TAKIM VE BİREYSEL SPORLARLA UĞRAŞAN KADIN VE ERKEK SPORCULARIN VE SPORCU OLMAYANLARIN TOPLUMSAL CİNSİYET ROL EĞİLİMİ

Yıl 2004, Cilt: 9 Sayı: 2, 3 - 10, 01.04.2004

Canan Koca Hülya Aşçı Saadettin Kirazcı

Öz

Bu çalışmanın amacı, takım ve bireysel sporlarla
uğraşan kadın ve erkek sporcular ile sporcu olmayan kadın ve erkeklerin
toplumsal cinsiyet rollerini karşılaştırmaktır. Çalışmaya, bireysel ve takım
sporlarından 311 sporcu ve 161 sporcu olmayan kadın ve erkek katılmıştır.
Katılımcıların toplumsal cinsiyet rollerini belirlemek için Bem Cinsiyet Rolü
Envanteri (BSRI) kullanılmıştır. Yapılan 2 x 3 x 3 (Cinsiyet, Kadın/Erkek x
Grup, Bireysel Sporcular/ Takım Sporcuları/Sporcu Olmayan x BSRI puanları) çok
yönlü varyans analizi (MANOVA) sonuçları, grup (spora katılım durumu)
(Hotellings T² = 0.15; F_(6,926)= 11.82; p<.01) ve
cinsiyetin (Hotellings T² = 0.14; F _(3,464)= 21.90;
p<.01) toplumsal cinsiyet rolü üzerinde etkili olduğunu, fakat cinsiyet ve
spora katılım etkileşiminin (Hotellings T² = 0.03; F _(6,926)=
1.93; p>.01) toplumsal cinsiyet rol puanları için anlamlı olmadığını ortaya
koymuştur. Tek yönlü varyans analizi sonucunda ise, bireysel ve takım
sporlarında yer alan sporcular ile sporcu olmayanların erkeksilik (F_(2,466)
= 29.83; p<.01) ve sosyal kabuledilebilirlik (F_(2,466) = 7.58;
p<.01) puanları arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. Bireysel sporlarda
yer alan sporcuların erkeksilik puanları diğer iki gruptan daha yüksek
bulunurken, takım sporlarında yer alan sporcuların sosyal kabuledilebilirlik
puanları daha yüksek bulunmuştur. Ayrıca, tek yönlü varyans analizi sonuçlarına
göre kadınlar ve erkekler arasında erkeksilik (F_(1,466) = 25.51;
p<.01) ve kadınsılık (F_(1,466) = 11.75; p<.01) puanları
arasında anlamlı bir fark saptanmıştır. Erkeklerin erkeksilik puanları
kadınlardan yüksek bulunurken, kadınların kadınsılık puanları erkeklerden daha yüksek
bulunmuştur. Bu çalışmanın sonuçları, takım ve bireysel sporlarla uğraşan kadın
ve erkek sporcular ile sporcu olmayan kadın ve erkekler arasında toplumsal
cinsiyet rolleri bakımından anlamlı bir fark olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet rol eğilimi, bireysel sporcular, takım sporcuları, sporcu olmayanlar

GENDER ROLE ORIENTATION IN FEMALE AND MALE ATHLETES FROM INDIVIDIUAL AND TEAM SPORT AND FEMALE AND MALE NON-ATHLETES

Öz

The purpose of the study
was to compare gender role orientation of female and male athletes from
individual and team sports with female and male non-athletes. 311 Athletes from
individual and team sports and 161 non-athletes were voluntarily participated
in this study. Bem Sex Role Inventory (BSRI) was administered to assess the
gender role orientation of participants. According to 2 x 3 x 3 (Gender,
Females/Males x Group, Individual Sport Athletes/Team Sport
Athletes/Non-Athletes x BSRI's Score) multivariate analysis of variance
(MANOVA) there was overall significant main effect for group (Hotellings T²
= 0.15; F_(6,926)= 11.82; p< .01) and for gender (Hotellings T²
= 0.14; F_(3,464)= 21.90; p<.01), however no significant main
effect for group by gender interaction (Hotellings T² = 0.03; F_(6,926)=
1.93; p>.01). Followed up univariate analysis showed that there were
significant differences in masculinity (F_(2,466) = 29.83; p< .01)
and social desirability (F_(2,466) = 7.58; p<.01) scores among
individual sport athletes, team sport athletes and non-athletes. Individual
sport athletes had higher scores on masculinity than other two groups, where as
team sport athletes had higher score on social desirability than individual
sport athletes and non-athletes. Followed up univariate analysis also indicated
that there were significant differences in masculinity (F_(1,466) =
25.51; p< .01) and femininity (F_(1,466) = 11.75; p< .01)
between females and males with males scoring higher than females on
masculinity, but females scoring higher than males on femininity. The findings
of the present study indicated that there were significant differences in
gender role orientation among individual sport athletes, team sport athletes
and non-athletes.

Anahtar Kelimeler

Gender role orientation, team sport athletes, individual sport athletes, non-athletes

Kaynakça

• 1. Bem, S. L. (1974). The Measurement of Psychological Androgyny. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 42, 155-162.
• 2. Challip, L., Villiger, J., & Duignan, P. (1980). Sex Role Identity in a Select Sample of Women Field Hockey players. International Journal of Sport Psychology, 11, 240-248.
• 3. Burke, K. L. (1986). Comparison of Psychological Androgyny Within a Sample of Female Collegiate Athletes Who Participate in Sports Traditionally Appropriate and Traditionally Inappropriate for Competition by Females. Perceptual and Motor Skills, 63, 779-782.
• 4. Choi, P. Y. L. (2000). Femininity and the Physically Active Woman. Taylor & Francis Group: Routledge. London and Philadelphia.
• 5. Clifton, R. T., & Gill, D. L. (1994). Gender Differences in Self-Confidence on a Feminine Typed Task. Journal of Sport and Exercise Psychology, 16, 150-162.