Millî Eğitim Bakanlığı “Özelim Eğitimdeyim” Uygulaması Kapsamında Yer Alan Oyun Etkinliklerinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 27 Sayı: 3, 153 - 170, 30.07.2022

Sevim Handan Yılmaz , Elif Ünal , Ekrem Levent İlhan

https://doi.org/10.53434/gbesbd.1062121

Cited By: 2

Öz

Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından özel eğitime ihtiyacı olan çocuklar için geliştirilen "Özelim Eğitimdeyim" adlı mobil uygulama; engelli bireylerin aile bireyleriyle hoşça vakit geçirecekleri, gelişim alanlarına olumlu katkıları olabilecek, öğretici ve eğlenceli oyun etkinlikleri sunmaktadır. Söz konusu engelli bireyler olduğunda oyun etkinliklerinin kullanıcıların hizmetine sunulurken dikkatle irdelenmesi gerektiği aşikârdır. Bu kapsamda araştırmanın amacı, uygulamada yer alan oyun etkinliklerinin “ad, yaş, süre, ortam, kişi sayısı, amaç- kazanım, materyal, açıklayıcılık, kas grubu, gelişim boyutu, engel grubu ve uyarlanma” kriterleri açısından incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda “Özelim Eğitimdeyim” uygulamasında yer alan 11 oyun etkinliği başlığı altında yer alan 55 oyun etkinliği uzman görüşleri ve literatür doğrultusunda hazırlanan ve toplamda 11 kriterden oluşan, “oyun inceleme kriterleri formu” kullanılarak tematik analiz yöntemi ile incelenmiştir. Mobil uygulamalar, doğru tasarlandığı ve güvenli kullanıldığı takdirde engelli bireyler için son derece önemlidir. Ancak araştırma neticesinde uygulama geliştirilirken yaş, engel türü, uyarlama, süre gibi pek çok kriterin göz önünde bulundurulmadığı tespit edilmiştir. Bu doğrultuda uygulamaların kullanışlı olabilmesi ve engelli bireylere fayda sağlayabilmesi için geliştirilme aşamasında engelli bireylere yönelik kriterlerin göz önünde bulundurulması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Özel eğitim, Oyun, Mobil uygulama, Tematik analiz

Investigation of Game Activities within the Scope of the Ministry of National Education "I'm Special, I’m in Education" Application

Öz

The mobile application called "I'm Special, I’m in Education" developed by the General Directorate of Special Education and Guidance Services for children in need of special education; It offers instructive and entertaining game activities that enable disabled people to have a good time with their family members and contribute positively to their development. When it comes to people with disabilities, it is obvious that game activities should be carefully examined while being offered to users. In this context, the aim of the research is to examine the play activities in the application in terms of "name, age, duration, setting, number of people, aim-achievement, material, explanatoriness, muscle group, developmental dimension, disability group and adaptation" criteria. For this purpose, 55 game activities under the title of 11 game activities in the "I'm Special, I’m in Education" application were examined by thematic analysis method using the "game review criteria form", which was prepared in line with the expert opinions and the literature and consisted of 11 criteria in total. If mobile applications are designed correctly and used safely, they are extremely important for people with disabilities. However, as a result of the research, it was determined that many criteria such as age, disability type, adaptation and duration were not taken into account while application was being developed. In this direction, it is recommended to consider the criteria for disabled individuals during the development phase in order for the applications to be useful and to provide benefits to disabled individuals.

Anahtar Kelimeler

Special education, Game, Mobile application, Thematic analysis

Kaynakça

• 1. Abid, S. ve Ahmed, T. (2013). Engelliler için mobil uygulama. Uluslararası Modern Bilgisayar Bilimleri Dergisi, 1(1), 201.
• 2. Adak, M. (2020, 26 Mayıs). Özel eğitim ihtiyacı olan çocuklar için pandemi koşullarında 6 öneri. Erişim adresi: https://www.evrensel.net/haber/405553/ozel-egitim-ihtiyaci-olan-cocuklar-icin-pandemi-kosullarinda-6-oneri
• 3. Education, A. A. (2006). Learning and teaching resources Branch. Daily physical activity: A handbook for grades 1-9 schools. Alberta Education.
• 4. Aral, N., Gürsoy, F. ve Köksal, A. (2000). Okul öncesi eğitimde oyun. İstanbul: YA-PA.
• 5. Aral, N., Kandır A. ve Can Yaşar, M. (2000). Okulöncesi eğitimi (1. Baskı). İstanbul: YA-PA
• 6. Ayan, S., Memiş, U. A., Eynur, B. R. ve Kabakçı, A. (2012). Özel eğitime ihtiyaç duyan çocuklarda oyuncak ve oyunun önemi. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi, 2(4), 80-89.
• 7. Bardak, M. ve Topaç, N. (2019). Oyun ve oyun materyalleri. İstanbul: Efe Akademi.
• 8. Başaran, İ. E. (2005). Eğitim psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi.
• 9. Budak, B. (2000). Psikoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat.
• 10. Braun, V. ve Clarke, V. (2012). Thematic analysis. H. Cooper, (Ed.), Apa handbook of research methods in psychology içinde (57-71). USA: The American Psychological Association.
• 11. Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (3. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• 12. Çamlıyer, H. ve Çamlıyer, H. (1997). Eğitim bütünlüğü içinde çocuk hareket eğitimi ve oyun. Manisa: Can Ofset.
• 13. Demir, S. (2010). Okul öncesi eğitim kurumuna giden 36-60 aylık çocukların bilişsel gelişim özellikleri açısından karşılaştırılması (Kütahya ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 14. Demirci, N. ve Demirci, P. (2014). Özel eğitime gereksinim duyan öğrencilerin oyun ve fiziki etkinlikler dersinde elde ettikleri kazanımların incelenmesi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 25-34.
• 15. Dönmez, O., Yaman, F., Şahin, Y. L. ve Yurdakul, I. K. (2016). İşitme engelliler için mobil uygulama geliştirme süreci: çarkıfelek örneği. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 6(1), 22-41.
• 16. Er, Ö. (2018). Otizmli çocuklarda hareket eğitimi ve eğitsel oyun ile yaşam kalitesi ilişkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hitit Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çorum.
• 17. Erdem, Ö. (2003). Okul öncesi eğitim birimlerinde dış mekân tasarım ilkeleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• 18. Gallahue L. D. (1982). Understanding motor development in children. New York: John Willey and Sons.
• 19. Gökçearslan, Ş. ve Durakoğlu, A. (2014). Ortaokul öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (23), 419-435.
• 20. Gümüşgül, O. ve Aydoğan, R. (2020). Yeni tip koronavirüs-COVID 19 kaynaklı evde geçirilen boş zamanların ev içi rekreatif oyunlar ile değerlendirilmesi. Spor Eğitim Dergisi. 4(1), 107-114.
• 21. Hanaylı, M. C., Serbest, S. ve Ürekli, T. (2015, Şubat). Otizmli çocukların sosyal becerilerini geliştirmeye yönelik android uygulaması. XVII. Akademik Bilişim Konferansında sunulan bildiri, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• 22. Hazar, M. (1996). Beden eğitimi ve sporda oyunla eğitim. Ankara: Tutibay.
• 23. Hazar, M. (2017). Beden eğitimi ve sporda oyunla öğretim. Ankara: İlksan.
• 24. Hoşgör, A. (2010). İlköğretim 1. sınıf öğretmenlerinin matematik derslerinde oyun etkinliklerinin kullanımına ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• 25. Hussain, T. S. ve Coleman, S. L. (Ed.). (2014). Design and development of training games. Cambridge: Cambridge University Press.
• 26. İlhan, L., Yarımkaya, E. ve Esenturk, O. K. (2017). The effect of mother-participated sports activities on the awareness levels of Turkish mothers having children with intellectual disabilities towards the effect of sports: a pilot study. International Journal of Developmental Disabilities, 63(2), 124-129.
• 27. İnan, Z. İ. (2011). Özel Okul öncesi eğitim kurumları yönetici ve öğretmenlerinin oyun seçimi hakkındaki görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. 28. Jansma, P. (1999). Psychmotor domain trainingandseriousdisabilities. New York: Universty.
• 29. Kadim, M. (2012). Okul öncesi öğretmenlerinin oyun öğretimine yönelik öz yeterliklerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• 30. Karabaş, Z. (2020). Beden eğitimi öğretmeni adaylarının fiziksel aktivite içeren oyunlara yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• 31. Karadağ, E. ve Çalışkan, N. (2005). Kuramdan uygulamaya ilköğretimde drama “oyun ve işleniş örnekleriyle”. Ankara: Anı.
• 32. Karanfiller, T., Göksu, H. ve Yurtkan, K. (2017). Özel eğitim gereksinimi olan öğrenciler için temel kavram öğretimi mobil uygulama tasarımı. Eğitim ve Bilim, 42(192), 367-381.
• 33. Kasapoğlu, Ç. (2020, 27 Mart). Koronavirüs: Salgın hastalıklar tarihi uzmanı Prof. Snowden'a göre 'daha insani ve dirençli' bir toplum yaratabiliriz. Erişim adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52046490
• 34. Kaya, F., Karakaş, L., Paçacı, S. ve Erzeybek, M. S. (2017). Devlet ve özel okullarda öğrenim gören çocukların çocuk oyunlarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (34), 19–29.
• 35. Kılıç, K. (2020). Eğitsel oyunların zihinsel engelli bireylerin davranışları üzerine etkilerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• 36. Kılıçoğlu, M. (2006). Anasınıfı, hazırlık ve ilköğretim birinci sınıflarda okuyan görme engelli öğrencilerin oyunlarının değerlendirilmesi: karşılaştırmalı bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• 37. Kocakaya, M. (t.y). Engelli çocuğa sahip ailelerin pisiko-sosyal durumu ve tepkileri. Malabadi Diyarbakır Eczacı Odası Bülteni, 17-20.
• 38. Koçyiğit, S., Tuğluk, M. N. ve Kök, M. (2007). Çocuğun gelişim sürecinde eğitsel bir etkinlik olarak oyun. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (16), 324-342.
• 39. Linder, T., Anthony, T. L., Bundy, A. C., Charlifue-Smith, R., Hafer, J. C. ve Rooke, C. C. (2008).
• Transdisciplinary play based assessment (TPBA2). Baltimore: Brookes.
• 40. Milli Eğitim Bakanlığı (2006). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. Ankara: MEB.
• 41. Milli Eğitim Bakanlığı (2007). Çocuk gelişimi ve eğitimi-özel eğitimde oyun etkinlikleri. mesleki eğitim ve öğretim sisteminin güçlendirilmesi projesi. Erişim adresi: https://www.academia.edu/9690453
• 42. Milli Eğitim Bakanlığı (2014). Özel eğitimde oyun etkinlikleri. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• 43. Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Sage Publications: London.
• 44. Özer, M. (2020, 18 Mayıs). COVID-19 salgını sonrası dünyada eğitim. Erişim adresi: https://www.hurriyet.com.tr/egitim/covid-19-salgini-sonrasi-dunyada-egitim-41519800
• 45. Özerkan, K. N. (2004). Spor psikolojisine giriş: temel kavramlar. Ankara: Nobel.
• 46. Pehlivan, H. (2012). Oyun ve öğrenme. Ankara: Anı.
• 47. Pehlivan, H. (2005). Oyun ve öğrenme. Ankara: Anı.
• 48. Poyraz, H. (2003). Okul öncesi dönemde oyun ve oyuncak. Ankara: Anı.
• 49. Schultheis, S. F., Boswell, B. B. ve Decker, J. (2000). Successful physical activity programming for students with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 15(3), 159-162.
• 50. Senemoğlu, N. (2003). Gelişim öğrenme ve öğretme. Ankara: Gazi.
• 51. Seyrek, M. ve Sun, H. (2003), Okul öncesinde oyun, İzmir: Müzik Eserleri.
• 52. Şahin, F. T. (1993). Üç- altı yaş grubu çocukların anne babalarının çocuk oyun ve oyuncakları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi (Bilim uzmanlığı tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• 53. Şeker, B. (2018). Notre-dame de paris romanında engelli ve öteki algısı: quasimodo örneği. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 303-315.
• 54. Şimşek, S. (1998). İlköğretim 8. sınıf beden eğitimi dersinin öğrencilerin psikomotor gelişimine katkısı konusunda beden eğitimi öğretmenleri ve öğrencilerin görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• 55. TDK (t.y.) Erişim adresi: https://www.tdk.gov.tr/
• 56. Tekin, E. (1999). Zihin özürlü çocuklara kardeşleri aracılığıyla sunulan dört saniye sabit bekleme süreli öğretimin ve eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiklerinin ve verimliliklerinin karşılaştırılması (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi Soysal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• 57. Topaloğlu G. ve Gördesli A. M. (2012). Oyun ve oyuncak seçimi (0-3 Yaş). F. Cürebal ve G. Çetin Özben, (Eds.), Anne baba, veli, aile eğitimi ve rehberliği: 0-18 yaş grubu gelişimi rehberi içinde (s.22-31). İstanbul: Adel Kalemcilik.
• 58. Tuğrul, B. (2010). Okul öncesinde özel eğitim yöntemleri. R. Zembat, (Ed.), Oyun temelli öğrenme içinde (1.Baskı s.187-216). Ankara: Anı.
• 59. Uluç, G. (2009). Medya ve oryantalizm yabancı, farklı ve garip…öteki. İstanbul: Anahtar Kitaplar.
• 60. Winnick, J. P. (2011). Yetersizliği olan bireyler için uyarlanmış beden eğitimi ve spora giriş.: J. P. Winnick, (Ed.), Uyarlanmış beden eğitimi ve spor (M. Yararcan, Çev.) içinde (s. 4-10). İstanbul: Ekin Kitap Spor ve Turizm.
• 61. Yalçınkaya, T. ve Çağlak, S. (1998). Oyun ve oyuncakların hareket gelişime katkıları. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(10), 319-326.
• 62. Yarımkaya, E., Esentürk, O. K., İlhan, E. L. ve Karasu, N. (2021). A WhatsApp-delivered intervention to promote physical activity in young children with autism spectrum disorder. International Journal of Developmental Disabilities, 1-12.
• 63. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Nitel Araştırma Yöntemleri (10. Baskı). Ankara: Seçkin.