Borçlar Hukuku ile Veri Koruma Hukuku Açısından Blockchain Teknolojisi ve Akıllı Sözleşmeler: Hukuk Düzenimizde Bir Paradigma Değişimine Gerek Var Mı?

Yıl 2019, Cilt: 77 Sayı: 1, 315 - 341, 19.06.2019

Mesut Serdar Çekin

Öz

Blockchain teknolojisi şifrelenmiş halde verileri kayıt altına alan, merkezi bir müessese tarafından tutulmayan ve şifrelenmiş haldeki bütün bilgilerin sisteme dâhil olan herkesle paylaşıldığı bir sicil niteliği taşımaktadır. Bu sicilde yapılan işlemler, bloklar halinde kaydedilmekte, bu bloklar birbirleriyle bağlantılı hale getirilmekte ve her yeni işlemin onaylanabilmesi için önceki işlemlere dair bilgilerin değiştirilmemiş halde aynen muhafaza edilmiş olması şartı aranmaktadır. Bu sebeple blockchain teknolojisi, aracı kurumları ortadan kaldıran, her katılımcıya eşit imkânlar sunan ve manipüle edilmesi neredeyse imkânsız olan bir teknoloji olarak değerlendirilmektedir. Özellikle ‘Bitcoin’ olarak nitelendirilen dijital para birimi, bu teknolojiye dayanmakla birlikte, blockchainin uygulama alanı bununla sınırlı değildir. Bununla birlikte blockchain teknolojisinin yeksenak bir görünümü söz konusu değildir. Bilakis kamuya açık ya da kapalı olarak kurulabilen ağlarda işlemlerin onaylanması da zaman ve onaylayacak kişiler açısından farklılık gösterebilmektedir. Blockchain ağında gerçekleştirilen işlemlere bir çerçeve sunan akıllı sözleşmeler ise, sistem katılımcılarının aralarında sadece kripto para işlemlerinin ötesine geçerek bir çok farklı işlem yapma imkanı tanımaktadır. Özellikle sözleşmelerin ifası aşamasında taraflara büyük kolaylıklar sunabilecek ve zamanda tasarruf sağlayacak bu tür sözleşmelerin de birçok farklı görünüş türleri mevcuttur. Bununla birlikte işlem geçmişinin değiştirilemeyeceği esasına dayanan blockchain teknolojisi ve bu teknolojiyle bağlantılı olarak akıllı sözleşmeler, aynı zamanda veri koruma hukuku ve borçlar hukuku açısından birçok sorunu da beraberinde getirmektedir. Çalışmanın amacı, blok-zinciri teknolojisinin mevcut hukuk düzenimiz açısından, özellikle veri koruma hukuku ve borçlar hukuku açısından değerlendirilmesidir. 

Anahtar Kelimeler

Blockchain (Blok Zincir) teknolojisi, Akıllı sözleşmeler, Bitcoin, Dağıtık veri tabanı, Sözleşmenin iptali, Sözleşmenin uyarlanması, Sözleşmeden dönme, Unutulma hakkı

Blockchain Technology and Smart Contracts in terms of Law of Obligations and Data Protection Law

Öz

Blockchain technology is essentially a registry that records data in encrypted form, which is not kept by a central organization, and all information in encrypted form is shared with every participant in the system. The transactions carried out in this register are recorded in blocks, these blocks are linked to each other and each new transaction must be kept unchanged with the information of the previous transactions in order to be approved. For this reason, blockchain technology is considered to be a technology that eliminates intermediary institutions, offers equal opportunities to every participant and is almost impossible to manipulate. In particular, the digital currency, referred to as co Bitcoin, is based on this technology, but blockchain technology is not limited to this. There is no uniform appearance of the blockchain technology. Smart contracts, which provide a framework for transactions on the blockchain network, allow system participants to make many different transactions among them by simply going beyond crypto currency transactions. However, blockchain technology based on the principle that the transaction history cannot be changed and the smart contracts associated with this technology also bring many problems in terms of data protection law and law of obligations. The aim of this study is to evaluate block-chain technology in terms of our current legal order, especially in terms of data protection law and law of obligations.

Anahtar Kelimeler

Blockchain-technology, Smart contracts, Bitcoin, Decentralized network, Termination of the contract, Right to be forgotten

Kaynakça

• Basılı Kaynaklar/Print Resources Achenbach D, Baumgart I and Rill J, ‘Die Blockchain im Rampenlicht, Technologie von der Stange – oder besser nach Maß?’ (2017) 41(11) DuD 673 vd.
• Bechtolf H and Vogt N, ‘Datenschutz in der Blockchain – Eine Frage der Technik: Technologische Hürden und konzeptionelle Chancen’ (2018) 2 ZD 66 vd.
• Biryukov A, Khovratovich D and Pustogarov I, ‘Deanonymisation of Clients in Bitcoin P2P Network, CCS ‘14 Proceedings of the 2014 ACM SIGSAC Conference on Computer and Communications Security’ (2014).
• Böhme R and Pesch P, ‘Technische Grundlagen und datenschutzrechtliche Fragen der BlockchainTechnologie’ (2017) 41(8) DuD 473 vd. Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (22nd edn, Yetkin 2017). Flume W, Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Rechts (1st edn, Springer 1979).
• Güneş B, ‘‘Paradigma Kavramı Işığında Bilimsel Devrimlerin Yapısı ve Bilim Savaşları: Cephelerdeli Fizikçilerden Thomas S. Kuhn and Alan D. Sokal’ (Kış 2003) 1(1) Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 23-44.
• Heckelmann M, ‘Zulässigkeit und Handhabung von Smart Contracts’ (2018) 8 NJW 504 vd.
• Hofert E, ‘Blockchain-Profiling’ (2017) 4 ZD 161 vd.
• Kocayusufpaşaoğlu N, Hatemi H, Serozan R and Arpacı A, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, (1st vol, 7th edn, Filiz 2017).
• Martini M and Weinzierl Q, ‘Die Blockchain-Technologie und das Recht auf Vergessenwerden-Zum Dilemma zwischen Nicht-Vergessen-Können und Vergessen-Müssen’ (2017) 17 NVwZ 1251 vd.
• Mesut Serdar Çekin, 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (1st edn, Onikilevha 2018).
• Quiel P, ‘Blockchain-Technologie im Fokus von Art. 8 GRC und DS-GVO – Ein Zwiespalt zwischen Innovation und unionalem Datenschutzrecht?’ (2018) 42(9) DuD 566 vd.
• Schrey J and Thalhofer T, ‘Rechtliche Aspekte der Blockchain’ (2017) 20 NJW 1431 vd.
• Sözüer E, Unutulma Hakkı: İnsan Hakları Hukuku Perspektifinden Bir İnceleme (1st edn, Onikilevha 2017).
• Wolf M and Neuner J, Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Rechts (1st edn, Springer 1979).
• Elektronik Kaynaklar/Electronic Resources
• Article 29 Working Party Guidelines on consent under Regulation 2016/679, WP 259 rev. 01, <https://iapp.org/media/pdf/resource_center/20180416_Article29WPGuidelinesonConsent_ publishpdf.pdf> Erişim Tarihi Ağustos 2018.
• Leiner BM, Cerf VG, Clark DD, Kahn RE, Kleinrock L, Lynch DC, Postel J, Roberts LG and Wolff S, ‘Brief History of the Internet’ (Internet Society, 1997) <https://www.internetsociety.org/wpcontent/uploads/2017/09/ISOC-History-of-the-Internet_1997.pdf> Erişim Tarihi Ağustos 2018.
• Smart Contracts: Building Blocks for Digital Markets, <http://www.fon.hum.uva.nl/rob/Courses/ InformationInSpeech/CDROM/Literature/LOTwinterschool2006/szabo.best.vwh.net/smart_ contracts_2.html> Erişim Tarihi Ağustos 2018.
• Voshmgir S and Kalinov V, ‘Blockchain Handbook: A Beginners Guide’, (Blockchain Hub, 2017) <https://s3.eu-west-2.amazonaws.com/blockchainhub.media/Blockchain+Technology+Intro. pdf> Erişim Tarihi Ağustos 2018.