Üçüncü Dünya’nın Ekonomik Güvenliği: “Eşitsiz Mübadele”den “Adil Ticaret”e

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 1, 71 - 90, 28.06.2021

Emre Kalay

Öz

Çalışmanın amacı serbest uluslararası ticaretin, az gelişmiş/gelişmekte olan ülkelerin aleyhine işlediği düşüncesinin ne gibi değişiklikler geçirdiğini kısaca göstermek ve son yıllarda yükselmekte olan “adil ticaret” trendinin az gelişmiş/gelişmekte olan ülkelerin ekonomik güvenliğini sağlamaya olumlu etki edip edemediğini tartışmaktır. Bu doğrultuda adil ticaret konusunda kapsamlı faaliyetler yürüten iki örgüt olan Uluslararası Adilticaret (Fairtrade International) ve Dünya Adil Ticaret Örgütü’ nün (World Fair Trade Organization) faaliyetlerine bakılacaktır. Bu örgütlerle alakalı bilgilerin derlenmesinde söz konusu örgütlerin internet sayfalarından yararlanılacaktır. Ayrıca konu hakkında yazılmış raporlar, makale, kitap ve değerlendirmeler kaynak olarak kullanılacaktır. Çalışmanın alana yapacağı katkıda en büyük pay Türkçe yazılmış olmasındadır. Adil ticaret konusunda Türkçe kaynak oldukça kısıtlıdır ve bu konu hakkında Türkçe bir kaynak sağlama isteği çalışmanın ortaya çıkmasında önemli olmuştur. Çalışmanın adil ticaret konusunda dünyadaki gelişim ve eğilimleri Türkçe sunarak bundan sonraki çalışmalar için bir basamak olması düşünülmüştür. Dünyada gelişmekte olan bir eğilim olan fakat Türkiye’ de henüz yeterince bilinmeyen adil ticaret konusunun okuyucuların merakını çekmesini sağlamak ve daha ileri çalışmaları teşvik etmek çalışmanın temel motivasyonudur.

Anahtar Kelimeler

Eşitsiz mübadele, Adil ticaret, Ekonomik güvenlik, Hayırsever kapitalizm

Kaynakça

• Aba, A. (2018, 2 Eylül). Filantro-kapitalizm ile dünyayı kurtarmak…, BirGün https://www.birgun.net/haber-detay/filantro-kapitalizm-ile-dunyayi-kurtarmak-228936.html. adresinden erişildi.
• Aksoy, A. (1975). Emperyalizmin Kaynağı: “Eşitsiz Mübadele”. A. Aksoy (ed.), Azgelişmişlik ve Emperyalizm içinde (s. 157-168). İstanbul: Gözlem Yayınları.
• Birkan, A. Ö. (2015). A Brief Overview of the Theory of Unequal Exchange and its Critiques. International Journal of Humanities and Social Science. Vol. 5, No. 4(1), s. 155-163.
• Bishop, M., Green, M. (2015). Philanthrocapitalism Rising. Society. 52(6), 541–548, DOI: 10.1007/s12115-015-9945-8.
• Braudel, F., Wallerstein, I. (2009). History and the Social Sciences: The Longue Durée”. Review (Fernand Braudel Center), 32(2), COMMEMORATING THE LONGUE DURÉE, 171-203.
• Buzan, B. (1991). New Patterns of Global Security in the Twenty-First Century. International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1944-). 67(3), 431-451.
• Dalvi, R. (2012). The Metamorphosis of Fair Trade. For A Better World. 5, 7-8.
• Darko, E., Lynch, A., Smith, W. (2017). The Impact of Fairtrade A review of research evidence. Overseas Development Institute.
• Fairtrade International a, https://www.fairtrade.net/about/fairtrade-international (E.T. 18 Ağustos 2019)
• Fairtrade International. (2016). Journeys to Change Fairtrade Theory of Change, https://files.fairtrade.net/publications/2016_FairtradeTheoryOfChange.pdf (E.T. 19 Ağustos 2019)
• Fairtrade International. (2018). Monitoring the Scope and Benefits of Fairtrade, https://www.fairtrade.net/fileadmin/user_upload/content/FairtradeMonitoringReport_9thEdition_lores.pdf (Erişim 19.08.2019)
• FLOCERT, Fair Trade Glossary, https://www.flocert.net/fairtrade-terminology/ (E.T. 03 Aralık 2020)
• Frank, A. G. (1975). Azgelişmişliğin Gelişmesi, (ed.) A. Aksoy, Azgelişmişlik ve Emperyalizm içinde (s. 103-119). İstanbul: Gözlem Yayınları.
• International Initiative for Impact Evaluation (2017). Does agricultural certification improve well-being?. https://www.3ieimpact.org/sites/default/files/2019-04/srs9-agriculture-certification_1.pdf (E.T. 22 Ağustos 2019)
• Kahler, M. (2004). Economic security in an era of globalization: definition and provision. The Pacific Review. 17(4), 485-502.
• Mesjasz, C. (2008), Ekonomik Güvenlik. Uluslararası İlişkiler. 5(18), 125-150.
• Nesadurai, H. E. S. (2004). Introduction: Economic Security, Globalization and Governance. The Pacific Review. 17:4, 459-484.
• Oran, B. (2013). “Bağlantısızlık Hareketi- Yükselişi ve Düşüşü”. B. Oran (ed.). Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar Cilt III: 2001-2012 içinde (s.660). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sönmezoğlu, F. (2009). Bağlantısız Üçüncü Dünya”dan “Çevre Ülkeleri”ne. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. 41, 1-8.
• Sylla, N. S. (2014). The Fair Trade Scandal Marketing Poverty to Benefit the Rich. London: Pluto Press.
• Taşçı, H. M., Erçakar, M. E. (2016). Prebisch- Singer Tezinin Dış Ticaret Hadleri Aracılığıyla Türkiye İçin Test Edilmesi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 14(2), 232-249.
• Tayfur, M. F. (2010) Devletler ve Piyasalar. A. Eralp (ed.), Devlet ve Ötesi içinde (s. 183-216), İstanbul: İletişim Yayınları.
• TC Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2019). Yeni Ekonomi Programı Dengeleme- Disiplin- Değişim 2019-2021 Orta Vadeli Program, http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/YeniEkonomiProgram%C4%B1_OVP_2019-2021.pdf (E.T. 14 Eylül 2019)
• The International Fair Trade Charter, https://www.fair-trade.website/the-charter-1 adresinden erişildi. (E.T. 20 Ağustos 2019)
• Thompson, C. (2018), Philanthrocapitalism: rendering the public domain obsolete?. Third World Quarterly. 2018, 39:1, 51-67, DOI: 10.1080/01436597.2017.1357112.
• Topal, A. (2009). Ulusal Kalkınmacılıktan Küresel Neoliberalizme Anti-Emperyalizm: Latin Amerika Deneyimi. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. 41, 113-138.
• Uluslararası Çalışma Örgütü. Definitions: What we mean when we say “economic security”, https://www.ilo.org/public/english/protection/ses/download/docs/definition.pdf adresinden erişildi. (E.T. 10 Ağustos 2019)
• Wallerstein, I. (2014). Dünya Sistemleri Analizi Bir Giriş. (Ender Abadoğlu, Nuri Ersoy, Çev.) İstanbul: bgst Yayınları.
• World Fair Trade Organization a. https://wfto.com/who-we-are#our-grassroots-history adresinden erişildi. (E.T. 10 Temmuz 2019)
• World Fair Trade Organization b. https://wfto.com/who-we-are adresinden erişildi. (E.T. 11 Temmuz 2019)
• World Fair Trade Organization (2019), WFTO Fair Trade Standard Version 4. https://wfto.com/sites/default/files/WFTO%20Fair%20Trade%20Standard_4.2_2019.pdf adresinden erişildi. (E.T. 25 Ağustos 2019)
• Yermack, D. (2009). ‘Deductio’ ad absurdum: CEOs donating their own stock to their own family Foundations. Journal of Financial Economics, 94(1), 107-123.
• Zimmer, B. (2015, 1 May). The Rise and Fall of the Term ‘Third World’, The Wall Street Journal. https://www.wsj.com/articles/the-rise-and-fall-of-the-term-third-world-1430505259 adresinden erişildi.