Antropolojik İstihbarat: Pozitivist ve Post-Pozitivist Paradigmalar Bağlamında Özneyi Anlamak Üzerine Bir Model Önerisi

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 1, 101 - 120, 29.06.2022

Fatih Dedemen

Öz

Güvenlik ve istihbarat sürecini yönetebilmek, insanı daha iyi anlamakla mümkündür. Daha iyi anlamak için ise gerçek bilgiye ulaşmak gerekmektedir. Bilimsel araştırma sürecinde nicel yöntemlerin sonuç odaklı, yüksek güvenilirlik ve düşük geçerliliğe; nitel yöntemlerin ise süreç odaklı, yüksek geçerlilik ve düşük güvenilirliğe sahip olduğu söylenebilecektir. Dolayısıyla ne kalitatif ne de kantitatif metotlar insana ilişkin gerçek bilgiye ulaşmada tek başlarına yeterli olamamakta, iki anlayışın sentezine ihtiyaç doğmaktadır. Bu bağlamda istihbarat toplama sürecinde de kantitatif yöntemlerle elde edilen veriler tek başlarına sosyal dokuyu tanımlamada yeterli değildir. Elde edilen nesnel veriler, antropolojik metodoloji ile çözümlenerek daha köklü ve kalıcı çözümler oluşturulabilecektir. Antropolojik kavramlar rehberliğinde istihbarat birimlerine operatif düzeyde entegre edilecek “Beşerî Zemin Değerlendirme Birimi”nin bahsedilen boşluğu dolduracağı, sosyo-kültürel alanda üretilen bilginin ise bugün ve yarının güvenlik ortamının yönetimine katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilgi, Pozitivizm, Post Pozitivizm, Paradigma, Güvenlik Yönetimi, Antropoloji, İstihbarat, Antropolojik İstihbarat.

Kaynakça

• American Anthropological Association (AAA). (2007). Executive Board Statement on the Human Terrain System Project http://www.aaanet.org/about/Policies/statements/Human-Terrain-System Statement.cfm. Erişim Tarihi: 06/01/2020.
• Barfield, T. (2010). Afghanistan: A Cultural and Political History. United States: Princeton University Press.
• Bolay, S. H. (1999). Felsefi Doktrinler ve Terimler Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Cevizci, A. (2010). Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Connable, B. (2009). All Our Eggs in a Broken Basket: How the Human Terrain System is Undermining Sustainable Military Cultural Competence, Military Review no. 2, s. 89.
• Comte, A. (2001). Pozitif Felsefe Kursları, çev. Erkan Ataçay, İstanbul: Sosyal Yayınları.
• Cooper, J. (2005). Curing Analytic Pathologies, Pathways to Improved Intelligence Analysis. Center for the Study of Intelligence.
• Daymond, C. ve I. Holloway (2003) Qualitative Research Methods in Public Relations and Marketing Communications, London: Routledge Taylor and Francis Group.
• Dedemen, F. (2011). Antropolojik İstihbarat Açısından 11 Eylül 2001 Sonrası Afganistan Örneğinin İncelenmesi (Yüksek Lisans tezi, Harp Akademileri Komutanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü. İstanbul.
• Dedemen, F. (2019). Güvenlikleştirme Pratiklerinin Değişen Doğası: ABD ve İran Örneği (Doktora tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü).
• Erciyes, E. (2020). Paradigms of Inquiry in the Qualitative Research. European Scientific Journal 16(7), 181-200
• Fox, N. J. (2008). Postpositivism. The SAGE encyclopedia of qualitative research methods, 2, 659-664.
• Gadamer,H.G. (2003). “Hermeneutik”, Hermeneutik Üzerine Yazılar (iç.), (Derleyen ve Çeviren: Doğan Özlem), İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Gıoıa, D.A. and E. Pitre (1990) “Multiparadigm Perspectives on Theory Building, Academy of Management Review, 15(4), 584-602.
• Gonzalez, R. (2009). American Counterinsurgency: Human Science and the Human Terrain. Chicago: Prickly Paradigm Press.
• Gökberk, M. (1998). Felsefe Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Güneş, B. (2003) “Paradigma Kavramı Işığında Bilimsel Devrimlerin Yapısı Ve Bilim Savaşları: Cephelerdeki Fizikçilerden Thomas S.Kuhn ve Alan D. Sokal”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 23-41.
• Haviland, W. (2002). Kültürel Antropoloji. (çev: Hüsamettin İnaç, Seda Çiftçi). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Hessen, J. (1939). Bilgi Theorisi, çev. Yunus Kazım Köni, İstanbul: Vakit Matbaası.
• Krauss, S.E. (2005) “Research Paradigms And Meaning Making: A Primer”, The Qualitative Report, 10(4), December, 758-770.
• Kuhn, T.S. (1982) Bilimsel Devrimlerin Yapısı, (Çev: N. Kuyaş), İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Lincoln, S. and E.G. Guba (1985) Naturalistic Inquiry, London: Sage.
• Mcgivern, Y (2003) The Practice of Market and Social Research an Introduction, Harlow: Prentice Hall.
• MİT (2021). İstihbarat Oluşumu. https://www.mit.gov.tr/isth-olusum.html 12.02.2021, Erişim Tarihi: 12.02.2021
• Neuman, L.W (2003) Social Research Methods Qualitative and Quantitative Approaches, (5th ed.) Allyn and Bacon.
• Özdağ, Ü. (2010). İstihbarat Teorisi. Ankara: Kripto Kitaplar.
• Price, D. (2008). Anthropological Intelligence: The Deployment and Neglect of American Anthropology in the Second World War. London: Duke University Press.
• Saran, N. (2000). Antropoloji. İstanbul: İnkılap Yayınları.
• Sargut, A.S. (2002) “Bilimin İkilemi: Belirlenirlik Ya Da Belirlenmezlik” Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 121-126.
• Scales R. (2007). Statement for the Record. Senate Armed Services Committee. (April, 25th).
• Silberman, N. (1982). Digging for God and Country: Exploration, Archeology, and the Secret Struggle fort he Holy Land, 1799-1917. New York: Alfred A. Knopf.
• Sills, D. (1968). Anthropology. International Encyclopedia of Social Science. Volume 1, The Macmillan Company & The Free Press.
• Silverman, D. (2003) Interpretening Qualitative Data Methods For Analysing Talk, Texts and Interaction, (2nd ed.), London: Sage.
• Sönmezoğlu, M. (2020). El Dezenfektanı Kullanma Rehberi, El Dezenfektanı Kullanma Rehberi | Yeditepe Üniversitesi Hastanesi (yeditepehastanesi.com.tr). 21/02/2021
• Thomas, E. (2009). Mc Chrystal’s War. Newsweek, 26 Eylül, http://www. nesweek.com/id/216237. 18/12/2021
• Wooley, L. (1962). As I Seem to Remember. London: George Allen and Unwin.
• Yıldırım, E. (2002) “Cogito Ergo Sum’ dan ‘Vivo Ergo Sum’a Örgütsel Analiz”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 155-185.
• Yıldırım, A. ve H. Şimşek (2006) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, (6.Baskı), Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Zimmermann, J. (2020). Hermeneutik-Kısa Bir Giriş. çev. Mehmet Çetin. İstanbul: Say Yayınları.
• Zorlu, A. (2006) Tüketim Sosyolojisi, Ankara: Glocal Yayınları.