Women’s Dengbêj on Yerevan Radio

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 171 - 199, 25.01.2023

Habibe Polattağ

Öz

Dengbêj literature has attracted the attention of many academics and researchers in recent years
and has been the subject of many studies. Women have also been one of the main subjects of
denbêj, but they have not been studied much as the producer and performer of this literature.
This study aims to consider women as producers and performers of dengbêj. Most of the classic
dengbêj products are produced by women. Women have always been active in the performance
of dengbêj but they have always been one step behind men. After the spread of radio broadcasts,
women had the opportunity to raise their voices and brought this art to the stage from behind
the curtain. Dengbej and artists of Yerevan Radio Susika Simo, Fatma Îsa, Aslîka Qadir, Belga
Qado and Zadîna Şekir are important names in this field. In our study, first of all, the dengbêj
tradition was briefly introduced. In the second part, an evaluation was made on women and
dengbêj. In the last part, the four dengbêjs mentioned above were introduced from Yerevan
Radio.

Anahtar Kelimeler

Dengbêjî, jin, Susika Simo, Fatma Îsa, Aslika Qadir, Belga Qado, Zadîna Şekir

Dengbêjîya Jinan di Radyoya Erîvanê da

Öz

Edebîyata dengbêjîyê di salên dawî da bala gelek akademîsyen û vekoleran kişandîye û bûye
mijara gelek xebatan. Dengbêjîya jinan jî bûye mijareka sereke. Digel vê yekê afirînerî û
îcrakarîya jinan di vî warî da zêde nehatîye vekolan. Ev xebat dê vekolanekê di vê çarçoveyê da
bike. Gelek berhemên dengbêjîyê ên klasîk ji alîyê jinan ve hatine afirandin. Jin di îcrakirina vê
hunerê da jî her tim aktîf bûne lê ji ber şert û mercên civakî her tim gavekê li paş mêran mane.
Piştî belavbûna radyoyan jinan derfet dît ku dengê xwe bilind bikin û di vê hunerê da ji pişt
perdeyê derbasî sehneyê bibin. Dengbêj û stranbêjên Radyoya Erîvanê Sûsika Simo, Fatma Îsa,
Aslîka Qadir, Belga Qado û Zadîna Şekir di vî warî da bûne mînakên baş. Me di xebata xwe da
pêşî nasandina dengbêjîyê kir, piştra me têkilîya jinan û dengbêjîyê nirxand û di beşa dawî da jî
me ji dengbêjên Radyoya Erîvanê çar mînakên ji jinan dan.

Anahtar Kelimeler

Dengbêjî, jin, Susika Simo, Fatma Îsa, Aslika Qadir, Belga Qado, Zadîna Şekir

Kaynakça

• Aras, A. (2018). Evdalê Zeynike. Stenbol: Weşanxaneya Nûbiharê.
• Bazidî, M. (2010). Adat û rusumatnameyê ekradîye, Amed: Weşanxaneya Lîsê.
• Beğik, M. (2013). Dengbêj Resoyê Gopala. (Teza Masterê) Zanîngeha Artukluyê, Mêrdîn.
• Can, P. (2021). Qulungên Rewanê. Wan: Weşanxaneya Sîtavê.
• Celîl, C., Ordîxan C. (2016). Zargotina kurda (êpîk,dastan), c.3, Wien: Înstîtûta Kurdzanîyê.
• Çiftçi, T. (2015). Di çarçoveya çanda devkî de di nav civaka kurdan de dengbêj û saziya dengbêjîyê Kurdish Studies (1), 110-125,.
• Gürür, Z. (2014). Dengbêjî Di Peywenda Patronajê De (Teza Masterê) , Zanîngeha Artukluyê, Mêrdîn.
• Hêja, (2015). Mîkro-têkoşîn û mîkro-şoreşa dengbêja jin, Zarema, (4), 39-49.
• Kardaş C. (2012). “Tarihsel olayların dengbêjler aracılığıyla sözlü kültüre aktarılması”. Batman University International participated Science and Culture Symposium, 18-20 Batman, r. 201.
• Kardaş, C. (2012). Tarihsel Olayların Dengbêjler Aracılığîyla S.zlü Kültüre Aktarılması, Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 199-206.
• Mojab, Ş. (Ed.). (2013). Devletsiz ulusun kadınları. (Wer. Kılıç, S. Ekin U. Fahrîye A.). Stenbol: Weşanxaneya Avestayê.
• Öztürk, S. (2012). Kadın Kimliği Bağlamında Kültürel Bellek Ve Van Merkezdeki Kadın Dengbêjliği Yansımaları, (Teza masterê). Zanîngeha İstanbul Teknîkê, Stenbol,.
• Sağnıç, F. H. (2014). Dîroka wêjeya kurdî, Stenbol: Enstituya Kurdî Ya Stenbolê.
• Uzun, M. (2006). Dengbêjlerim, Stenbol: İthaki Yayinları.
• Yaş, Z. (2015). Şakarên muzîka kurdî, Amed: Weşanên Şaredarîya Bajarê Mezin a Amedê.