COVID-19 Salgını Sürecinde Fiziksel Aktivitenin Ergenlerin Psikolojik İyi Oluşları Üzerine Yordayıcı Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 29 Sayı: 1, 23 - 31, 31.01.2024

Ayşe Özge Daldaş , Gökçe Erturan

https://doi.org/10.53434/gbesbd.1370504

Öz

Bu araştırmanın amacı, COVID-19 salgını sürecinde fiziksel aktivitenin ergenlerin psikolojik iyi oluş parametreleri üzerine yordayıcı etkisini incelemektir. Toplam 1041 (560 kız, 481 erkek; Xyaş = 15,59±2,46).) lise öğrencisi uygun örnekleme yöntemi ile araştırmaya dahil edilmiştir. COVID-19 salgını kısıtlamalarında eve kapanmanın sonrasında okulların açıldığı 2021-2022 eğitim-öğretim yılında, gerekli izinler alındıktan sonra veriler toplanmıştır. Öğrencilerin depresyon, mutluluk, öznel zindelik, fiziksel aktivite, mental iyi oluş ve yaşam doyumu düzeylerini ölçen ölçek paketi, beden eğitimi ve spor ders saatlerinde uygulanmıştır. Verilerin toplanması sırasında öğrencilere, COVID-19 salgını kısıtlamaları sırasındaki dönemi düşünmeleri istenmiştir. Verilerin analizinde fiziksel aktivitenin her bir psikolojik sağlık değişkeni üzerine yordayıcı etkisini tespit etmek için doğrusal basit regresyon analizi uygulanmıştır. Ergenlerin fiziksel aktivite düzeyinin mental iyi oluş, öznel zindelik ve mutluluk düzeyleri üzerine pozitif anlamlı yordayıcı etkisi olduğu, depresyon ve yaşam doyumu düzeyleri üzerine anlamlı yordayıcı etkisi olmadığı görülmüştür. Bu çalışma, fiziksel aktivitenin, salgın gibi olağanüstü koşullarda bile psikolojik sağlığın önemli bileşenlerine yaptığı pozitif etkiyi kanıtlaması bakımından beden eğitimi öğretmenlerine, öğretmen yetiştiren kurumlara ve Millî Eğitim Bakanlığına önemli bilgiler sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Fiziksel aktivite, Psikolojik sağlık, COVID-19 salgını, Ergenler

Predictive Effect of Physical Activity on Adolescents’ Psychological Well-Being During the COVID-19 Pandemic

Öz

The aim of this study was to examine the predictive effect of physical activity on adolescents’ psychological well-being during the COVID-19 pandemic era. A total of 1041 (560 female, 481 male) high school students participated in the study using convenience sampling method. In the 2021-2022 academic year, when schools are opened after the lockdown due to COVID-19 pandemic restrictions necessary permissions were obtained. Participants were filled the questionnaire pack assessing students' depression, happiness, subjective vitality, physical activity, mental well-being, and life satisfaction was applied during physical education and sports lesson. During data collection, students completed the questionnaire pack keeping the COVID-19 pandemic restrictions in mind. Simple linear regression analysis was used to determine the predictive effect of physical activity on each psychological health variable. Adolescents’ physical activity level had a significant positive predictive effect on mental well-being, subjective vitality, and happiness levels, while there was no significant predictive effect on depression or life satisfaction levels. This study is important for physical education teachers, teacher training institutions, and the Ministry of National Education because it demonstrates the positive effect of physical activity on important components of psychological health even in extreme conditions such as pandemics.

Anahtar Kelimeler

Physical activity, Psychological health, COVID-19 pandemic, Adolescents

Kaynakça

• 1. Akyol, G., Başkan, A. H. ve Başkan, A. H. (2020). Yeni tip koronavirüs (COVID-19) döneminde spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin karantina zamanlarında yaptıkları etkinlikler ve sedanter bireylere önerileri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 190-203.
• 2. Altuntaş, K. (2021). COVID-19 salgını sırasında uzaktan eğitim alan adölesanlarda kalistenik egzersiz eğitiminin etkinliği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• 3. Arslandoğan, A., Türkmen, M., Töre, E., Demir, B. ve Hazar, S. (2021). COVID-19 sürecinde fiziksel aktivite düzeyi ile mental iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 67-75.
• 4. Barğı, G., Şahin, E. ve Çimenli, Ç. (2021). Investigation of stress, anxiety, depression and physical activity levels in university students who are remotely educated during prolonged Covid-19 pandemic process. İzmir Democracy University Health Sciences Journal, 4(2), 159-168.
• 5. Behzadnia, B. ve Fatahmodares, S. (2020). Basic psychological need satisfying activities during the COVID‐19 outbreak. Applied Psychology: Health & Well-being, 12(4), 1115-1139.
• 6. Birgün, A. ve Özen, G. (2021). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin Covid-19 pandemi sürecinde fiziksel aktivite düzeyi ve sıkıntıya dayanma kapasitelerinin incelenmesi. Journal of Sport and Health Researches, 2(1), 16-27.
• 7. Brooks, S. K., Webster, R. K., Smith, L. E., Woodland, L., Wessely, S., Greenberg, N. ve Rubin, G.J. (2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: Rapid review of the evidence. Lancet, 395(10227), 912-920. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30460-8.
• 8. Bulguroğlu, H. İ., Bulguroğlu, M. ve Özaslan, A. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite, yaşam kalitesi ve depresyon seviyelerinin incelenmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(2), 306-311.
• 9. Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483.
• 10. Campbell, A., Converse, P. E. ve Rodgers, W. (1976). The Quality of American life: perceptions, evaluations, and satisfactions. New York: Russell Sage Foundation.
• 11. Chen, Y., Osika, W., Henriksson, G., Dahlstrand, J. ve Friberg, P. (2022). Impact of COVID-19 pandemic on mental health and health behaviors in Swedish adolescents. Scandinavian Journal of Public Health, 50(1), 26-32.
• 12. Chi, X., Liang, K., Chen, S.T., Huang, Q., Huang, L., Yu, Q, ... ve Zou, L. (2021). Mental health problems among Chinese adolescents during the COVID-19: The importance of nutrition and physical activity. International Journal of Clinical and Health Psychology, 21(3), 100-218.
• 13. Çelik, F. ve Yenal, T. (2020). COVID-19 ve hareketsiz yaşam. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 249-259.
• 14. Dağlı, A. ve Baysal, N. (2016). Adaptation of the satisfaction with life scale into Turkish: The study of validity and reliability. Electronic Journal of Social Sciences, 15(59), 1250-1262.
• 15. Demirci, İ. ve Ekşi, H. (2018). Keep calm and be happy: A mixed method study from character strengths to well-being. Educational Sciences: Theory & Practice, 18(29), 303-354. http://dx.doi.org/10.12738/estp.2018.2.0799
• 16. Diener, E. (1994). Assessing subjective well-being: Progress and opportunities. Social Indicators Research, 31(2), 103-157.
• 17. Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J. ve Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.
• 18. Diener, E. ve Seligman, M. E. (2004). Beyond money: Toward an economy of well-being. Psychological Science in the Public Interest, 5(1), 1-31.
• 19. Dordic, V., Cvetković, M., Popović, B., Radanović, D., Lazić, M., Cvetković, B., ... ve Marković, M. (2022). Physical activity, eating habits and mental health during COVID-19 lockdown period in Serbian adolescents, Healthcare, 10(5), 834.
• 20. Duan, L. ve Zhu, G. (2020). Psychological interventions for people affected by the COVID-19 epidemic. Lancet Psychiatry, 7(4), 300-302.
• 21. Dünya Sağlık Örgütü. COVID-19 salgını sırasında ruh sağlığı ve psikososyal hususlar. (2020, 22 Kasım). Erişim adresi: https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/mental-health-considerations.pdf
• 22. Evli, M. ve Şimşek, N. (2022). The effect of COVID-19 uncertainty on internet addiction, happiness and life satisfaction in adolescents. Archives of Psychiatric Nursing, 41, 20-26.
• 23. Freire, T. ve Ferreira, G. (2018). Health related quality of life of adolescents: Relations with positive and negative psychological dimensions. International Journal of Adolescence and Youth, 23(1), 11-24.
• 24. Genç, A., Şener, Ü., Karabacak, H. ve Üçok, K. (2011). Kadın ve erkek genç yetişkinler arasında fiziksel aktivite ve yaşam kalitesi gereksinimlerinin incelenmesi. Kocatepe Tıp Dergisi, 12, 145-150.
• 25. Ghorbani, S., Afshari, M., Eckelt, M., Dana, A. ve Bund, A. (2021). Associations between physical activity and mental health in Iranian adolescents during the COVID-19 pandemic: An accelerometer-based study. Children, 8(11), 1022.
• 26. Gilbert, A. S., Schmidt, L., Beck, A., Kepper, M. M., Mazzucca, S. ve Eyler, A. (2021). Associations of physical activity and sedentary behaviors with child mental well-being during the COVID-19 pandemic. BMC Public Health, 21(1), 1-12.
• 27. Guidelines for Data Processing and Analysis of the International Physical Activity Questionnaire (IPAQ) – Short and Long Form. (2022, 19 Kasım 2022). Erişim adresi: https://sites.google.com/site/theipaq/scoring-protocol
• 28. Hürriyet. 2021’in Eğitim Karnesi. Erişim adresi: https://sites.google.com/site/theipaq/scoring-protocol
• 29. Kalaycı, Ş. (2014). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın.
• 30. Kang, S., Sun, Y., Zhang, X., Sun, F., Wang, B. ve Zhu, W. (2021). Is physical activity associated with mental health among Chinese adolescents during isolation in COVID-19 pandemic? Journal of Epidemiology and Global Health, 11(1), 26-33.
• 31. Karagöz, Y. (2016). SPSS ve AMOS 23 uygulamaları. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• 32. Keldal, G. (2015). Warwick-Edinburgh mental iyi oluş ölçeğinin Türkçe formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 103-115.
• 33. Kleszczewska, D., Dzielska, A., Salonna, F. ve Mazur, J. (2018). The association between physical activity and general life satisfaction in lower secondary school students: The role of individual and family factors. Community Mental Health Journal, 54(8), 1245- 1252.
• 34. Korkmaz, N., Öztürk, İ. E., Rodoplu, C. ve Selen, U. (2020). Ortaokul öğrencilerinin COVİD-19 salgını sürecinde fiziksel aktivite düzeylerindeki değişikliklerin incelenmesi (Bursa ili örneği). Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(4), 101-115.
• 35. Kovacs, M. (1981). Okul çağındaki çocuklarda depresyonu değerlendirmek için derecelendirme ölçekleri. Acta Paedopsychiatrica: Uluslararası Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Dergisi, 46(5-6), 305-315.
• 36. Krejcie, R. V. ve Morgan, D.W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607-610.
• 37. Laurier, C., Pascuzzo, K. ve Beaulieu, G. (2021). Uncovering the personal and environmental factors associated with youth mental health during the COVID-19 pandemic: The pursuit of sports and physical activity as a protective factor. Traumatology, 27(4), 354-364.
• 38. Lazaridis, A., Syrmpas, I., Tsatalas, T., Krommidas, C. ve Digelidis, N. (2023). Adolescents’ out-of-school physical activity levels and well-being during the COVID-19 restrictions in Greece: A longitudinal study. Journal of Functional Morphology and Kinesiology, 8(2), 55.
• 39. Mahon, N. E., Yarcheski, A. ve Yarcheski, T. J. (2005). Happiness as related to gender and health in early adolescents. Clinical Nursing Rese-arch, 14(2), 175-190.
• 40. Millî Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı. Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2021/2022. 2021. (2023, 4 Nisan). Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=460
• 41. Morres, I. D., Galanis, E., Hatzigeorgiadis, A., Androutsos, O. ve Theodorakis, Y. (2021). Physical activity, sedentariness, eating behaviour and well-being during a COVID-19 lockdown period in Greek adolescents. Nutrients, 13(5), 1449.
• 42. Naicker, K., Galambos, N. L., Zeng, Y., Senthilselvan, A. ve Colman, I. (2013). Social, demographic, and health outcomes in the 10 years following adolescent depression. Journal of Adolescent Health, 52(5), 533-538.
• 43. Okuyama, J., Seto, S., Fukuda, Y., Funakoshi, S., Amae, S., Onobe, J., ... ve Imamura, F. (2021). Mental health and physical activity among children and adolescents during the COVID-19 pandemic. The Tohoku Journal of Experimental Medicine, 253(3), 203-215.
• 44. Öztürk, M. (2005). Üniversitede eğitim-öğretim gören kişilerde Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketinin geçerliliği ve güvenirliği ve fiziksel aktivite düzeylerinin belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• 45. Panchal, U., Salazar de Pablo, G., Franco, M., Moreno, C., Parellada, M., Arango, C. ve Fusar-Poli, P. (2023). The impact of COVID-19 lockdown on child and adolescent mental health: systematic review. European Child & Adolescent Psychiatry, 32(7), 1151-1177.
• 46. Ryan, R. M. ve Deci, E. L. (2008). From ego-depletion to vitality: Theory and findings concerning the facilitation of energy available to the self. Social and Personality Psychology Compass, 2, 702-717.
• 47. Ryan, R. M. ve Frederick, C. (1997). On energy, personality, and health: Subjective vitality as a dynamic reflection of well‐being. Journal of Personality, 65(3), 529-565.
• 48. Sadler, K., Vizard, T., Ford, T., Marchesell, F., Pearce, N., Mandalia, D., Davis, J., Brodie, E., Forbes, N., Goodman, A., Goodman, R. ve McManus, S. (2018). Mental health of children and young people in England. Health and Social Care Information Centre. (2023, 4 Nisan). Erişim adresi: https://dera.ioe.ac.uk/32622/1/MHCYP%202017%20Summary.pdf
• 49. Sarrazin, P., Appleton, P., Ramis, Y., Gobbi, E., Erturan, G., Krommidas, K., Holzweg, M. ve Papaioannou, A. (2019, Temmuz). Construct validity and measurement equivalence of the IMPACT Project measure. 15. Avrupa Sport ve Egzersiz Psikolojisi Kongresinde sunulan bildiri, Münster, Almanya.
• 50. Stevanovic, D., Jancic, J. ve Lakic, A. (2011). The impact of depression and anxiety disorder symptoms on the health‐related quality of life of children and adolescents with epilepsy. Epilepsia, 52(8), e75-e78.
• 51. Suldo, S. M. ve Huebner, E. S. (2006). Is extremely high life satisfaction during adolescence advantageous? Social Indicators Research, 78(2), 179-203.
• 52. Şimşek, E., Koç, K., Özsoy, D. ve Karakuş, M. (2020). Investigation the effect of performing physical activity at home on sleep quality and life satisfaction during coronavirus (Covid-19) outbreak. International Journal of Applied Exercise Physiology, 55-62.
• 53. Şimşek, Ö. F. (2006, Mayıs). Sosyal bilimler ve davranış bilimlerinde yapısal eşitlik modellemesinin üstünlükleri: Bir simülasyon çalışması. 5. İstatistik Günleri Sempozyumuna sunulan bildiri, Antalya.
• 54. Tatar, A., Bildik, T., Özmen, H. E., Saltukoğlu, G. ve Astar, M. (2016). Translation of center for epidemiologic studies depression scale for children to Turkish and examination of psychometric characteristics. Nobel Medicus, 12(3), 57-66.
• 55. Tennant, R., Hiller, L., Fishwick, R., Platt, S., Joseph, S., Weich, S., Parkinson, J., Secker, J. ve Stewart-Brown, S. (2007). The Warwick-Edinburgh mental well-being scale (WEMWBS): Development and UK validation. Health and Quality of Life Outcomes, 5(1), 50-63. doi:10.1186/1477-7525-5-63
• 56. Uluğ, N., Begen, S.N., Keskin, E., Karahan, Z., Şanlı, T., Kelek, F., Adalı, F., Özere, A. ve Kılıç, E. (2023). Covid-19 pandemisi sürecinde uygulanan uzaktan eğitimin lise öğrencilerinin kas iskelet sistemi problemleri, uyku, ekran süresi ve fiziksel aktivite düzeyine etkisi. Journal of Health Sciences and Management, 3(1), 7-15.
• 57. Uğur, E., Kaya, Ç. ve Tanhan, A. (2021). Psychological inflexibility mediates the relationship between fear of negative evaluation and psychological vulnerability. Current Psychology, 40(9), 4265-4277.
• 58. Üngür, G. ve Karagözöğlu, C. (2021). The early psychological impact of the COVID-19 pandemic among young swimmers during home confinement. Psychiatria Danubina, 33(13), 405-411.
• 59. Weissman, M. M., Wolk, S., Goldstein, R. B., Moreau, D., Adams, P., Greenwald, S. ve Wickramaratne, P. (1999). Depressed adolescents grown up. Jama, 281(18), 1707- 1713.
• 60. Veenhoven, R. (2010). How universal is happiness. International Differences in Well-Being, 328-350.
• 61. Wright, L. J., Williams, S.E. ve Veldhuijzen van Zanten, J. J. (2021). Physical activity protects against the negative impact of coronavirus fear on adolescent mental health and well-being during the COVID-19 pandemic. Frontiers in Psychology, 12, 580-511.
• 62. Wunsch, K., Nigg, C., Niessner, C., Schmidt, S.C., Oriwol, D., Hanssen-Doose, A., ... ve Woll, A. (2021). The impact of COVID-19 on the interrelation of physical activity, screen time and health related quality of life in children and adolescents in Germany: results of the motorik modul study. Children, 8(2), 98.
• 63. Xiang, M., Liu, Y., Yamamoto, S., Mizoue, T. ve Kuwahara, K. (2022). Association of Changes of lifestyle behaviors before and during the COVID-19 pandemic with mental health: A longitudinal study in children and adolescents. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 19(1), 92.
• 64. Xiang, Y. T., Zhao, Y. J., Liu, Z. H., Li, X. H., Zhao, N., Cheung, T. ve Ng, C. H. (2020). The COVID-19 outbreak and psychiatric hospitals in China: Managing challenges through mental health service reform. International Journal of Biological Sciences, 16(10), 17-41.
• 65. Xiao, S., Yan, Z. ve Zhao, L. (2021). Physical activity, screen time, and mood disturbance among Chinese adolescents during COVID-19. Journal of Psychosocial Nursing and Mental Health Services, 59(4), 14-20.
• 66. Zhang, Y., Zhang, H., Ma, X. ve Di, Q. (2020). Mental health problems during the COVID-19 pandemics and the mitigation effects of exercise: A longitudinal study of college students in China. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(10), 3722.
• 67. Zhang, Z. ve Chen, W. (2019). A systematic review of the relationship between physical activity and happiness. Journal of Happiness Studies, 20(4), 1305-1322.