İletişime Dayalı Çok Yönlü Etkileşim Programı (İDÇEP)

Yıl 2015, Uluslararası Katılımlı 3. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongre Kitabı, - , 24.06.2015

Nilgün Pekçağlıyan İlke Bütün Tuna Talaş Şebnem Özsüllü

Öz

İletişim bir organizmanın ürettiği başka organizmalar için anlamlı olan ve böylelikle davranışlarını

etkileyen sinyallerden oluşur. Yetişkinler en çok konuşma yoluyla iletişim kurarlar ancak jestler, yüz ifadeleri, duruşlar ve ses tonu da mesajın iletilmesinde etkendir. İletişimsel beceriler sözel ve sözel olmayan becerileri kapsamaktadır. Sosyal iletişimle birlikte yaşanan deneyimler insan ilişkilerinde ve duygu alış verişindeki zenginliği arttırır. Sosyal ortamlarda uygun davranış tarzı öğrenilir ve taklit yoluyla sosyal davranışların öğrenilmesi devam eder. İletişim becerileri ve sosyal iletişimdeki kısıtlılık; ilişki kuramama, uygunsuz sosyal ilişki, sosyal izolasyon, jest ve mimiklerin anormal kullanımı, başka insanların tepkilerini anlamama, başka insanlarla ilgilerini ve deneyimlerini paylaşmama şeklinde kendini göstermektedir. Erken çocukluk döneminde gözlenen iletişim ve ilişki problemleri, çocukların aileleri, akranları ve çevreleri ile olan etkileşimini bozmaktadır. Etkileşim girişimi olmayan çocuklar, akranlarını taklit etme, başkalarından gelen iletişim mesajlarını alma, ortak ilgi kurma, ortak dikkati sağlama ve sözel iletişim becerilerini geliştirmede sıkıntı yaşamaktadır. Otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan çocuklarda, iletişim ve ilişki becerilerinde kısıtlılık belirgin olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle 0-3 yaş dönemi olan erken çocukluk ilk yıllarında bu becerilerin desteklenmesi, etkileşim ve iletişim temelli programların uygulanması büyük önem taşımaktadır. Kurumumuzda 0-6 yaş aralığında iletişim problemleri olan çocuklar için annelerini de kapsayan bir müdahale programı olarak İletişime Dayalı Çok Yönlü Etkileşim Programı (İDÇEP) uygulanmaktadır. İDÇEP, ailelerin (öncelikli olarak annelerin) aktif katılımına dayalı, annenin çocuğu ile etkileşimini arttıran, akran etkileşimini ve empati kurma becerilerini destekleyen, başkaları ile kişisel deneyimlerini paylaşma arzusunu kazandırmayı hedefleyen etkinlik temelli bir erken müdahale programıdır. İDÇEP, anneler ve çocuklarının aktif olarak katıldıkları, anne-çocuk için hazırlanan hedefler doğrultusunda program liderinin rehberlik ettiği, beceri öğretimlerinin gerçekleştirildiği bir programdır. Program uygulamaları video kaydı yapılarak takip edilmekte ve analizleri gerçekleştirilmektedir. Bu program ile, erken çocukluk döneminde, anne - çocuk etkileşimini arttırmak, söz öncesi iletişim becerileri, taklit becerileri, oyun becerileri, dil ve konuşma becerilerini geliştirmek ve davranış kontrolü ile uygun davranışların öğretimine yönelik uygulamaların yapılması hedeflenmiştir.

 

Anahtar Kelimeler: Erken Çocukluk, OSB, İletişim Bozukluğu, İDÇEP, Anne-Çocuk Etkileşim.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Austin V.L. & Scıarra D.T.(2012). Çocuk ve Ergenlerde Duygusal ve Davranışsal Bozukluklar. (Çev. Ed.
• Özekes M. ) . Nobel Yayınları.
• Aysev, S.A.&Taner,I.Y.(2007).Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları.Janssen-Cilag. s282. Dunlap,K.M.(1997). Family empowerment: One outcome of cooperative preschool education. Child Welfare
• Dunst, C. J., & Bruder, M. J. (2002). Valued outcomes of service coordination, early intervention, and natural
• environments. Exceptional Children.
• Gutstein, S.E.,& Sheely, R.K.(2002). Relationship Development Intervention with Young Children.Jessica
• Kingsley Publishers,UK and USA.
• Howard, V.F.&Williams, B.&Lepper, C.E.(2011).Özel Gereksinimi Olan Küçük Çocuklar. (Çev. Ed. Akçamete, G.). Nobel Yayınları.
• Kırcaali-İftar, G. (2007). Otizm spektrum bozukluğu. İstanbul: Daktylos Yayınları.
• Mcafee, O. & Leong,D.J.(2012).Erken Çocukluk Döneminde Gelişim ve Öğrenmenin Değerlendirilmesi ve
• Desteklenmesi. (Çev. Ed. Ekinci, B.). Nobel Yayınları.
• Morgan, C.T.(1998). Psikolojiye Giriş.(Çev.Yayın Sorumlusu Karakaş, S. ). Hacettepe Üniversitesi Psikoloji
• Bölümü Yayınları, 12.Baskı. Bölüm 7, s167.
• Mukaddes, N.M.,(2013). Otizm Spektrum Bozuklukları. Nobel Tıp Kitabevi. Sher, B. (2009). Early Intervention Games.Jossey-Bass, Wıley.
• Tekin-İftar, E.(2013). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklar ve Eğitimleri.Vize Yayıncılık. Trawick-Swith, J.,(2013). Erken Çocukluk Döneminde Gelişim.(Çev. Ed. Akman, B.). Nobel Yayınları. Weatherston, D. J. (2000). The infant mental health specialist. Zer oto Three.
• Webber, J.,&Scheuermann, B. (2008). Educating students with autism: A quick start manual. Leader,13, 58-59.