Sağlık Hizmetlerinde Ekonomik Değerlendirme Yöntemleri

Yıl 2019, , 152 - 168, 30.09.2019

İbrahim Doğan Ali Ünal , Muhammet Çankaya

https://doi.org/10.25295/fsecon.2019.03.010

Cited By: 2

Öz

Küreselleşmenin etkisi ile birlikte birçok sektörde hız kazanan rekabet, sağlık hizmetlerini de etkilemiştir. Sağlıkta yeni ve daha kapsamlı tedavi yöntemlerinin ortaya çıkması ve teknolojik gelişmeler ile birlikte maliyetler artmaktadır. Değişen koşullar ile birlikte sağlık hizmeti sunucularının finansal sürdürülebilirliklerini sağlayabilmeleri için maliyet analizleri önem kazanmıştır.

Ekonomik değerlendirme yöntemleri sınırlı kaynakların tahsisinde rasyonel kararlar sağlayan araçlardır. Yeni tedaviler, ilaçlar ve tıbbi malzemeler hakkında maliyet ve fayda karşılaştırmaları yapmakta ve politika yapıcı ve karar vericilere en etkili alternatifin seçiminde yardımcı olmaktadır. Sağlık hizmetlerine ayrılan kaynakların kısıtlı olması sebebi ile birçok karar verme sürecinde ekonomik değerlendirme yöntemlerinin kullanımının gerekli olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada daha önceki çalışmalarda kullanılan ekonomik değerlendirme yöntemleri incelenmiştir. Araştırma sonucunda maliyet etkililik yönteminin sıkça kullanıldığı, maliyet hesaplarında hizmet maliyetlerinin daha çok incelendiği, hastalık maliyetine yönelik çalışmaların sınırlı olduğu tespit edilmiştir. Özellikle hastalık maliyetinde hastalığın sosyal maliyetinin ele alındığı çalışmalar yetersiz kalmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık, Ekonomik Değerlendirme, Maliyet

Kaynakça

• Ağırbaş, İ. (1999). Sağlık hizmetlerinde ekonomik değerlendirme teknikleri ve tcdd ankara hastanesinde prostat vakalarının incelenmesi yoluyla maliyet etkililik analizi uygulaması. Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ağırbaş, İ. (2014). Sağlık Kurumlarında Finansal Yönetim ve Maliyet Analizi. Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Balçık P. Y. (2013). Türkiye’de ileri evre küçük hücreli dışı akciğer kanserinde pemetrexed ve gemcitabine tedavilerinin maliyet etkililik analizi. Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Balçık P. Y., Şahin B. (2013). Sağlık hizmetlerinde maliyet etkililik analizi ve karar analizi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 16 (2): 121-134.
• Bülüç, F. (2018). Koroner arter hastalığı tedavisinde kullanılan stentlerin maliyet etkililik analizi. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Culyer, A. (2014). The Dictionary of Health Economics. 3rd Ed., Edward Elgar Publishing Limited, Cheltenham. Aktaran: Bülüç, F. (2018). Koroner arter hastalığı tedavisinde kullanılan stentlerin maliyet etkililik analizi. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Cunningham, S. J. (2001). An ıntroduction to economic evaluation of health care. Journal of Orthodontics 28(3): 246-250.
• Çalışkan, Z. (2008). Sağlık ekonomisi: kavramsal bir yaklaşım. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(2): 29-50.
• Çelik, Y. (2013). Sağlık Ekonomisi. Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Çetin, E. (2011). Türkiye’de aile planlaması yöntemlerinin maliyet-etkililik analizi. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dewar D. M. (2010). Essentials of Health Economics. Jones and Bartlett Publishers, Canada.
• Drummond M. F., Sculpher M. J., Claxton K., Stoddart G. L., Torrance G. W. (1987) Methods for Economic Evaluation of Health Care Programmes. Oxford University Press, Oxford.
• Drummond, M. F., Aguiar-Ibáñez, R., Nixon, J. (2006). Economic evaluation. Singapore Med J 47(6): 456.
• Hoch, J.S., Dewa,C.S. (2005). Introduction To Economic Evaluation: What’s in A Name? J Psychiatry, Vol 50, No 3, March.
• Kar A. (2016). Rüptüre olmamış serebral anevrizmaların tedavisinde cerrahi klipleme ve endovasküler koil yöntemlerinin maliyet etkililiğinin değerlendirilmesi. Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kurtulmuş, S. (1998). Sağlık Ekonomisi Ve Hastane Yönetimi, Timaş Yayınları, İstanbul. Aktaran: Vahit Y., Erdem R. (2014). Sağlık hizmetlerinde maliyet etkililik analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 19 (2): 211-236.
• OECD (2019a). OECD Health Statistics 2018. Erişim Adresi: [http://dx.doi.org/10.1787/888933835345] Erişim Tarihi: 04.07.2019.
• OECD (2019b). OECD Health Statistics 2018. Erişim Adresi: [http://dx.doi.org/10.1787/888933835383] Erişim Tarihi: 04.07.2019.
• Öksüz, E., Malhan, S. (2005). Sağlığa bağlı yaşam kalitesi: kalitemetri, Başkent Üniversitesi Yayınları, Ankara.
• Özgülbaş, N. (2014). Sağlık Sektöründe Hizmet ve Hastalık Maliyet Analizi. Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Rudmik, L., Drummond, M. (2013). Health economic evaluation: important principles and methodology. Laryngoscope, 123:1341-1347.
• Tengilimoğlu, D., Akbolat, M., Işık, O. (2018). Sağlık İşletmeleri Yönetimi. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Tengilimoğlu, D. (2018). Sağlık Politikası. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Torun N. (2016a). Evde Sağlık Hizmetleri Kapsamında Fototerapi Uygulamasına Yönelik Maliyet Etkililik Analizi Ankara İli Örneği. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Torun, N. (2016b). Evde Bakım Hizmetlerine Yönelik Yapılan Maliyet Etkililik Çalışmalarına Genel Bir Bakış, Uluslararası Sağlık Yönetimi Ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 2(2), 12-23.
• Torun, N., (2017). Ankara İlinde Evde Fototerapi Uygulamasının Maliyet Etkililik Analizi: Maliyet Etkililik Düzlemi ve Grafiği Açısından Değerlendirme, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 2017; 20(2): 219-246.
• TÜİK (2019). TÜİK Sağlık Harcamaları İstatistikleri. Erişim Adresi: [http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist] Erişim Tarihi: 25.06.2019.
• Vahit Y., Erdem R. (2014). Sağlık hizmetlerinde maliyet etkililik analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 19 (2): 211-236.
• Višnjić, A., Veličković, V., Milosavljević, N. S., (2011). QALY ‐ measure of cost‐benefit analysis of health interventions. Scientific Journal of the Faculty of Medicine, 28(4): 195-199.
• Walter, E., Zehetmayr, S. (2006). Guidelines on health economic evaluation. Consensus Paper, Institut für Pharmaökonomische Forschung.
• WHO (2019a). Health technology assessment. Erişim Adresi: [https://www.who.int/health-technology-assessment/en/] Erişim Tarihi: 20.07.2019.
• WHO (2019b). Thresholds for the cost–effectiveness of interventions: alternative approaches. Erişim Adresi: [https://www.who.int/bulletin/volumes/93/2/14-138206/en/] Erişim Tarihi: 24.07.2019.
• Yumuşak, M. E. (2008). Diz osteoartriti için maliyet yarar analizi. Yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.