Ortopedik Engelli Kadınlar: Toplumsal Cinsiyet Çerçevesinde Bir Çalışma

Yıl 2015, Sayı: 7, 25 - 45, 01.04.2015

Sema Buz Abdülkadir Karabulut

Öz

Bu çalışmanın amacı engelli kadınların deneyimlerini toplumsal cinsiyet çerçevesinde incelemektir. Bu doğrultuda toplumsal cinsiyet rollerini gerçekleştirmede engelli kadına yönelik değerlendirmelerin nasıl şekillendiğini ve engelli kadın bedenine yönelik anlamlandırmaların temelinde nelerin etkili olduğunu toplumsal cinsiyet söylemleri ve düşüncelerine dayandırılarak betimlemek amaçlanmaktadır. Çalışmada Çorum Belediyesi Sosyal Yardım İşleri Müdürlüğü Engelli Eğitim Merkezi’nde düzenlenen mesleki eğitim kurslarına katılan ve/veya ilgili merkezden psikolojik destek hizmeti almak için başvuran ortopedik engelli 6 kadın ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Araştırmaya katılan ortopedik engelli kadınların engelli olmaları ve toplumdaki cinsiyetçi yaklaşımlar nedeni ile özellikle eğitim, istihdam, aile ve evlilik yaşamında sorunlar yaşadıkları ve toplumsal ilişkilerinde ayrımcılığa uğradıklarını düşündükleri görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ortopedik engelli kadın, kadın ve engellilik ilişkisi, toplumsal cinsiyet, cinsiyet rolleri, ayrımcılık.

Orthopedically Handicapped Women: A Study in the Framework of Gender

Öz

The purpose of this study is to analyze the experiences of handicapped women in the framework of gender. Accordingly, gender roles also shaped how the assessment for handicapped women on the basis of signification for the handicapped women’s body is intended to describe what is effective to build on the gender discourse thought. In the study, in depth interviews were done with 6 women who apply to attend the vocational course which are organized from the Çorum Municipality Handicapped Education Centre or to get psycho-social support from mentioned centre. It can be said that the orthopedically handicapped women participants of this research are having difficulties in education, employment, family/married lives and in their social relations encountering discrimination due to their handicaps and society’s sexist approaches.

Anahtar Kelimeler

Orthopedically handicapped women, women and disability relation, gender, gender roles, discriminatio

Kaynakça

• Abu Habib, Lina, “Women and Disability Don’t Mix: Double Discrimina- tion and Disabled Women Rights”, Gender and Development, 3 (2), 1995, 49-53.
• Aktaş, Cihan, “Feminizmin Beyaz Batılı Kadın Seçkinciliği”, Uluslararası İnsan Haklarında Yeni Arayışlar Sempozyumu, İstanbul: 27-29 Mayıs 2006, 1-20.
• Asena, Duygu, Kadının Adı Yok, İstanbul: Doğan Kitap, 2013.
• Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Türkiye Özürlüler Araştırması Temel Göstergeleri, Ankara: Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, 2010.
• Besiri, Arzu, “Engelli Kadın ve Ayrımcılık”, Erişim: 14 Kasım 2014, http://www.sosyalhizmetuzmani.org/engelli_kadin_ayrimcilikmm.ht m.
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Engelliler İçin Fırsat Eşitliği Konusunda Standart Kurallar, New York: Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 1993.
• Buz, Sema, “Feminist Sosyal Hizmet Uygulaması”, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 20 (2), 2009, 53-65.
• Çaha, Ömer, Sivil Kadın (Türkiye’de Sivil Toplum ve Kadın), Ankara: Vadi Yayınları, 1996.
• Demirbilek, Sevda, “Cinsiyet Ayrımcılığının Sosyolojik Açıdan İncelen- mesi”, Finans Politik&Ekonomik Yorumlar Dergisi, 511, 2007, 12-27.
• Ecevit, Yıldız, “Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisine Başlangıç”, Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi, ed. Yıldız Ecevit ve Nadide Karkıner, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, 2011, 2-31.
• Kamanlioğlu, Müge, Feminist Perspektifte Özürlü Kadına Bakışın Sosyolojik Değerlendirmesi Üzerine Kuramsal Bir Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
• Küçükkaraca, Nilgün, “Feminizm ve Engelli Kadın”, Engelli Kadınların Sorunları ve Çözümleri Sempozyumu, 29-30 Nisan 2005, İstanbul: Graf- ik Matbaacılık, 2005, 49-52.
• Mayer John D. ve Eisenberg, Myron G., “Self-Concept and Spinal-Cord
• Injury: An Investigation Using Tennessee Self-Concept Scale”, Journal of Consulting and Clinical of Psychology, 50 (4), 1982, 604-605.
• Osunluk, Hatice ve Uğurlu, Bahar, “Özürlü Kadınlar ve Ayrımcılık” Erişim: 1 Kasım 2014,
• http://www.dezavantaj.org/index.php/ aratirmalar/8-engelli/296-oezuerlue-kadnlar-ve-ayrmclk.
• Özateş, Özge S., “Sosyal Hizmet Bakış Açısıyla Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı Nedeniyle Temel Eğitimden Kopan Kız Çocukları Sorunu”, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 18 (2), 2009, 77-88.
• Özçatal, Elif, “Ataerkillik, Toplumsal Cinsiyet ve Kadının Çalışma Yaşa- mına Katılımı” Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1 (1), 2011, 21-39.
• Özdemir, Dilek K., “Ortopedik Engelli Kadınların Sorun ve Beklentileri Üzerine Bir Araştırma: Tuzla İlçesi Örneği”, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 23 (1), 2012, 67-81.
• Wiegerink, Diana, Roebroeck, Marij E., Donkervoort, Mireille, Cohen- Kettenis, Peggy T. ve Stam, Henk J., “Social, Intimate and Sexual Relationships of Adolescents with Cerebral Palsy Compared with Able-Bodied Age-Mates”, Journal of Rehabilitation Medicine, 40 (2), 2008, 112-118.