Burdur İl Halk Kütüphanesinde Bulunan Türkiye Selçukluları ve Beylikler Dönemi Cilt Örnekleri

Yıl 2018, Sayı: 16, 283 - 303, 01.10.2018

Mustafa Yıldırım Ayşe Serpil Odabaşı -

Öz

Bu çalışmanın konusunu Burdur İl Halk Kütüphanesine ait Anadolu Selçuklu ve Beylikler Dönemi özelliklerini taşıyan yazma eserlerin cilt kapaklarına ait örnekler oluşturmaktadır. Seçilen örnekler ise Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesinin arşivinde mevcuttur. Burdur bugünkü yerleşim yerine taşınmadan önce birkaç kez yer değiştirmiştir. Pisidya Bölgesi diye anılan bu bölge günümüzde Göller Yöresi diye anılmaktadır. Şehrin yakınlarında yapılan kazılarda bu bölgede yerleşimin çok eski çağlardan beri devam ettiği sonucuna varılmıştır. Malazgirt Savaşından sonra Türkmen akınları bu bölgede de başlamış, XIV. yüzyıl başlarında bölge Hamidoğulları Beyliğinin idaresine geçmiştir. XIX. Yüzyılda Konya vilayetine bağlanmıştır, 1305 tarihli Konya Salnâmesinde Burdur da 34 debbağhane bulunduğu belirtilmektedir. Burdur İl Halk Kütüphanesinde Türkçe, Arapça, Farsça yazılmış 2312 adet yazma eser bulunmaktayken 1975 yılında sel baskını sonucu 679 adet eser tahrip olmuş, onarım yapılmak üzere İstanbul Süleymaniye Kütüphanesine gönderilmiştir. Burdur da bulunan 1687 adet yazma eser de Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesine devredilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Burdur, Anadolu Selçukluları, Beylikler, cilt kapağı, Debbağhane.

Cover Samples of Turkey Seljuks and Principalities Period in the Burdur Provincial Public Library

Öz

The subject of this study is to represent samples of manuscripts hardcovers from the age of Anatolian Seljuks and Principalities Period in the Burdur Provincial Public Library. The chosen examples are in the archives of the Regional Library of Manuscripts in Konya. Burdur has changed places multiple times before moving to its current location. Today, the region called as Pisidia Region is known as Lakes Region Göller Yöresi . Excavations around the city have led to the conclusion that there have been settlements in this area for many ages. After the Malazgirt War, Turkmens have taken this region as a starting point for their invasions. At the beginning of the XIVth century, Hamidoğulları Beyliği has taken control of the region. In the XIXth century, it was administered by the Konya province. In the Konya Salnâmesi, written in 1305, it is mentioned that there were 34 tanneries debbağhane in Burdur. Even though there were 2312 manuscripts in the Burdur Provincial Public Library of in Turkish, Arabic and Persian, 679 manuscripts were damaged by a flood in 1975 and sent to the Suleymaniye Library in İstanbul to be repaired.The other 1687 manuscripts in Burdur were delivered to the Regional Library of Manuscripts in Konya.

Anahtar Kelimeler

Burdur, Anatolian Seljuks, Principalities, hardcover, tannery.

Kaynakça

• Arıtan, Ahmet Saim, ‘’Ciltçilik’’ T.D.V. İslam Ansiklopedisi, C.7, İstanbul 1993.
• Arıtan, Ahmet Saim ‘‘ Anadolu Selçuklu Cilt San’atının Özellikleri’’, I-II Milli Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Semineri Bildirileri, Konya 1993.
• Arıtan, Ahmet Saim , ‘‘Türk Cilt San’atı’’, Türk Kitap Medeniyeti, İstan- bul 2009.
• Arıtan, Ahmet Saim, ‘‘Anadolu Selçuklu Cilt San’atı’’,Türkler , C,VII, Ankara 2002.
• Arıtan, Ahmet Saim , ‘‘Selçuklu Cildi’nin Osmanlı Cildi’ne Etkileri’’, V. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazı ve Araştırmaları Sempozyum Kitabı, 19- 20 Nisan 2001.
• Arıtan, Ahmet Saim , ‘‘Selçuklu Ciltlerinde İmzalar’’ ,I. Uluslararası Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Kongresi Bildirileri, C.I. Konya 2001.
• Arıtan, Ahmet Saim, ‘‘Konya Dışındaki Müze ve Kütüphanelerde Bulu- nan Selçuklu ve Selçuklu Uslûbunu Taşıyan Cilt Kapakları,’’ Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya 1992.
• Arıtan, Ahmet Saim , ‘‘Anadolu Selçuklu ve Bu Üslûbu Taşıyan Cilt- lerde Zencirek Tipolojisi Denemesi’’, İSTEM, S.1, Konya 2003.
• Arseven, Celal Esat , ‘‘Cilt’’, San’at Ansiklopedisi, C.I, İstanbul 1975.
• Apa, Gülay Kurtişoğlu, Anadolu Selçuklu Ahşap Minberleri, Konya 2015.
• Balkanal, Zeynep, ‘‘Bilgi ve San’atı Kaplayan San’at: Ciltçilik’’ Türkler, C.XII, Ankara 2002.
• Bayram, Sadi, ‘‘XIV. Asırda Tezhiblenmiş Beylik Dönemine Ait Üç Kur’an Cüzü’’ ,Vakıflar Dergisi ,S.16, Ankara 1982.
• Bloom, Jonathan M., ‘‘Kağıda İşlenen Uygarlık’’, İstanbul 2003.
• Cunbur, Müjgan, ‘‘Türklerde Cilt San’atı’’, Türk Dünyası El Kitabı, C.II., Ankara, 1992.
• Demiriz, Yıldız, İslam Sanatında Geometrik Süsleme Bir Envanter Deneme- si, İstanbul 2004.
• Durmuş, Latife, Kütahya Vahid Paşa Yazma Eser Kütüphanesi’nde Bulu- nan Bazı Cild Örnekleri, Selçuk Üniversitesi, Sos. Bil. Ens. Y.L. Se- mineri, Konya 2017.
• Eberhard, Wolfram , Çin Tarihi, Ankara 1987.
• Edis, Arife, Tire Necip Paşa Kütüphanesi’ndeki Cilt Örnekleri, Selçuk. Üniversitesi, Sos. Bil. Ens. Yayınlanmamış Y.L. Tezi, Konya 2006.
• Maraşlı, Savaş, Amasya II. Bayezıd İl Halk Kütüphanesi’ndeki XV. ve XVI. Yüzyıl Ciltleri, Erciyes Üniversitesi, Sos. Bil. Ens. Basılmamış Y.L. Tez. ,Kayseri 2005.
• Mavili, Gürcan, Süleymâniye Kütüphanesindeki 13. Ve 14. YY. Ait Cilt Sanatı Örnekleri, İstanbul 2002.
• Özen, Mine Esiner, Türk Cilt San’atı, Ankara 1998.
• Tetik, Nahide, Kastamonu İl Halk Kütüphanesi Yazmalarındaki Tam Ze- minli Şemseli Cilt Örnekleri, Selçuk Üniversitesi , Sos. Bil. Ens. Ya- yınlanmamış Y.L. Semineri, Konya 2010.
• Yücel, Metin,‘‘Burdur’’, T.D.V. İslâm Ansiklopedisi, C.6, İstanbul 1988.
• www.burdurkutup.gov.tr, (13 Mart 2017).