İlkokul ve Ortaokullarda Risk Göstergeleri ve Müdahale Yaklaşımlarının İncelenmesi

Yıl 2015, Uluslararası Katılımlı 3. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongre Kitabı, - , 24.06.2015

Arzu Özyürek Hasan Gümüş Meryem Özbatak

Öz

Amaç: Bu çalışma, ilkokul ve ortaokullarda sık karşılaşılan risk göstergeleri ve bu risk göstergelerine yönelik

psikolojik danışman olarak görev yapan öğretmenlerin müdahale yaklaşımlarını incelemek amacıyla yapılmıştır.

Yöntem:Çalışma grubunu, Karabük İli ilkokul ve ortaokullarında psikolojik danışman olarak görev yapan öğretmenlerin tümü (N=27) oluşturmuştur. Veri toplamak amacıyla kırk farklı risk göstergesi ve bu göstergeler için  verilen  on  farklı  müdahale  yaklaşımının  yer  aldığı  yapılandırılmış  bir  form  kullanılmıştır. Verilerin analizinde yüzde ve frekans dağılımlarından yararlanılmıştır.

Bulgular ve Sonuç: Sonuç olarak; okullarda en sık karşılaşılan risk göstergelerinin başında kural koymakta ve uygulamakta zorlanan ebeveynlerin  (%96,3) geldiği görülmüştür. İkinci sırada düşük akademik başarı ile boşanmış, parçalanmış aile çocuklarının (%92,6) geldiği görülmüştür. Üçüncü sırayı ise düşük geçmiş akademik başarı, çocuğu yetiştiren kişilerin eğitim düzeyinin düşük olması, davranış sorunları ve/veya aşırı hareketlilik (%88,9) konularının aldığı belirlenmiştir. Düşük akademik başarı ve düşük akademik geçmiş başarı durumunda en sık kullanılan müdahale yaklaşımının velinin çocuğun eğitime katılımı sağlamak olduğu belirlenmiştir. Anne baba bakımından yoksun olmak, boşanmış-parçalanmış aile çocukları ile davranış sorunları ve/veya aşırı hareketlilik risk göstergelerinde psikolojik ve davranışsal destek;  çocuğu yetiştiren kişilerin eğitim düzeyinin düşük olması, kural koymakta ve uygulamakta zorlanan ebeveynler risk göstergelerinde veli desteği; ekonomik zorluk risk göstergesinde ise ekonomik destek sağlamak şeklinde bir müdahale yaklaşımının benimsendiği belirlenmiştir.

Anahtar kelimeler: Risk göstergeleri, müdahale yaklaşımları, ilkokullar, ortaokullar.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Alkan Ersoy, Ö., Kurtulmuş, Z. & Çürüktekin, N. (2014). Aile Çocuk Eğitim Programının Annelerin Çocuk
• Yetiştirme Tutumlarına ve Ev Ortamını Düzenlemelerine Etkisinin İncelenmesi, Kastamonu Eğitim, 22(3),
• -1090.
• Birkan, B. (2002). Erken Özel Eğitim Hizmetleri, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim
• Dergisi, 3(2), 99-109.
• Burchinal, M., Roberts, J.E., Zeisel, S.A., Hennon, E.A. & Hooper, S. (2006). Social Risk and Protective Child, Parenting, and Child Care Factors in Early Elementary School Years, Parenting:Science and Practice, 6(1),
• -113.
• Chow, V., Kloppenburg, A., Saldamando, A., Uyeda, K. & Valentine, C. (2004). Parenting And Family Support, UCLA Center For Healthier Children, Families And Communities, www.ccfc.ca.gov.
• Ciccantelli, L. A. & Vakil, S. (2007). Case study of the Identification, Assessment and Early Intervention of
• Executive Function Deficits, International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1), 1-12.
• Çelebioğlu Morkoç, Ö. (2011). 4-5 Yaş Grubu Çocuklarına Yönelki Hazırlanan Erken Müdahale Programlarının Etkililiğinin Belirlnemesi: Çanakkale İli Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• DoCS (NSW Department of Community Services). (2007). Risk, Protection and Resilience in Children and Families, Research to Practie Notes. [Erişim: http://www.community.nsw.gov.au/docswr/_assets/main/ documents/researchnotes_resilience.pdf. 01.02.2015].
• Erdil, Z. (2010). Sosyoekonomik Olarak Risk Altında Bulunan Çocuklara Yönelik Erken Müdahale Programları ve Akademik Başarı İlişkisi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 2010,
• -78.
• Ersever, Ö. H. (1993). Kaynaştırma: Özel Eğitime Bir Alternatif Olarak Önleme ve Erken Müdahale, Özel
• Eğitim Dergisi, 1(3), 30-42.
• Karaoğlu, M. (2011). Başarıya İlk Adım Erken Müdahale Programının 5-6 Yaş Grubu Çocukların Problem Davranışlarına, Sosyal Becerilerine ve Akademik Etkinliklerle İlgilenme Sürelerine Olan Etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karataş, Z. & Dağdelen, G. (2014). Çocukların Risklerden Korunmasında Erken Tanı ve Uyarı Sisteminin Önemi, Uluslararası Katılımlı Sosyal Hizmet Sempozyumu, Türkiye’de Çocuğun Refahı ve Korunması “Kapsayıcı Bir Yaklaşım Arayışı”, (Yay.Haz.: E.Atamtürk ve E. Yaman) 28-30 Kasım 2013, Kocaeli. Ss.301-315. Gündem Çocuk Derneği yayını. [Erişim: http://shb.kocaeli.edu.tr/Sempozyum2013.pdf].
• Kartal, H. (2007). Erken Çocukluk Eğitimi Programlarından Anne-Çocuk Eğitim Programı’nın Altı Yaş
• Grubundaki Çocukların Bilişsel Gelişimlerine Etkisi, Elementary Education Online, 6(2), 234-248.
• Kımmet, E. (2003). Baba Destek Programı, Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar, İstanbul: Morpa Kültür
• Yayınları.
• Larmar, S. & Gatfield, T. (2007). The Early Impact Program: An Early Intervention and Prevention Program for
• Children and Families At-Risk of Conduct Problems, Journal of Early and Intensive Behavior Intervention,
• (4), 703-713. [Erişim: http://www98.griffith.edu.au/dspace/bitstream/handle/10072/19481/48051_1. pdf?sequence=1, 01.02.2015].
• MEB .(2011). İlköğretim Okulları İçin Aşamalı Devamsızlık Yönetimi (ADEY) Uygulama Kılavuzu, (Proje Ekibi: H.Atıcı Arıcan, U. Karaman, Z. Karaman). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Genel Müdürlüğü.
• National Headquarters. (2011). Risk and Protective Factors: What Schools Can Do to Build Protective Factors, Childhelp Speak Up Be Safe Prevention Education Curriculum. [Erişim: http://www.speakupbesafe.org/ facilitators/risk-protective-factors.pdf, 01.02.2015].
• NECTAC. (2011). The Importance of Early Intervention for Infants and Toddlers with Disabilities and Their
• Families, [Erişim: http://www.nectac.org/~pdfs/pubs/importanceofearlyintervention.pdf, 01,02.2015].
• Staton, J., Ooms, T. & Owen, T.(1991). Family Resource, Support and Parent Education Programs: The Power of A Preventine Approach. Politic Institu For Family Impact Seminars, Washington D.C.1-19.
• Sucuoğlu, B., Ünsal, P. & Özokçu, O. (2004). Kaynaştırma Sınıfı Öğretmenlerinin Önleyici Sınıf Yönetimi
• Becerilerinin İncelenmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 51-
• -
• Terzi, Ş., Ergüner Tekinalp, B. & Leuwerke, W. (2011). Psikolojik Danışmanların Okul Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri Modeline Dayalı Olarak Geliştirilen Kapsamlı Psikolojik Danışma ve Rehberlik Programını Değerlendirmeleri, Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(1), 51-60.
• Tezel Şahin, F. & Özyürek, A. (2011). Anne Baba Eğitimi ve Okul Öncesinde Aile Katılımı, (İkinci Baskı).
• İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.