ERKEN İÇ ASYA ŞAMAN GELENEKLERİNDE OK-YAY SİMGESELLİĞİ VE OKÇULUK

Year 1999, Volume: 4 Issue: 4, 51 - 72, 15.10.1999

Hasan Basri Öngel

Abstract

Erken dönemde şamanizm inancının evrimi He Türk kültürünün gelişim süreci aynı şeyleri ifade eder. Şaman kültürünün düalist yapısı dolayısı ile, manevi ve gerçek dünya hep bir mücadele alanı olarak düşünülmüştür. Bu mücadelede savaşçı nesnelerin, özellikle de ok ve yayın önemli bir yeri vardı. Bu silahlar kimi zaman simgesel bir anlam taşırken, kimi zaman da nesnel bir anlamda işlev üstlenmiştir. Her iki anlamda da şaman gelenekleri okçuluk için çok geniş bir arka plan oluşturduğu görülmektedir. Ok ve yay manevi dünya da annma, sağıltma gibi faaliyetlerle, insanlar için kötülükler ve kötü ruhlar dünyasına karşı sürdürülen savaşın simgesel araçlarıydı. İnisiasyon törenleri gibi şamancıl sosyal kurumların odağında, sınav aracı olarak, yine ok ve yayı görmekteyiz. Şamanın göğe yükselişi, yani miracı simgesel anlamda okun göğe yükselişi ile ilişkilendirirken, keçe ile yukarı kaldırma motifi ise yayın işlevini üstlenirdi. Gelecekle ve geçmişle ilgili, insanoğlunun, bilmek istediği her şey için, bir fal aracı olarak, da ok ve yayın fonksiyon üstlendiği görülür. Savaşçıların antropomorfizm yöntemiyle elde etmeyi düşündükleri güç ve beceriye de, yine ok ve yayın ilham kaynağı olduğu anlaşılmaktadır. Özetle Avrasya göçebelerinin inanç dünyasında doğaüstü dünya ile gerçek dünya birbirinden ayrılamazken, simgesel anlamla nesnel anlamın da inanç ölçeğinde birbiriyle karıştığı görülmektedir.

Keywords

Erken Dönem, Ok ve Yay, Simgeler

ARCHERY AND ARROW - BOW SYMBOUZM IN EARLY INNER ASIA TRADITION

Abstract

In early period, with the shamanism believes and as evolution, like the same as the development period of the Turkish Culture. The reason for the structure of shamanistic culture, real and spiritual world had thought in an area of struggle. In this struggle, army objects especially arrow and bow the most important way of the war. These guns some times had been known symbolic mean, and some times objective functions. Arrow and bow was a way of to become clean to the spiritual world, also to the vehicle of fighting to bad things and bad spirit world. Like initiation ceremony, shamanistic social institutions is included arrow and bow for the way of examination vehicle. Acceleration of the shaman to sky, the name of mirac, is related to arrow. Up to arrow with the help of felt to take place of bows. Regard of past and future, arrow and bow is thought the fortune vehicle. Soldiers with the method of antropomorfism think to the arrow and bow resource of the inspiration of the god. To sum up, Asian immigrants could not be seperated to religious and over naturel worid. At the same time symbolic and objective meaning is compared in belief measure.

Keywords

Early Period, Arrow and Bow, Symbols

References

• Campbell, J. İlkel Mitoloji (Tanrıların Maskeleri), 2.Baskı, İmge Kitabevi, Ankara 1992.
• Çoruhlu, Y. Türk Mitolojisinin ABC'si, I.Baskı, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 1998.
• Durmuş , İ. İskitler (Sakalar), 1.Baskı, TKAE Yayını, Ankara 1993.
• Eberhard, W. Çin Simgeleri Sözlüğü, 1.Baskı, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2000.