Okul Sporlarında Alınan Disiplin Cezaları ve Nedenlerinin Fair Play Çerçevesinde İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 24 Sayı: 3, 143 - 154, 01.07.2019

Emre Çavdar , Gülfem Sezen Balçıkanlı , Metin Kaya

Öz

Bu çalışma, beden eğitimi öğretmenlerinin ve sporcu-öğrencilerin okul sporları kapsamında almış oldukları disiplin cezalarının fair play açısından incelenmesini amaçlamaktadır.  Araştırma grubunu, Ankara ilinde 2012-2017 yılları arası okul sporları kapsamında disiplin cezası almış olan 172 sporcu-öğrenci ve 43 beden eğitimi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veri kaynağını oluşturan birincil veri kaynakları, nitel araştırma deseninin doküman analizi yöntemi ile incelenmiş; öğretmen ve öğrencilerin disiplin cezası almalarına neden olan sebepler ve branşlar belirlenerek cezaların yıllara göre dağılımı yüzde ve frekans değerleri ile verilmiştir. Branşlara göre ceza oranlarına bakıldığında; sporcu-öğrencilerin en fazla futbol ve futsal branşlarında, beden eğitimi öğretmenlerin ise sırasıyla en fazla voleybol, futbol ve futsal branşında ceza aldıkları, görülmektedir. Disiplin cezaları sebepleri bakımından incelendiğinde; öğretmenlerin en fazla cezayı “izinsiz dış görevden” aldıkları görülürken, “küfür ve hakaret” cezası ikinci sırayı almaktadır. Öğrencilerde ise en fazla cezayı “küfür ve hakaret" cezası oluştururken, bu durumu “yarışmaların devamına engel olmaktan” alınan cezalar takip etmektedir. Öğrencilerin ve öğretmenlerin aldıkları disiplin cezalarının çoğunluğunu (%64.3) teşkilata karşı işlenen suçlar oluşturmaktadır. Branşlar açısından değerlendirildiğinde, takım sporlarının ceza alınan branşların tümünü oluşturduğu ve ayrıca, alınan cezalarda bir geçen yıla oranla artış olduğu görülmektedir. Sonuç olarak, beden eğitimi ve spor derslerinin bir yansıması olarak okul sporlarının karakter gelişimine etkisi göz önünde bulundurulduğunda elde edilen bulguların düşündürücü düzeyde olduğunu söylemek mümkündür. Geçmişten günümüze karakter eğitiminin gelişimi için bir araç olarak kullanılan sporun yine aynı mahiyette kalması beklenirken, cezaların yıldan yıla artması gerekli tedbirlerin alınmasını şart koşmakta ve bu kapsamda okul sporlarının gençleri fair play davranışlarına yönlendirecek biçimde şekillenmesi gerekli görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sporcu-öğrenci, Okul sporları, Disiplin cezası, Beden eğitimi öğretmeni, Fair play

The Examination of Disciplinary Punishments in School Sports and Their Reasons in Terms of Fair Play

Öz

This study aims to examine the disciplinary penalties of physical education teachers and athletes-students in terms of fair play with 172 athletes-students and 43 physical education teachers who received disciplinary punishments within the context of school sports between the years of 2012-2017 in Ankara. The data were examined through document analysis; the reasons causing the punishments of teachers and students and branches were determined and the distribution of the penalties by year was given by percentage and frequency values. Penalty rates indicate that athletes-students have most punishments in the branches of volleyball, football and futsal, whereas physical education teachers have most punishments in volleyball, football and futsal (respectively). When the reasons of disciplinary punishments are examined, students have the most punishments about swearing and insulting, and followed by punishments for preventing the continuation of the competitions, while teachers are reported to have the most punishments from unauthorized external duty and followed by punishments received from swearing and insulting. Most of the punishments are due to crimes committed against the organization (64.3%). Due to the nature of team sports, the number of punishments has increased compared to the previous year. While the sport, used as a tool for the development of character education, is expected to remain the same, the increasing penalties make the necessary measures essential, and in this context, school sports should be shaped in such a way as to direct the youth to fair play behaviors.

Anahtar Kelimeler

Disciplinary punishments, Physical education teacher, Student athlete, Fair play, School sports, Fair play

Kaynakça

• Boxill, J. (2003). The Ethics Of Competition. In J. Boxill (Ed.), Sports Ethics an Anthology (pp.107-115). United Kingdom. Blackwell Publishing.
• Beller, J.M. & Stoll, S. (1995). Moral reasoning of high school student athletes and general students: an empirical study versus personal testimony. Pediatric Exercise Science, 7, 352-352.
• Bredemeier, B.J. & Shields, D.L. (1986). Moral growth among athletes and nonathletes: a comparative analysis. The Journal of Genetic Psychology, 147,(1), 7-18.Brink, A. (1995). Dirty old habits die hard. Guardian, 29
• Coakley, J. (2007). Sport in society. McGraw Hill Higher Education. 9.Edition. Violence in sports, 194-229.
• Demirhan, G. (2004). Physical Education; Is it necessity or traditional. The 10th.ICHPER-CD Europe Congress & The TSSA 8TH International Sports Science Congress, 28-32 Antalya
• Erdemli, A. (2008), Spor Yapan İnsan. İstanbul: E Yayınları
• Ergil, D. (2001), Şiddetin kültürel kökenleri. Bilim ve Teknik Dergisi. Sayı. 399, Şubat. 40-41
• Kaehler, R. (1985). Moralerziehung im Sportunterrich: Untersuchung zur Regelpraxis und zum Regelbewusstsein. Beiträge zur Sportwissenschaft, Cilt B: 2, ISBN:387449180, Frankfurt.
• Miller R.F.& Jarman, B.O. (1988). Moral And Ethical Character Development—Views From Past Leaders. Journal of Physical Education, Recreation & Dance, 59,(6), 72-78.
• Mutza, M. & Jürgen, B. (2009). The role of sports for violence prevention: sport club participation and violent behavior among adolescent. International Journal of Sport Policy. 1,(3), 305-321
• Orhun, A. (1992). Fair play okul sporunda bir eğitim ilkesidir. Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri II. Ulusal Kongresi Bildirileri (20-22 Kasım), Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu Yayınları No:3, 412-414, Ankara
• Öcal, K.& Koçak, M.S. (2010). Okul Sporlarının Orta Öğretim Öğrencilerinin Akademik Başarı ve Davranış Gelişimine Etkisi. Birol, C. (Ed), Mediterranean Journal of Educational Research, Issue 7 , 86-94
• Öztürk, F. (1998). Toplumsal Boyutlarıyla Spor. (http://www.sporbilim.com/sayfa.asp?mdl=haber&param=61,65,86,88. 23 Mayıs 2018 tarihinde alınmıştır.)
• Öztürk-Kuter, F.& Kuter, M. (2012). Beden Eğitimi ve Spor Yoluyla Değerler Eğitimi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, Teori ve Uygulama Journal of Education and Humanities, Theory and Practice Cilt (Vol): 3 Sayı (No): 6, 75-94
• Pehlivan, Z. (2004). Fair Play Kavramının Geliştirilmesinde Okul Sporunun Yeri ve Önemi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, II (2), 49–53.
• Priest, R.F., Krause, J.V.& Beach, J. (1999). Four-year changes in college athletes' ethical value choices in sports situations. Research Quarterly for Exercise and Sport, 70,(2), 170-178.
• Rudd, A. & Stoll, S. (2004). What type of character do athletes possess? An empirical examination of college athletes versus college non athletes with the RSBH Value Judgment Inventory. The Sport Journal, 7, 1-10.
• Sezen, G. &Yıldıran, İ. (2003). Profesyonel ve Amatör Futbolcuların Fair Play Anlayışları. Yıldıran, İ., Doğan, P.& Erturan, E. (Ed.). Beden Eğitimi ve Sporda Sosyal Alanlar Kongresi 10–11 Ekim 2003, Bildiriler Kitabı, 13-20, Ankara: Sim Matbaacılık
• Sezen, G.& Yıldıran, İ. (2007). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Futbolda Fair playeİlişkin Olumlu ve Olumsuz Davranışlara Yaklaşımlarının İncelenmesi. Spor Bilimleri ve Teknolojileri Dergisi, ISSN: 1306-4371, Cilt 2, Sayı 1, 14-22
• Sezen-Balçıkanlı, G. & Yıldıran, İ. (2008). İlk ve Ortaöğretim Öğrencilerinin Futbolda Fair Play Çerçevesinde Tanımlanmış Davranış Biçimlerine Yaklaşımları. 10. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı, (23-25 Ekim), Bolu.
• Sezen-Balçıkanlı, G. (2017). Yarışma Sporlarının Ahlaksal Amacı. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, Cilt:8, Sayı:1, 47-52, DOI No: 10.17155/spd.49079
• Şirin, E.F., Mülazımoğlu, O., Bektaş, F. & Erdoğdu, M. (2008). 2004-2007 Yılları arasında Okul Sporları Disiplin Kurulu Kararlarının Değerlendirilmesi: Ankara İli Örneği. Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, Cilt:3, Sayı: 1
• Terry, P.C.& Jackson, J.J.(1985). The determinants and control of violance in sport. Quest. 37,(1), 27-37.
• Vallerand, RJ., Deshaies, P., & Cuerrier, JP. (1997). On the effects of the social context on behavioural intentions of sportsmanship. International Journal of Sport Psychology, 28, 126-140.
• Yıldıran, İ. (2004). Fair Play: Kapsamı, Türkiye’deki Görünümü ve Geliştirme Perspektifleri. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4,(4), 3-16.
• Yıldıran, İ. (2005). Fair play eğitiminde beden eğitiminin rolü. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (Gazi BESBD), X (2005), 1, 3-16.
• Yıldıran İ. & Sezen G. (2004). Profesyonel ve Amatör Futbolcuların Fair Playe Uygun Olmayan Maç İçi Davranışlara Yaklaşımları. 10. ICHPER-SD Avrupa Kongresi & 8. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi (17-21 Kasım 2004, Kemer/Antalya) Bildiriler Kitabı.
• Yıldıran, İ. & Sezen, G. (2006). Beden Eğitimi Öğretmeni Adaylarının Sportmenlik ve Profesyonellik Arasında İkilem Barındıran Somut Örnek Olaylara Yaklaşımlarının Değerlendirilmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(3), Temmuz 2006, 3-14.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.