GELİŞMEKTE OLAN BİR DEMOKRASİNİN PENCERESİNDEN HİZMETKÂR LİDERLİK SEÇMEN BAĞLILIĞI İLİŞKİSİNİN SINANMASI: TÜRKİYE TRB-1 BÖLGESİ YEREL YÖNETİMLER ÖRNEĞİ

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 38, 01.03.2016

Erkan Turan Demirel

Öz

Bu çalışmanın ortaya çıkışı, hizmetkâr liderlik ile seçmen bağlılığı arasındaki
etkileşimin tartışmaya açılmamış olmasına yönelik tespite dayanmaktadır. Seçmen
bağlılığını, parti organizasyonu, istikrar, tutarlılık, grup üyeliği, değerler, ekonomik
refah gibi değişkenlerle birlikte lider ve lidere olan güven açıklamaktadır. Gelişmiş
demokrasiler için ileri sürülen bu gibi öncüller, gelişmekte olan demokrasilerde
yerini dine dayalı söylemlere, baskıcı uygulamalara ve etnisiteye dayalı politikaya
bırakabilmektedir. Bu çerçeve, tamamlanmayı bekleyen bir yap-boz olarak kabul
edilirse; bu çalışma da yap-bozun bir kısmını tamamlaya katkıda bulunmak
amacıyla, hizmetkâr liderlik ile seçmen bağlılığı arasındaki ilişkinin açıklanmasına
deneysel destek aramaktadır. Seçmen bağlılığının gelişmiş demokrasiler için bilinen
öncüllerinin gelişmekte olan demokrasilerdeki işleyişi ve söz konusu ülkelere özgü
öncüllerin konumu tartışılmaktadır.
Araştırmanın amacına ulaşabilmek için nicel araştırma yaklaşımı tercih
edilmiştir. Çalışmada, değişkenlerin birbirleri üzerindeki belirleyiciliklerine
odaklanıldığı için korelasyonel (ilişkisel) araştırma tanımına uygun bir model söz
konusudur. Araştırmanın evrenini, Türkiye’nin TRB-1 bölgesinde yer alan il merkezi
belediyelerinin sınırları içerisinde yaşayan 554.618 seçmen oluşturmaktadır. Evren
arasından tesadüfi olarak seçilen 1616 seçmene ulaşılmış ve anket yoluyla veri
toplanmıştır. Ankette, araştırmacılar tarafından uyarlanan ya da geliştirilen
(hizmetkâr liderlik, seçmen bağlılığı) ölçekler ile demografik özelliklere yönelik
sorular yer almıştır.
Sonuç olarak; hizmetkâr liderliğin seçmen bağlılığı üzerinde orta düzeyde
güçlü ve pozitif yönde belirleyici etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Hizmetkâr
liderliğin tutumsal seçmen bağlılığı üzerindeki belirleyici etkisinin davranışsal
seçmen bağlılığına göre daha yüksektir. Hizmetkâr liderliğin güçlendirme
boyutunun belirleyici etkisinin iki seçmen bağlılığı boyutu üzerinde de ilk sırada
gelmektedir. Bölgeye ve ülkeye özgü koşulların yarattığı beklentinin aksine seçmen
bağlılığı vasat düzeyde görünmektedir. Yazının yarattığı beklentinin aksi olarak da
güvenin seçmen bağlılığı üzerindeki etkisi anlamsız çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hizmetkâr liderlik, Seçmen bağlılığı, Gelişmekte olan demokrasiler, Türkiye

Testing of Servant Leadership and Voter Commitment Relationship from the Perspective of a Developing Democracy: Sample of Turkiye TRB-1 Region

Öz

This study was conducted because the interaction between servant leadership
and voter commitment had not yet been discussed in the literature. Voter
commitment is explained not only by variables such as party organization, stability,
coherence, group membership, values, economic welfare, but also by leader
characteristics and confidence in the leader. Such premises stipulated for developed
democracies can be replaced with religion-based discourses, repressive practices
and policies based on ethnicity in developing democracies. Regarding this picture as
an incomplete puzzle; this study aims to find a piece of the puzzle by searching for
an experimental evidence to explain the relationship between servant leadership and
voter commitment in developing democracies. Voter commitment premises that are
present in developed democracies are open to dispute in developing democracies.
Consequently, the status of these premises in developing countries is discussed in
this paper.
In order to fulfill the aim of the study, a quantitative research design was used.
This study focused on the influences of certain variables on one another and thus a
correlational (relational) research design was used. The study population consisted
of 554.618 voters living within the central municipalities of provinces located in the
TRB1 region of Turkey. A sample of 1616 voters was randomly selected from the
population, and surveyed via a questionnaire. The questionnaire included
demographic factors and scales measuring servant leadership and voter
commitment, which were developed and adapted by the researchers.
To conclude, it was found that servant leadership has a moderately strong and
positive impact on voter commitment. The influence of servant leadership on
attitudinal voter commitment is more powerful than on behavioral voter
commitment. The influence of the empowering dimension of servant leadership is the
most important factor on both of voter commitment dimensions. Contrary to the
expectations arising from the features of the region and the country, voter
commitment was found on moderate level. Contrary to the expectations in the
literature, the impact of trust on voter commitment was found insignificant.

Anahtar Kelimeler

Servant leadership, Voter commitment, Developing democracies, Turkey