û avahî, yekhejmarî, pirhejmarî hene. Ji alîyê deman ve bi taybetî li ser sê demên sereke, borî, niha û dahatîyê sekinîye û berhema wî bi piranî ji mînakên van deman pêk dihê. Dema ku Mistefayî dem pêşkêş kirine û kêşana karan nîşan dane, hem formên wan yên erênî hem jî nerênî û carinan jî li gor yekhejmarî û pirhejmarîya wan nîşan dane.

Anahtar Kelimeler

Mela Mistefa, koleksîyona Aleksandre Jabayî, rêzimana kurmancî, destxet

Kaynakça

• Bilbil, M. & Oztirk, M. (2019), Rêzimana Mela Mehmûdê Bazîdîyî: Rîsaleyî Tûhfetu’l-Xîlan Fî Zimanê Kurdan, Mezopotamya Vakfı Yayınları:İstanbul.
• Bülbül, M. & Öztürk M. (2020), Kêşana Karên Kurdî, Berhema Mela Mehmûdê Bazîdîyî, Mezopotamya Vakfı Yayınları: İstanbul
• Bülbül, M. & Öztürk M. (2020), “Nirxandina Destxeta Mela Mehmûdê Bazîdîyî; Kêşana Lêkerên Kurdî”, Folklor û Ziman, 1(2), 167-185.
• M. Öztürk (2018), “Çîrokên Werger Ên Mela Mehmûdê Bazîdî (1797-1870), Vekolîn Metin” Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi, 4(8), 33-63.
• Öztürk, M. (2017), “Aleksandre Jaba ve Onun El Yazmaları Koleksiyonundaki Türkçe Eserler”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (The Journal of International Social Research), 10(49), 41-49
• Öztürk, M. (2017), “Mela Mehmûdȇ Bazidî’nin Kürtçe-Türkçe Sözlüğü (İnceleme-Metin)”, Doğu Araştırmaları, 17(1), 57–89.
• Öztürk, M. (2017), Koleksîyona Aleksandre Jaba Ya Destnivîsên Kurdî (Vekolîn û Saloxdan), Lîs Yayınları:Diyarbakır.
• Öztürk, M. (2017), Reyâhîn-i Aşk, Lîs Yayınları: Diyarbakır.
• Öztürk, M. (2018), "Destnivîsên Helbesta Kurdî ya Gelêrî Yên di Koleksîyona Aleksandre Jaba da û Nusxeya ‘Kilamê Kîçan’ ya bi Hejmara Kurd 49ê", International Journal of Kurdish Studies 4(1), 174-197.
• Mela Mistefa (1860), Rahênanên Zimanê Kurdî, Nusxeya dijîtal a arşîva A. Jaba ya li Petersburgê, li Pirtûkxaneya Akademîya Zanistan a Rûsyayê, No: Kurd 48, Erzirom