Öz
This article focuses on Sadri Maksudi’s interest in the Turkish / Turkic language, some of his works on the Turkish / Turkic language, his viewpoints on the Turkish / Turkic language.
In this article, Arsal’s interest in the Turkish / Turkic language has been studied since his childhood. There are some significant factors in Sadri Maksudi’s life that affected his formation. For instance, he studied Kazan Turkic, Istanbul Turkic, Arabic and Russian as early as in his childhood; he met with Ismail Gasprinski, he focused on the research of the Turkish / Turkic language and history while he stayed in France, Germany and in Finland, he also participated in Radloff’s talks in Petersburg, and he advocated the education in the mother-tongue in the Russian Duma. These phases of his life were studied and evaluated in accordance with his biography.
The life of Sadri Maksudi Arsal after 1924 in Turkey, becomes a period when he was directly engaged in writing the works on the language in addtion to other essays and works. Sadri Maksudi’s work “Türk Dili İçin (For the Turkish / Turkic language)”, was appreciated by Atatürk, and even influenced Atatürk during the purification movement. In this context, Ataturk’s and Sadri Maksudi Arsal’s relations were also dealt with; whilst, Ahmet Cevat Emre and Yildiray Ogur’s views and opinions on this subject was evaluated with a critical approach.
Moreover, there are some differences in opinions between Arsal’s work “Türk Dili İçin (For the Turkish / Turkic language)”, which was published 1930 and opinions within several studies that appeared in the late 1940s. In this article, this issue has also been handled.
In Arsal’s studies on law history and sociology, his deep knowledge of history and language play important role. These aspects were also discussed in the article.
Anahtar Kelimeler
Sadri Maksudi Arsal the Turkish / Turkic language Atatürk Turkic law history notion of nationality
Kaynakça
- Arsal, Sadri Maksudi (1949), “Medenî Milletlerde Dil Islahı Tarihine Umumî Bakış”, Birinci Dil Kongresi, İstanbul.
- Arsal, Sadri Maksudi (1972), Milliyet Duygusunun Sosyolojik Esasları, İstanbul.
- Battal-Taymas, A. (1959), Kazanlı Türk Meşhurlarından İki Maksudîler, İstanbul.
- Ercilasun, Ahmet B. (1993), “Güneş-Dil Teorisi”, Dilde Birlik, Ankara.
- Ercilasun, Ahmet Bican (1997), “Sadri Maksudi’nin Dil Görüşleri”, Türk Dünyası Üzerine İncelemeler, Ankara.
- Lewis, Geoffrey (2004), Trajik Başarı-Türk Dil Reformu (Çeviren: Mehmet Fatih Uslu), İstanbul.
- Miftahov, Almaz (2003), From Russia to Turkey: An Intellectual Biography of Sadri Maksudî Arsal (1878-1957), Basılmamış master tezi, Bilkent Üniversitesi, Ankara.
- (Orhun dergisi) (20 Şubat 1934), “Ahmet Cevat Beyin Bir Mektubu”, Orhun, İstanbul.
Öz
Makalede Sadri Maksudi’nin Türk diline ilgisi, Türk dili hakkındaki çalışmaları ve Türkçeyle ilgili bazı görüşleri ele alınmıştır.
Arsal’ın dile ve Türk diline ilgisi çocukluk yıllarından itibaren izlenmeye çalışılmıştır. Sadri Maksudi’nin daha çocukluk yıllarında Kazan ve İstanbul Türkçelerini, Arapça ve Rusçayı öğrenmesi, İsmail Gaspıralı ile tanışması, Fransa, Almanya ve Finlandiya’da bulunduğu yıllarda Türk dili ve tarihiyle ilgili araştırmalara yönelmesi, Petersburg’da Radloff’un sohbetlerine katılması, Rus Duma’sında ana dilde eğitimi savunan konuşmaları, biyografisiyle birlikte izlenmiş ve değerlendirilmiştir.
Sadri Maksudi Arsal’ın 1924’ten sonraki Türkiye dönemi, diğer çalışmaları yanında doğrudan doğruya dille ilgili makaleler ve eserler de yazdığı bir dönemdir. Türk Dili İçin adlı eseri Atatürk’ün de takdir ettiği ve özleştirme hareketi sırasında tesirinde kaldığı bir eser olmuştur. Bu bağlamda Atatürk ve Sadri Maksudi ilişkileri de ele alınmış ve bu konuda bazı görüşler ileri süren Ahmet Cevat Emre ile Yıldıray Oğur’un görüşleri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirilmiştir.
Arsal’ın 1930’da yayımladığı Türk Dili İçin adlı eserindeki görüşlerle 1940’ların sonlarındaki birkaç çalışmasında belirttiği görüşler arasında az da olsa bazı farklar vardır. Makalede bu konuya da temas edilmiştir.
Hukuk tarihi ve sosyoloji çalışmalarında da Arsal’ın dil ve tarih birikiminin önemli rolü bulunmaktadır. Makalede bu noktalar üzerinde de durulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Sadri Maksudi Arsal Türk dili Atatürk Türk hukuk tarihi milliyet duygusu
Kaynakça
- Arsal, Sadri Maksudi (1949), “Medenî Milletlerde Dil Islahı Tarihine Umumî Bakış”, Birinci Dil Kongresi, İstanbul.
- Arsal, Sadri Maksudi (1972), Milliyet Duygusunun Sosyolojik Esasları, İstanbul.
- Battal-Taymas, A. (1959), Kazanlı Türk Meşhurlarından İki Maksudîler, İstanbul.
- Ercilasun, Ahmet B. (1993), “Güneş-Dil Teorisi”, Dilde Birlik, Ankara.
- Ercilasun, Ahmet Bican (1997), “Sadri Maksudi’nin Dil Görüşleri”, Türk Dünyası Üzerine İncelemeler, Ankara.
- Lewis, Geoffrey (2004), Trajik Başarı-Türk Dil Reformu (Çeviren: Mehmet Fatih Uslu), İstanbul.
- Miftahov, Almaz (2003), From Russia to Turkey: An Intellectual Biography of Sadri Maksudî Arsal (1878-1957), Basılmamış master tezi, Bilkent Üniversitesi, Ankara.
- (Orhun dergisi) (20 Şubat 1934), “Ahmet Cevat Beyin Bir Mektubu”, Orhun, İstanbul.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hukuk |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 12 Aralık 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Ord. Prof. Sadri Maksudi Arsal’a Armağan Özel Sayısı (60. Ölüm Yıldönümü Vesilesiyle) |