Okulöncesi Kurumlara Devam Eden 4-6 Yaş Grubu Çocukların Kahvaltı Alışkanlıkları ve Ebeveynlerinin Beslenme Bilgilerinin Belirlenmesi

Yıl 2017, II. Ulusal Sağlık Bilimleri Kongre Kitabı, 1 - 11, 13.03.2017

Muhammet Ali Cebiray , Nazan Aktaş

Öz

Bu
çalışma, okulöncesi eğitim kurumlara devam eden çocukların kahvaltı
alışkanlıkları, kahvaltıda tüketilen besinlerin tüketim sıklıklarının ve
ebeveynlerinin beslenme bilgi düzeylerinin saptanması amacıyla gerçekleştirilmiştir.
Araştırma betimsel analizlerin gerçekleştirildiği tarama modelinde
yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu, Konya ili Selçuklu ilçesinde
rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen okul öncesi eğitim kurumlarına devam 4-6
yaş dönemindeki çocukların ebeveynleri (n=230) oluşturmuştur. Araştırma
verileri yüz-yüze görüşme yöntemi ile anket formu ile toplanmıştır. Anket
formunda, çocuk ve ebeveynlere ait demografik bilgiler, kahvaltı
alışkanlıkları, kahvaltıda tüketilen besinlerin tüketim sıklıkları ile
ebeveynlerin beslenme bilgi düzeylerinin belirlenmesine yönelik soruların yer
aldığı üç bölümden oluşmaktadır. Araştırma bulgularına göre, katılımcıların
%53’ünün kadın, %47’sinin erkek olduğu belirlenmiştir. Çocukların %30'unun ana
öğünlerden herhangi birisini atladığı, %87.4'ünün düzenli bir şekilde evde veya
okulda kahvaltı yapmaktadır. Çocukların kahvaltı yapmama nedenleri iştahsızlık
(%69), çocuğun okula geç kalması veya ebeveynin işe geç kalkması (%31) olarak
belirtilmiştir. Çocukların kahvaltı yapma şekilleri incelendiğinde, %83.6’
sının aile ile birlikte, %11.9’unun televizyon karşısında, %4.5’inin ise tek
başına kahvaltı yaptığı tespit edilmiştir. Çocukların kahvaltıda her gün süt
(%54.3), peynir (%60), yumurta (%33), et ürünleri (%1.3), tereyağı (%26.5), bal
(%34.8), reçel/marmelat (%37.4), pekmez (%29.6), zeytin (%29.1), patates
kızartması (%3.9), çay/bitki çayı (%38.3) ve konsantre meyve suyu (%19.1) tükettikleri
belirlenmiştir. Ebeveynlerin beslenme bilgi puan ortalaması (±Sx)
60.76±1.262, babaların puan ortalaması 58.81±1.790, annelerin ise
62.49±1.766’dır. Araştırma bulguları katılımcıların büyük bir çoğunluğun
düzenli olarak kahvaltı yaptığını ancak kahvaltıda tüketilen süt, yumurta,
peynir gibi besinlerinin her gün tüketim sıklığının artırılması gerektiğini
ortaya koymuştur. Ayrıca, ebeveynlerin beslenme bilgi düzeylerinin
geliştirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Okul öncesi eğitim kurumlarında
uygulamaya dayalı beslenme eğitimi etkinliklerine yer verilmesi ve aile katılımının
sağlanması çocuk ve ebeveynlerde farkındalık oluşturulmasında etkili
olabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kahvaltı, okulöncesi, beslenme bilgi düzeyi, ebeveyn

Determination of Breakfast Habits of 4-6 Year Old Children Attending Preschool Education Institutions and Their Parents’ Nutrition Knowledge

Öz

This study was conducted to determine breakfast
habits, the frequency of food are consumed at breakfast and the nutrition
knowledge levels of their parents. The study was carried out using survey
method, which also involved descriptive analyses. The study group (n=230)  is composed of the parents of 4-6 year olds
attending pre-school institutions in Selcuklu central district of Konya
province, which were chosen via random sampling method.  Data for the study was collected via
face-to-face interviews using survey forms. In the survey form is composed of
three sections in which demographic information about the children and their
parents, breakfast habits and the frequency of breakfast foods and parents’
nutrition knowledge is required. According to the findings, it was determined
that 53% of participants are female and 47% are male. It was found that 30% of
the children skip one of the meals and 87.4% regularly have breakfast at home
or at school. The reasons why children do not have breakfast are cited as
follows: lack of appetite (69%), child’s being late for school or parent’s
being late for work (31%). When the way children have breakfast are examined:
83.6% have breakfast with their families, 11.9% have breakfast in front of TV,
4.5% have breakfast alone. It has been ascertained that children consume milk
(54.3%), cheese (60%), egg (33%), meat products (1.3%), butter (26.5%), honey
(34.8%), jam/marmalade (37.4%), molasses (29.6%), olive (29.1%), fries (3.9%),
tea/herbal tea (38.3%), and concentrated fruit juice, (19.1%). Parents mean
score (±Sx)
of nutrition knowledge is 60.76±1.262; while fathers’
mean score is 58.81±1.790, mothers’ mean score is 62.49±1.766. Research
findings revealed that most of the participants have breakfast regularly;
however, the consumption daily frequency of breakfast food like milk, egg and
cheese need to increase. Besides, it was also concluded that parents’ level of
knowledge about nutrition should be improved. Giving place to practical
nutrition education activities and ensuring family participation can be
influential in creating awareness in children and parents.

Anahtar Kelimeler

Breakfast, preschool, nutrition knowledge level, parent

Kaynakça

• Albertson, A.M., Franko, D.L., Thompson, D. ve diğerleri (2007). Longitudinal patterns of breakfast eating in black and white adolescent girls. Obesity, 15: 2282–2292.
• Anliker, J.A., Laus, M.J., Samonds, K.W., Beal, V.A. (1990). Parental messages and the nutrition awareness of preschool children. Journal of Nutrition and Education, 22:24-29.
• Anonim. (2004). Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi. T.C. Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Anonim. (2016). Türkiye Beslenme Rehberi 2015 (TÜBER). T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1031, Ankara.
• Ask, A.S., Hernes, S., Aarek, I. ve diğerleri (2006). Changes in dietary pattern in 15 year old adolescents following a 4 month dietary intervention with school breakfast– a pilot study. Nutrition Journal, 5: 33–39.
• Barton, B.A., Elderidge, A.L., Thompson, D. ve diğerleri (2005) The relationship of breakfast and cereal consumption to nutrient intake and body mass index: the National Heart, Lung, and Blood Institute, Growth and Health Study. Journal of the American Dietetic Association, 105: 1383–1389.
• Baysal, A. ( 1999). Kahvaltı ve Okul Başarısı. Beslenme ve Diyet Dergisi, S.1, 1-3.
• Bellisle, F., Rollan-Cachera, M.F. (2000). Three consecutive (1993, 1995, 1997) surveys of food intake, nutritional attitudes and knowledge, and lifestyle in 1000 French children aged 9-11 years. J Hum Nutr Diet, 13, 101-111.
• Birch, L.L., Davidson, K.K. (2001). Family environmental factors influencing the developing behavioral controls of food intake and childhood overweight. Pediatr Clin North Am, 48, 893-907.
• Campbell, K.J., Hesketh, K.D. (2007). Strategies which aim to positively impact on weight, physical activity, diet and sedentary behaviours in children from zero to five years. Obesity Reviews, 8, 327-338.
• Contento, I. (2008). Nutrition education: Linking research, theory, and practice. Asia Pac J Clin Nutr, 17(1), 176–179.
• Gibson, E.L., Wardle, J., Watts, C.J. (1998). Fruit and vegetable consumption, nutritional knowledge and beliefs in mothers and children. Appetite, 31, 205-228.
• Gibson, S. (2003). Micronutrient intakes, micronutrient status and lipid profiles among young people consuming different amounts of breakfast cereals: further analysis of data from the National Diet and Nutrition Survey of young people aged 4 to 18 years. Public Health Nutrition, 6: 815–820.
• Gündoğdu, S. (2009) Adana ilinde görev yapan okulöncesi öğretmenlerinin beslenme bilgi düzeyleri ve alışkanlıklarının araştırılması. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Holyland, A., McWilliams, K.A., Duff, R. J., Walton, J. L. (2012). Breakfast consumption in UK schoolchildren and provision of school breakfast clubs. Nutrition Bulletin, 37, 232-240.
• Papoutsou, S., Briassoulis, G., Hadjigeorgiou, C., Savva, S.C., Solea, T.,... Tornaritis, M. (2014). The combination of daily breakfast consumption and optimal breakfast choices in childhood is an important public health message. Int J Food Sci Nutr,; 65(3): 273–279.
• Patrick, H., Nicklas, T.A. (2005) A review of family and social determinants of children’s eating patterns and diet quality. Journal of the American College of Nutrition, 24(2), 83-92.
• Plum, J. M. (1997) Nutrition knowledge assessment of preschool children. Virginia Polytechnic Institute and State University, Human Nutrition, Foods and Exercise Department, Master Thesis, Virginia.
• Videon, T.M., Manning, C.K. (2003). Influences on adolescent eating patterns: the importance of family meals. J Adolesc Health, 32:365-373.
• Wardle, J. (1995). Parental influences on children's diets. Proceedings of the Nutrition, 54, 747-758.
• Williams, P.G. (2007). Breakfast and the diets of Australian children and adolescents: an analysis of data from the 1995 National Nutrition Survey. International Journal of Food Sciences and Nutrition, 58: 201–216.
• Wright, D.E., Radcliffe, J.D. (1992). Parents perceptions of influences on food behavior development of children attending day care facilities. Journal of Nutrition and Education, 24:198-201.
• Zarnowiecki, D., Sinn, N., Petkov, J., Dollman, J. (2001). Parental nutrition knowledge and attitudes as predictors of 5-6 year old children's healthy food knowledge. Public Health Nutrition,15(7), 1284-1290.