Analîza Çîroka Mihemed Begê Spîvanîyê li gor Çar Fonksîyonên Folklorê yên William R. Bascomî

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 159 - 184, 30.10.2021

Yasin Duran

Öz

William R. Bascom yek ji nûnerên teorîya karîgerîyê ye. Teorîya karîgerîyê yek ji teorîyên kontekstî ye û bi taybetî li ser fonksîyonên materyalên folklorê disekine. Li gor teorîsyenên vê teorîyê herçend giringîyeka metinên hêmayên folklorê hebe jî tiştê ji wê giringtir fonksîyonên wê ne. Di vê lêkolînê da çîroka “Mihemed Begê Spîvanî”yê ku çîrokeka herêma Colemêrgê ye, li gor çar fonksîyonên folklorê yên ku Bascomî destnîşan kirine, hatîye analîzkirin. Lêkolîn ji sê beşan û pêvekekê pêk dihê. Di beşa yekem da çar fonksîyonên folklorê yên ku ji alîyê Bascomî ve hatinê destnîşankirin, bi giştî hatine danasîn. Di beşa duyem da kurteya çîroka Mihemed Begê Spîvanîyê hatîye dayîn. Di beşa sêyem da jî ev teorî li ser çîroka “Mihemed Begê Spîvanî”yê hatîye sepandin û fonksîyonên çîrokê di bin sê fonksîyonên sereke da hatine komkirin. Di pêvekê da jî metina çîrokê hatîye dayîn.

Anahtar Kelimeler

Teoriya karîgerîyê, çîrok, Mihemed Begê S’Pîvanî, fonksîyon

Analîza Çîroka Mihemed Begê Spîvanîyê li gor Çar Fonksîyonên Folklorê yên William R. Bascomî

Öz

William R. Bascom is one of the representatives of the theory functional folklore. Functional folklore theory is one of the contextual theories and focuses specifically on the functions of elements folklore. According to the theorists of this theory, although folklore texts have an importance, what matters more than that is their function. In this study, the story of “Muhammad Beg Spivani” which is the story of the Hakkari region, was analyzed according to the four folklore functions identified by Bascom. The study consists of three main parts and an appendix. In the first chapter, functional folklore theory has been outlined. In this section, opinions of Malinowski and Bascom are emphasized. In the second part, a summary of the story of Muhammad Beg Spivani is given. In the third part, this theory is applied on the story of Muhammad Beg Spivani and the functions determined in the story are gathered under three main functions. The full text of the story of Muhammad Beg Spivani is given in the appendix.

Anahtar Kelimeler

Functional folklore theory, story, Mihemed Begê S, function

Kaynakça

• Bascom, William R. (1954). Four Functions of Folklore. American Folklore Society. Vol. 67, No. 266, pp. 333-349. (https://www.jstor.org/stable/536411, têketina sîteyê: 31.08.2021).
• Başdaş, S. (2018). Fonsiyonên Çîrokan di Perwerdehîyê de. Teza Lîsansa Bilind. Zanîngeha Mardîn Artukluyê. Mêrdîn.
• Malinowski, B. (1992). Bilimsel Bir Kültür Teorisi, Wer: Saadet Özkul, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Çobanoğlu, Ö. (2019). Halkbilimi Kuramları ve Arşatırma Yöntemleri Tarihine Giriş. Çap 10. Ankara: Weşanên Akçağ.
• Hikmet. B. (2016). Teorîyên Folklorê. Diyarbakır: Weşanên Lîs.
• Irmak, Y. (2013). Folklorun Beş İşlevine Göre Âşık Mahzuni Şerif’in Şiirleri. Teza Doktorayê. 19 Mayıs Üniversitesi. Samsun.
• Sıddık Duran, (Xwidêdan: 1954). Gundê Serispîyan / Çel / Colemêrg / 2015.
• Yavuz, Muhsine H. (2009), Masallar ve Eğitimsel İşlevleri, Cumhuriyet Kitapları, Stenbol.