Fransa’da COVID-19 ile Mücadele Kapsamında Ulusal Düzeyde Alınan Kolluk Tedbirlerinin Hukuki Rejimi: İlk İzlenimler

Year 2020, Volume: 78 Issue: 2, 1009 - 1046, 16.10.2020

Memduh Cemil Şirin

https://doi.org/10.26650/mecmua.2020.78.2.0024

Abstract

Covid-19 virüsünün hızlı biçimde yayılmasıyla hayatın durma noktasına geldiği, mümkün olduğunca kimsenin evden dışarı çıkmaması üzerine kurulu, çok sayıda temel hak ve özgürlüğün kullanılamadığı bir dönem yaşandı. Sonrasında ise halen devam etmekte olan kademeli normalleşme sürecine geçildi. Fransız idaresi, Mart ayından itibaren giderek yoğunlaşan ve 11 Mayıs 2020 tarihine kadar süren dönemde başta evde kalma zorunluluğu olmak üzere eğitimle ilgili ve ticari faaliyetlerin durdurulması gibi çok sayıda kolluk tedbirine karar vermiştir. 23 Mart’a kadar bu kolluk tedbirlerinin hukuki dayanağı mevcut Kamu Sağlığı Kanunu L3131-1 ve devamı maddeleri ile olağanüstü koşullar teorisi olmuştur. 23 Mart’ta yeni yasal düzenlemeler yapılmış ve 23 Mart 2020 tarihli 2020-290 sayılı Covid-19 Salgını ile Mücadele Olağanüstü Haline Dair Kanun ile covid-19 öncesinde olmayan sağlıkla ilgili OHAL rejimi tesis edilmiştir. Bu rejim doğrultusunda bir sağlık felaketi olarak nitelendirilen covid-19 virüsüne karşı mücadelede Başbakan’a özel kolluk yetkisi kapsamında düzenleyici kolluk işlemleri yapma imkanı tanınmıştır. Covid-19’un gündeme soktuğu Bilim Konseyi de Bilim İnsanları Komitesi adıyla yasal bir zemine kavuşturulmuştur. Bu süreçte, düzenleyici kolluk işlemleri de yapılmış ve Fransız Danıştayı’nın önüne bu konuda gelen uyuşmazlıklar olmuştur. Bu çalışmada, Fransa’da covid-19 ile mücadelede hak ve özgürlüklerin yoğun biçimde sınırlandırıldığı dönemin hukuki analizi idare hukukunun kolluk faaliyeti çerçevesinde yapılmaktadır. İlk vakanın açıklandığı 24 Ocak tarihinde başlayan ve Mart ayından itibaren yoğunlaşarak 11 Mayıs tarihine kadar süren, temel hak ve özgürlüklerin bir çoğunun kolluk tedbirleriyle durma noktasına geldiği dönem incelenmektedir. Bu çerçevede, ulusal düzeyde temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasına dair hukuki dayanakların geçirdiği dönüşüm, bu dönüşümün araçları, sonuçları ve dönemin sembol uygulaması olan evde kalma zorunluluğuna ilişkin olarak Danıştay’ın önüne gelen uyuşmazlıklardaki yaklaşımı incelenmektedir.

Keywords

covid-19, koronavirüs, idare hukuku, kolluk faaliyeti, temel hak ve özgürlükler, Fransa

Supporting Institution

Yazar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

The Legal Framework for Public Regulation in the Fight against COVID-19 in France: First Impressions

Abstract

Countries have implemented serious measures to curb the rapid spread of COVID-19 in the world. During this period, which has almost brought the normal way of life to a standstill, many fundamental rights and liberties have been limited, such as the freedom of movement. France also implemented some restrictions, but it has started to lift some of them gradually. This article conducts a legal analysis of how fundamental rights and liberties have been severely restricted within the context of public health regulations during this period. Between March and May 2020, the French government took many drastic measures to curb the spread of COVID-19, including implementing a lockdown and closing schools and businesses. “The theory of emergency conditions” and Public Health Law L3131-1 and following provisions were the legal source of such measures until 23 March. Then, new rules have been legislated and a new legal framework governing the state of emergency in public health is now provided for under the Law on the Fight against Coronavirus, dated March 23, 2020, numbered 2020-293. This new regime gives the Prime Minister the authority to take rule-making administrative actions and place the science committee, which was formulated to spearhead the fight against COVID-19, within a legal framework. During this period, many regulations have been enacted by the government, some of which have been challenged before the Conseil d’Etat. The new legislations on the regulatory measures undertaken and the consequential disputes that arose due to such legislations have elicited debates on public regulations in administrative law. This article aims to assess the transformation of the legal basis for limiting fundamental rights and liberties, the results of this transformation, and the approach of the Conseil d’Etat toward the disputes before the court.

Keywords

COVID-19, coronavirus, administrative law, public regulation, fundamental rights and liberties, France

References

• Chapus R, Droit Administratif Général tome 1 (15.Bası, Montchrestien 2001)
• Conseil d’Etat, Avis Sur Un Projet de Loi d’Urgence Pour Faire Face à l’épidémie de Covid-19, n° 399873 (18 Mart 2020) (NOR: PRMX2007883L).
• Conseil Scientifique Covid-19, Avis (12 mars 2020)
• Delvolvé P, ‘Sur deux ordonnances de référé-liberté (22 mars 2020-18 mai 2020)’ (2020) 4 Revue française de droit administratif 641-649.
• Etude d’Impact, Projet de loi d’urgence pour faire face a l’épidémie de covid-19 (18 Mart 2020) (NOR: PRMX2007883L-Bleue 1).
• Favoreu L, Gaïa P, Ghevontian R, Mestre J-L, Pfersmann O, Roux A, Scoffoni G, Droit constitutionnel, 2014 (16.Bası Dalloz 2014).
• Frier P-L ve Petit J, Droit administratif (8. Bası, LGDJ 2013).
• Jean-Eric Gicquel, ‘Covid-19: crise sanitaire et crise des normes’ (2020) 13 Recueil Dalloz 719-720.
• Gohin O, ‘L’état d’urgence sanitaire (lois des 23 mars et 11 mai 2020)’ (2020) 4 Revue française de droit administratif 604-614.
• Lami A ve Lombard F, ‘L’articulation des polices sanitaires depuis la loi n°2020-293 du 23 mars 2020’ (2020) 6 AJ Collectivités Territoriales 291-295.
• Le Chatelier G, ‘Les pouvoirs de police de maire aux temps du covid-19’ (2020) 5 AJ Collectivités Territoriales 250-252.
• Long M, Weil P, Braibant G, Delvolvé P, Genevois B, Les grands arrêts de la jurisprudence administrative (21. Bası, Dalloz 2017).
• Pacteau B, Manuel de Contentieux Administratif (3.Bası, PUF 2014).
• Petit J, ‘L’état d’urgence sanitaire’ (2020) 15 AJDA 833-838.
• Plessix B, Droit Administratif Général (2.Bası, LexisNexis 2018)
• Pontier J-M, ‘La crise sanitaire de 2020 et le droit administratif‘ (2020) 30 AJDA 1692-1697.
• Projet de Loi, n° 376, présénté par Edouard Philippe, Premier ministre (18 mars 2020).