Yargıtay 11’inci Hukuk Dairesi’nin 23.01.2017 Tarih ve 2017/38 Esas, 2017/444 Karar Sayılı Kararı Çerçevesinde Şirketin Yetkili Temsilcisi Aracılığıyla Düzenlenen Bonolarda Asıl Borçlu Sıfatının Belirlenmesi Üzerine Düşünceler

Year 2020, Volume: 78 Issue: 1, 193 - 223, 31.03.2020

Şafak Narbay Şengül Al Kılıç

Abstract

Bononun mutlak zorunlu unsurlarından birisi de, düzenleyenin imzasıdır. Bazen kanuni bir zorunluluktan, bazen de kişinin iradesinden ötürü bono temsilci aracılığıyla da düzenlenebilir. Dolaylı temsile ilişkin durum haricinde, bu şekilde düzenlenen bonolarda düzenleyen sıfatı, temsil olunana aittir. Ticaret şirketleri ise, iradelerini yetkili organları aracılığıyla ortaya koyabilirler. Ancak ticaret şirketlerinin yetkili organı eliyle düzenlenen bir bonoda, temsil ilişkisinden söz edilemez. Bu senet bizzat ticaret şirketi tarafından düzenlenmiş olarak kabul edilir. Çalışmamıza konu Yargıtay kararında, biri sağ alt köşeye biri de matbu kefil kısmına basılan şirket kaşelerinden yalnızca sağ alt kısımdaki şirket kaşesinin, kaşeyi taşırmadan aynı yetkili temsilci tarafından iki kez imzalanması suretiyle düzenlenen bir bonoda, senette matbu olarak yer alan ödeyecek kısmının, şirketin yetkili temsilcisinin adı ve soyadı yazılarak doldurulduğundan bahisle, yetkili temsilcinin düzenleyen; şirketin ise, avalist olduğu sonucuna varılmıştır. Oysa, Kanunda aranılan (mutlak) zorunlu unsur, düzenleyenin imzası olduğundan; şirketin yetkili temsilcisi eliyle şirket unvanı altında imzalanan bir bonoda, düzenleyen olarak “şirket” kabul edilmelidir.

Keywords

Bono, İmza, Ticaret şirketi, Yetkili temsilci, Aval

Supporting Institution

Yazarlar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

Legal Thoughts on Determining the Primary Debtor Concerning Promissory Notes Issued Through Authorized Representative of the Company within the Scope of the Decision Dated 23.01.2017 and Numbered 2017/38-2017/444 of the Court of Appeals for the 11th Circuit

Abstract

One of the absolute compulsory elements of the promissory note is the signature of the issuing person. Sometimes due to a legal obligation or sometimes the will of the person, the promissory note can be issued through an authorized representative. Except for the situation related to the term indirect representation, it is the represented person who is deemed to have the legal responsibilities on the promissory note as issuing the instrument if it is issued through a legal representative. Commercial companies use their will through their authorized bodies. However, the term representation cannot be mentioned when a promissory note is issued through the authorized bodies of the commercial companies. Instead, this instrument is deemed to be issued directly by the commercial company itself. The decision of the court of appeals, which constitutes the subject of our work, is related to two marks of the company stamp; one of which is located on the right bottom corner of the instrument, and the other one, which is located on the printed designated area for the guarantor. The one which is located on the right bottom corner of the instrument, is signed twice, without exceeding the mark of the stamp. In the context of this very instrument, it is decided upon that the company is the legal person who signs a surety, and the authorized representative of the company is the person who issues the instrument, regarding the fact that the printed designated area, indicating the person who performs the payment, filled with the name and surname of the authorized representative. However, the company itself should be deemed as the person who issues the instrument, even if the promissory note is signed by an authorized representative under the commercial name of the commercial company, since the signature of the person who issues the instrument is an absolute mandatory element required by the law for issuing the promissory note.

Keywords

Promissory Note, Signature, Commercial company, Authorized representative, Aval

References

• Acar S, “Kambiyo Senetlerinde Temsil Yetkisindeki Sakatlıklar ve Sonuçları” (Ekim 2006) Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi 1 (2) 27-42.
• Aksu R, Aval Kurumu (Seçkin 2015). Akyol Ş, Türk Medeni Hukukunda Temsil (Vedat 2009).
• Alışkan M, “İşletme Konusu ve 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Ticaret Şirketlerinin Ehliyeti ve Temsili” (2012) 207-219 (https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/799288 – E T 03.04.2020).
• Arıcı F, “Kambiyo Senetlerinde Temsilcinin Yetkisini Aşarak Kambiyo Taahhüdünde Bulunmasından Doğan Sorumluluk” (2. Bası, Beta 2001) Prof Dr Erdoğan Moroğlu’na 65’inci Yaş Günü Armağanı 11-28.
• Arkan S, Ticari İşletme Hukuku (Son Değişikliklere Göre Hazırlanmış ve Genişletilmiş 25. Bası, Bankacılık Enstitüsü 2019). Arslanlı H, Ticari Senetler Dersleri (3. Bası, Üniversite Kitabevi 1954). Bahtiyar M, Kıymetli Evrak Hukuku, (Güncellenmiş 17. Bası, Beta 2019).
• Becker H, Berner Kommentar Nr. VI/1 Allgemeine Bestimmungen Art 1-183 OR Schweizerischer Zivilgesetzbuch Obligationenrecht (2. Bası, Stämpfli Verlag 1945).
• Berger B, Allgemeines Schuldrecht, (Stämpfli Verlag 2008). Bilgen M, Uygulamada Kambiyo Senetleri (Poliçe, Bono, Çek) ve 5941 sayılı Yeni Çek Kanununun Değerlendirilmesi (Adalet 2010). Bilgili F ve Demirkapı E, Kıymetli Evrak Hukuku (8. Bası, Dora 2018).
• Birincioğlu İ ve Özkara E, “Adli Belge İncelemelerinde Bilinmeyenler, Örneklerle Yazı Ve İmza Analizi İle Islak İmza Kavramı” (2010) TBB Dergisi S 87 403-433.
• Bozer A ve Göle C, Kıymetli Evrak Hukuku (Güncellenmiş ve Genişletilmiş 8. Bası, Bankacılık Enstitüsü 2018).
• Bucher E, Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil ohne Deliktsrecht (Schulthess 1979).
• Bulut Ö, “Kefalette Eşin Rızasına İlişkin Hükümlerin Avalde Uygulanmayacağına Dair İçtihadı Birleştirme Genel Kurul Kararının Değerlendirilmesi” (Mart - Nisan 2019) İBD C 93 S 2019/2 262-271.
• Can M Ç, “Türk Borçlar Kanunu’nun 603. Maddesinin Kıymetli Evrak Hukukunda Uygulanabilirliği - Avalde Eşin Rızası Aranmalı Mı?” (2017) GÜHFD C XXI Y 2017 S 3 35-73 (“Can, 2017”).
• Can M, Kıymetli Evrak Hukuku, (Ders Kitabı) 6762 sayılı ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile 6273 sayılı Çek Kanunu Hükümleri Dairesinde (İmaj 2012).
• Coşkun M, Hukuki ve Cezai Yönleriyle Kıymetli Evrak Hukuku (Güncellenmiş 3. Bası, Seçkin 2016).
• Demirkapı E, “Avalin Şekil Şartları” (2004) DEÜHFD C 6 S 2 61-95.
• Demirkapı E, Kambiyo Senetlerinin Aval Yoluyla Temini (Güncel 2005) (“Demirkapı, 2005”).
• Doğanay İ, Türk Ticaret Kanunu Şerhi, İkinci Cilt – Madde 420-815 (4. Bası, Beta 2004).
• Domaniç H, Kıymetli Evrak Hukuku (İlaveli 2. Bası, Eğitim Yayınları 1975) (“Domaniç, 1975”).
• Domaniç H, Kıymetli Evrak Hukuku ve Uygulaması TTK Şerhi – IV (Temel Yayınları 1990).
• Dural M ve Öğüz T, Türk Özel Hukuku Cilt II Kişiler Hukuku (Filiz 2019).
• Erdoğan İ, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (3. Bası, Gazi 2017). Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (23. Bası, Yetkin 2018).
• Eriş G, Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre Kıymetli Evrak, Poliçe - Bono - Çek - Makbuz Senedi – Varant (Seçkin 2014).
• Esener T, “Yetkisiz Temsil” (Ankara 1962) II’inci Ticaret ve Banka Hukuku Haftası Bildiriler Tartışmalar 10-18 Mayıs 1961 115-136.
• Esener T, Mukayeseli Hukuk ve Hususiyle Türk-İsviçre Borçlar Hukuku Bakımından Selahiyete Müstenit Temsil (Ankara Hukuk Fakültesi Yayınları 1961) (“Esener, Temsil”).
• Guhl T, Das Schweizerische Obligationenrecht (8. Bası, Schulthess 1995).
• Güral J, “Kefalet Akdiyle Aval Arasında Fark ve Benzerlikler” (1951) AÜHFD S 3-4 435-478.
• Gürel M, “Ticaret Sicilinin Üçüncü Kişilere Etkisi Bağlamında Kambiyo Senetlerinde Yetkisiz Temsile İlişkin Bazı Sorunlar” (2015) BATİDER C 31 S 1 231-250.
• İmregün O, Kıymetli Evrak Hukuku (Filiz 2003). İnceoğlu M M, Borçlar Hukukunda Doğrudan Temsil (Oniki Levha 2009).
• Karamanlıoğlu A, “Kambiyo Senetlerinde Düzenleyenin İmzası ve Bulunmamasının Sonuçları” (Aralık 2013) Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi S 2 89-116.
• Karanfil K, Kambiyo Senetlerinde Sıkça Yapılan Hatalar (Adalet 2014).
• Karasu B, Karşılaştırmalı Hukuk Işığında Türk Hukukunda Doğrudan ve Dolaylı Temsil (Oniki Levha 2008).
• Karayalçın Y, Ticaret Hukuku Dersler, II. Ticari Senetler (Kambiyo Senetleri) (3. Bası, Sevinç Matbaası 1970).
• Kendigelen A ve Kırca İ, Kıymetli Evrak Hukuku, Genel Esaslar Kambiyo Senetleri (Oniki Levha 2019).
• Kendigelen A, Çek Hukuku ( 5. Bası Oniki Levha 2019) (“Kendigelen, Çek”).
• Kılıçoğlu A M, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, (Genişletilmiş 22. Bası, Turhan 2018). Kınacıoğlu N, Kıymetli Evrak Hukuku, (Genişletilmiş ve Gözden Geçirilmiş 4. Bası, Gazi Büro Kitabevi 1993).
• Kırca İ, “TTK m 371.7 Hakkında Bir İnceleme: AB’ye Üyelik Yolunda Geri Adım” (2014) BATİDER C 30 S 3 23-37.
• Kırca İ, Ticari Mümesillik (Yetkin 1996). Kocayusufpaşaoğlu N, (Kocayusufpaşaoğlu, Hatemi, Serozan ve Arpacı), Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Birinci Cilt, Borçlar Hukukuna Giriş Hukuki İşlem Sözleşme (Yenilenmiş Genişletilmiş Tamamlanmış 4. Basıdan 7. Tıpkı Bası, Filiz 2017).
• Koşer N, “Aval ve Avalin Diğer Kişisel Teminat Sağlayan Sözleşmelerle İlişkisi” (Ekim 2016) Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C 1 S 2 241-264.
• Kutlu Sungurbey A, Yetkisiz Temsil (Yasa Yayınları 1988).
• Moroğlu E ve Kendigelen A, İçtihatlı- Notlu Türk Ticaret Kanunu ve İlgili Mevzuat, (Güncelleştirilmiş 10. Bası, Oniki Levha 2014).
• Moroğlu E, “Bonoda İmza” (İstanbul 2010) Makaleler 29-32 (“Moroğlu, İmza”).
• Nomer H N, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Gözden Geçirilmiş 12. Bası, Beta 2012).
• Oğuzman M K ve Öz, M T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler C I (Gözden Geçirilmiş 15. Bası, Vedat 2017).
• Oğuzoğlu A Ç ve Oğuzoğlu Ö, Açıklamalı – İçtihatlı Bono ve Çek Sorunları (8. Bası, Beta 2003). Öğütçü A T ve Altın M, Ticari Senetler (Poliçe, Bono ve Çek) ve Özel Takip Yolları (Ulucan Matbaası 1980).
• Öztan F, Kıymetli Evrak Hukuku, (2. Bası, Turhan 1997) (“Öztan, Kıymetli Evrak”).
• Öztan F, Kıymetli Evrak Hukuku (Güncelleştirilmiş 21. Bası, Turhan 2017).
• Pleyer K ve Hegel T, “Haftungsprobleme bei Wechselerklärungen von Vertretern – BGHZ 99, 50” (1988) JuS Heft 12 942-946.
• Poroy R ve Tekinalp Ü, Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, 6728 sayılı Kanunla Değişik Çek Kanununun Yorumu İle (Gözden Geçirilmiş ve Yeniden Yazılmış 22. Bası, Vedat 2018).
• Pulaşlı H, Kıymetli Evrak Hukukunun Esasları (Tamamen Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 7. Bası, Adalet 2019).
• Reisoğlu S, Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler (25. Bası, Beta 2014).
• Saymen F H ve Elbir H K, Türk Borçlar Hukuku I Umumi Hükümler Birinci Cilt (Hak Kitabevi 1958). Schwenzer I (Editör: Honsell H, Vogt N. P ve Wiegand W), Obligationenrecht I, Art 1-529 OR (5. Bası, Helbing & Lichtenhahn 2011).
• Schwenzer I, Schweizerisches Obligationenrecht, Allgemeiner Teil (Güncelleştirilmiş 4. Bası, Stämpfli Verlag 2006).
• Şener, O H, Ticari Temsilci ve Ticari Temsil Yetkisi (Adalet 2015). Tekil F, Kıymetli Evrak Hukuku (2. Bası, Fakülteler Matbaası 1994).
• Tekinalp Ü, “Kambiyo Senetlerinde Temsil Sorunları” (1976) Temsil ve Vekâlete İlişkin Sorunlar Sempozyumu 14-16 Haziran 1976 35-48.
• Tekinay S S, Akman S, Burcuoğlu H ve Altop A, Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 6. Bası, Filiz 1988).
• Tuna E, Ticaret Hukuku C III Kıymetli Evrak (M.Ü. Nihad Sayar Yayın ve Yardım Vakfı Yayınları 1995).
• Tunçomağ K, Borçlar Hukuku C 1 Genel Hükümler (Üzerinde Çalışılmış ve İşlenmiş 3. Bası, İstanbul Üniversitesi Yayınları 1968).
• Turanlı H, “Yeni TTK ve Ultra Vires İlkesi” (2012) REGESTA C 2 S 3 49-74.
• Uyar T, “Bononun (Emre Muharrer Senedin) Geçerlilik Koşulları” (İzmir 2001) Prof Dr Mahmut Tevfik Birsel’e Armağan 377-403.
• Ülgen H, Helvacı M, Kaya A ve Nomer Ertan N F, Kıymetli Evrak Hukuku (Güncellenmiş ve Kısmen Yeniden Yazılmış 11. Bası, Vedat 2019).
• Ülgen H, Helvacı M, Kaya A, ve Nomer Ertan N F, Ticari İşletme Hukuku (Güncellenmiş ve Kısmen Yeniden Yazılmış 6. Bası, Vedat 2019).
• von Tuhr A (Çeviren: Edege C), Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı C 1-2 (Yargıtay Yayınları 1983).
• Yavuz C, Türk, İsviçre ve Fransız Medeni Hukuklarında Dolaylı Temsil (Fakülteler Matbaası 1983).
• Yıldız K, “Kambiyo Hukukuna Özgü Bir Kişisel Güvence Türü: Aval” (2018) GSÜHFD S 2 483515 (“Yıldız, K”).
• Yıldız Ş, “Bononun Bağlayıcı Niteliği – Anonim Şirkette Kıymetli Evrak Düzenlemeye Yetkili Kişi- Tek Başına İmza Yetkisi” (Oniki Levha 2015) Hukuki Mütalaalar – 2 167-187.
• Yıldız Ş, “Doğrudan Doğruya İradi Temsilde Özel Temsil Yetkisi Gerektiren Haller” (Yetkin 2008) Makalelerim 41-63 (Yıldız, Temsil).
• Yılmaz A L, Kambiyo Senetlerinde (Çek-Bono-Poliçe’de) Def’iler (2. Bası, Aristo 2017).
• Yılmaz R, Birincioğlu İ, Bütün C, Günaydın U ve Yılmaz S, “Pul Nakli İle Yapılan İmza Sahteciliği: Olgu Sunumu” (2004) Adli Tıp Bülteni C 9 S 3 91-95.