Δημήτριος…ἀργυροκόπος ποιῶν ναοὺς ἀργυροῦς Ἀρτέμιδος: Die Silbertempel des Demetrios und die „Kistophoren“ des Claudius I (Ein Vorschlag)

Yıl 2018, Cilt: 16, 19 - 36, 15.11.2018

Stefan Karwiese

https://doi.org/10.37095/gephyra.479507

Öz

Δημήτριος…ἀργυροκόπος ποιῶν ναοὺς ἀργυροῦς Ἀρτέμιδος: The Silver Temples of Demetrios and the “Cistophori” of Claudius I (A Suggestion)

Öz

The
well-known scene in Luke’s Acts of the Apostels according to which a certain
“silversmith” De­metrios agitated at the theatre against Paul because he had
offended Artemis and her temple has not yet been sufficiently dealt with as
particularly the numismatic evidence was not exploited. But it is this field
which offers another analytical chance to illuminate the background of the
scandal. As there are mentioned only silver temples of Artemis the sale of
which was allegedly endangered by Paul a closer look into those silver
“cistophors” of contemporary emperor Claudius I is worthwhile for these bear
the pictures of Artemisium and cult image of Artemis-Ephesia. On a third series
there are represented Augustus and Dea Roma which shows that these coins were a
highly official Roman affair. This is being underlined by the fact that the
coin stamps are not only of the highest quality but are also of a non-Ephesian
fashion close to the imperial coinage. Therefore, it is significant that
Ephesos celebrated on its bronze coins the marriage of Claudius and Agrippina
II as “marriage of Gods” in a rather provincial mode.

So, it is
not improbable that the silver temples of Demetrios were not models but stood
for the “cis­tophors”. As such they were apparently ment as dona to the goddess
and not only as currency. In the connexion of goddess and emperor, there is of
course “international” policy evident in the frame of which the Ephesia
enhanced the emperor and vice versa. In between there was the “mint master”
Demetrios who as such gained evidently good money for his products. On the
other hand, Paul seems to have been sort of a vehicle which was probably pushed
forward by his Jewish enemies.

Anahtar Kelimeler

Cistophors, Ephesos, Artemis, Paul

Δημήτριος…ἀργυροκόπος ποιῶν ναοὺς ἀργυροῦς Ἀρτέμιδος: Demetrios’un Gümüş Tapınakları ve I. Claudius’un “Kistophor”ları (Bir Öneri)

Öz

Luka’nın Elçilerin İşleri’nde yer alan bir
‘gümüşçü’ olan Demetrios’un tiyatroda Artemis’i ve tapınağını rencide ettiği
için Paulos’a karşı insanları tahrik ettiği meşhur sahne, bilhassa nümizmatik
kanıt kullanılmadığı için henüz yeterince ele alınmamıştır. Ama asıl bu alan o
skandalın iç yüzünü aydınlatmak için başka bir analitik fırsat vermektedir.
Onlarda sadece Artemis’in gümüş tapınaklarının satışı iddialara göre Paulos
tarafından tehlikeye atıldığına değinilmiş olduğu için, aynı zamana ait
İmparator I. Claudius’a ait gümüş ‘kistophorlara’ yakından bakmaya değmektedir
çünkü bunlar Artemision’un ve Artemis Ephesia’nın kült heykelinin resimlerini
taşımaktadır. Üçüncü bir seride Augustus ve Dea Roma resmedilmektedir. Bu durum
bu sikkelerin gayet resmi bir Roma işi olduğunu göstermektedir. Sikke
damgalarının sadece en yüksek kalitede değil aynı zamanda Efes’e ait olmayan
imparatorluk sikke basımının tarzında olmaları gerçeği bunu desteklemektedir.
Bundan dolayı Efes’in kendi bronz sikkelerinde oldukça eyalet usulünce Claudius
ve II. Agrippina’nın düğünlerini ‘tanrıların düğünü’ olarak kutlaması önem
kazanmaktadır. Bu yüzden Demetrios’un gümüş tapınaklarının model olmaması ve
‘kistophorları’ simgelemesi olasılık dışı değildir. Böyle olunca da onlar
anlaşıldığı gibi sadece para birimi değil tanrılara hediye anlamına
gelmektedir. Tanrı ve imparatorun bağlantısında tabi ki Ephesia ve imparatorun
birbirini karşılıklı olarak yükselttiği çerçevede ‘uluslararası’ bir siyaset
görünmektedir. Arada, ürünleri için açıkçası iyi para kazanan ‘sikke ustası’
Demetrios vardı. Diğer yandan, Paulos, muhtemelen Yahudi düşmanları tarafından
ilerletilen bir çeşit araç olarak görünmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kistophorlar, Ephesos, Artemis, Paulos

Kaynakça

• R. Bohlen, in LThK 13, 2006.
• G. Elmer, Verzeichnis der römischen Reichsprägungen, Wien 1956.
• R. Fleischer, Artemis von Ephesos (EPRO 35), Leiden 1973.
• D. French, C. Atinius C. f. on a Coin of Ephesus, in: Recent Turkish Coin Hoards Oxbow Mon. 7, Oxford 1991.
• H. Herzfelder, The Cistophori of Hadrian, in: NC 5.16, London 1936
• G. K. Jenkins, Hellenistic Gold Coins of Ephesus, in: FS Akurgal, Anadolu/Anatolia 21, [1978-1980], Ankara 1987, 183-188.
• S. Karwiese, in: Anzeiger ÖAW, Wien 1976.
• S. Karwiese, Die Münzprägung von Ephesos (MvE) 1, Wien 1995.
• S. Karwiese, Groß ist die Artemis von Ephesos, Wien 1995.
• S. Karwiese, in: ÖJh 67, Beiblatt, Wien 1998.
• S. Karwiese, Die Münzprägung von Ephesos (MvE) 5, Wien 2012.
• S. Karwiese, Die Münzprägung von Ephesos (MvE) 5.2, Wien 2016.
• J. P. C. Kent et al., Die Römische Münze, München 1973.
• B. Laum, Heiliges Geld, Tübingen 1924.
• G. M. Rogers, The Sacred Identity of Ephesus, London 1991.
• R. Strelan, Paul, Artemis, and the Jews in Ephesus, Berlin 1996.
• A. Weiser, Die Apostelgeschichte (Ökumen. Taschenbuchkommentar zum NT 5/2), Gütersloh 1985.