Tahkim Alanında Toplumsal Cinsiyetin Yansımaları (Hakem Seçiminde Cinsiyet Çeşitliliği)

Yıl 2019, Cilt: 77 Sayı: 1, 371 - 387, 19.06.2019

Seda Özmumcu

Öz

Tahkim kavramı, genel olarak uyuşmazlıkların devlet yargısı dışında ve tahkime elverişli olan konularda, bir hakem veya hakem kurulu aracılığı ile çözüme kavuşturulmasını ifade etmektedir. Tahkimin tarihçesi ile ilgili eserler incelenirse; bu kurumun çok eski zamanlardan beri mevcut olduğu görülecektir. Ancak günümüzün modern toplumlarında tahkim, bir uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak her ülkenin ulusal ve uluslararası yasal düzenlemeler ile kabul ettiği kurallara bağlı bulunmaktadır. Modern toplumlarda özellikle şirketler arasında hızla değişen ve gelişen ticari hayat ile birlikte tahkim bir uyuşmazlık çözüm yolu olarak daha yaygın kullanılmaktadır. Bununla birlikte dünya genelinde tahkim alanında çalışan kadınların sayısının erkeklere kıyasla daha az olduğu ve buna neden olan çeşitli etkenlerin bulunduğu görülmektedir. Bu makalenin amacı, tahkim alanında toplumsal cinsiyet eşitsizliğine sebep olan bu sorunları tespit etmektedir. Uluslararası planda hakem heyetlerine atanmak için çaba gösteren kadın hukukçular, tahkim sahasında önlerine çıkan görünen veya görünmeyen bu engelleri aşmak için, erkek hakemlere göre çok daha fazla çalışmak ve bu şekilde deneyim kazanmaya ihtiyaç duymaktadır. Konuyu ülkemiz açısından değerlendirdiğimizde ise, Türkiye’de hakem heyetlerinde görev üstlenen kadınların sayısı hakkında yeterli istatistik veri olmadığı için, bu konuda bir oran vermek mümkün değildir. Fakat tahkim, ülkemizde de kadın hakem sayısının artması bakımından gelişmeye ve desteklenmeye açık bir alandır. Bu alanın geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması için de gerekli çalışmalar yapılmalıdır. 

Anahtar Kelimeler

Tahkim, Hakem, Cam tavan, Boru hattı, Toplumsal cinsiyet

Reflection of Gender in the Field of Arbitration (Gender Equality in Arbitral Appointments)

Öz

The concept of arbitration generally refers to resolution of disputes outside the state’s judiciary through an arbitrator or an arbitral tribunal for subjects that are arbitrable. If the works regarding the history of arbitration are examined, it will be seen that this concept was existent for a long period of time. However; in today’s modern societies, arbitration as a dispute resolution method is based on rules that are accepted by each country through national and international legislation. Arbitration is being used more often by modern societies as a dispute resolution method, especially with the fast changing and developing commercial relationships among companies. Together with this, around the globe it is seen that there are less women working in the field of arbitration compared to men and there are several factors causing this. The aim of this article is to determine the problems that are causing gender inequality in the field of arbitration. Women that show effort in order to be appointed as arbitrators in arbitral tribunals in an international scope require to work and gain more experience compared to men in order to overcome the obstacles that are either visible or invisible. When we examine the situation in Turkey, since there is not sufficient statistical date on number of woman taking part in arbitral tribunals in Turkey, it is not possible to give a ratio in this matter. Still, arbitration is open for development and support in terms of enhancing the number of woman arbitrators in our country. Necessary work should be done in order to develop and generalize this field. 

Anahtar Kelimeler

Arbitration, Arbitrator, Glass ceiling, Pipeline, Gender

Kaynakça

• Alkon, C, “Women Labor Arbitrators: Women Members of the National Academy of Arbitrators Speak About the Barriers of Entry into the Field”, (2007) 6 APPALACHIAN JOURNAL of LAW, 195-217
• Bemmels B, “The Effect of Grievants’ Gender and Arbitrator Characteristics on Arbitration Decisions”, (1990) 48 Labor Studies Journal, 48-61
• Bolinski D and Singer D, “Why Are So Few Women in the ADR Field?” (1993) 48 Arbitration Journal, 61-65.
• Brown, G V and Kupfer Schneider A, “Gender Difference in Dispute Resolution Practice : Report on the ABA Section of Dispute Resolution Practice Snapshot Survey” (2014) 47 Akron Law Review, 975-996.
• Buonocore N, “Resurrecting A Dead Horse-Arbitrator Certification As A Means to Achieve Diversity”, (1999) 76 University of Detroit Mercy Law Review, 1999, 483-500.
• Burt D H and Kaster, L A, “Why Bringing Diversity to ADR is a Necessity”, (2013) ASSOCIATION OF CORPORATE COUNSEL, 41-46.
• Byeff Korn J, “Institutional Sexism: Responsibility and Intent”, (1995) 83 Texas Journal of Women and the Law, 83-124.
• Carbone, S A and Zaino, J T. “Increasing Diversity Among Arbitrators: A Guideline to What the New Arbitrator Should be Doing to Achieve this Goal”, (2012) NYSBA Journal, 33-37.
• Çakmak R, Kadın İşgücü ve Yönetim Kadrolarında Kadın İstihdamı, (2001) İÜSBE (yayınlanmamış yüksek lisans tezi).
• Frisbie T F, “Correcting The Neutral Selection Gender Bias”, (2014) 8, Chicago Daily Law Bulletin, 165.
• Garrison J D, “Perceived Difference in Male and Female Mediators and Arbitrators”, (2011-2012) 18 Dispute Resolution Magazine, 29-31.
• Goldhaber M D, “Too Few Woman among Top International Arbirators”, 2009. (http://www.law.com).
• Menkel Meadow C, “Women in Dispute Resolution : Parties, Lawyers and Dispute Resolvers, What Difference Does “Gender Difference” Make?” (2012) Dispute Resolution Magazine, 4-8.
• Mizrahi R, “Hostility to the Presence of Women”: Why Women Undermine Each Other in to Workplace and the Consequence for Title VII” , (2004) 113 Yale Law Journal, 1579-1621.
• Murphy, N H, Hall, J A and Colvin, C. R, “Accurate Intelligence Assessments in Social Interactions: Mediators and Gender Effects”, (2003) 71 JOURNAL OF PERSONALITY, 465-493.
• Phillips F P, “Diversity in ADR More Difficult to Accomplish than First Thought”, (2009) Dispute Resolution Magazine, 14-16.
• Pynchon V, “Do I Look Fat in This Profession? Escaping Gender Bias in ADR”, ABA Section of Litigation, 2013/3. (http://apps.americanbar.org).
• Rothman D, “Gender Diversity in Arbitrator Selection”, (2012) Dispute Resolution Magazine, 22-26.
• Rudolph Cole S, “The Lost Promise Arbitration”, (2017) 70 SMU Law Review, 849-890.
• Sanz De Acedo Lizarraga M L, Sanz De Acedo Baquedano M T and Cardelle Elawar M, “Factors that Affect Decision Making: Gender and Age Differences”, (2007) 7 INT’L JOURNAL OF PSYCHOLOGY AND PSYCHOLOGICAL THERAPY, 381-391.
• Smalls M, “It’s Time to Focus on Diversity in ADR”, The Recorder, 2011, (www.therecorder.com).
• Turner C E, “Old, White, and Male”: Increasing Gender Diversity in Arbitration Panels”, 2014, (unpublished final paper, Arbitration Practice & Advocacy, Pepperdine University School of Law).