Avrupa Birliği’nde Dijital Hizmet Vergisi ve Türkiye Uygulaması

Yıl 2020, Cilt: 78 Sayı: 4, 1959 - 1988, 13.02.2021

Muhammet Durdu

https://doi.org/10.26650/mecmua.2020.78.4.0008

Öz

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmesi, ekonomiyi ciddi bir dönüşüm içerisine sokmuştur. 21’inci yüzyıl ile hızlanan bu değişimden evvel ekonomi, tuğla ve harç ticaretine dayanmakta iken günümüzde giderek yoğunlaşan bir şekilde bit ve byte teknolojisine dayanmaya başlamıştır. Bu durum vergi sisteminin gereği gibi çalışmamasına sebep olmaktadır. Zira vergi sistemi, sanal işlere göre değil somut ve fiziki işlere göre tesis edilmiştir. Devletlerin bu sorunlara tek taraflı önlem alması vergi savaşları doğurabileceği için OECD, IMF, AB gibi uluslararası kuruluşlar ortak hareket etme yönünde çalışmalar yapmaktadır. Fakat çok farklı çıkarları bulunan ülkeleri ortak bir çözümde uzlaştırmak zor olmaktadır. Bu çalışmada AB’nin, AB ülkeleri arasında geçici bir çözüm olarak birlikte uygulanması için teklif ettiği Dijital Hizmet Vergisi (DHV) incelenmiş ve bunun Türkiye’ye yansıması tahlil edilmiştir. Tek taraflı konan vergiler henüz başlangıç aşamasında olmasına rağmen uluslararası vergi savaşlarını başlatmıştır. Devletlerin çoğunluğu temelden ve uzun vadeli bir çözümün gerekliliğini kabul etmekle birlikte vergilendirme haklarını koruyabilmek için yeni tür vergiler veya vergilendirme yöntemleri ortaya çıkarmaktadır. Dijital Hizmet Vergisi de bunlardan biridir. Türkiye açısından, kısa vadeli uygulamalar yerine, vergi sisteminin dijital teknolojilere uygun hale getirilmesi yönünde çalışmalar yapması tavsiye edilmektedir. Dijital Hizmet Vergisi’nin kanunlaştırma sürecinin hızlı olması ve müstakil bir kanuna sahip olmaması eleştiri konusu yapılmıştır. Vergi oranının AB örneklerinden çok yüksek olduğu belirtilmiştir. Vergiye uyumun nasıl sağlanacağı önemli bir sorun olarak ortaya konmuştur. Vergiye uyum sağlamayan dijital hizmet sağlayıcılarına idare kararıyla internet erişimi engeli konması, ileri bir hukuki çalışma konusu olarak tespit edilmiştir. Netice itibariyle, Türkiye’de Dijital Hizmet Vergisi Kanunu’nun düzenleyici etki analizinin yetersiz olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dijital Hizmet Vergisi, Dijital Reklam Vergisi, stopaj, BEPS, Erişimin engellenmesi

Destekleyen Kurum

Yazar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

Digital Service Tax in the European Union and Turkey Practice

Öz

The development of information and communication technologies has led to a serious transformation in the economy. Before this change, which accelerated with the 21st century, the economy was based on brick and mortar trade, while today it is increasingly based on bit and byte technology. This situation has caused the system to not work properly as the tax system is based on concrete and physical jobs. International organizations such as the OECD, IMF and EU are working towards joint action since unilateral measures taken by states may cause tax wars. Hovewer, it is difficult to reconcile countries with very different interests in a common solution. In this study, the Digital Services Tax (DST) proposed by the EU to implement interoperability between EU countries as a temporary solution, was examined and the Digital Services Tax reflections in Turkey was interpreted. Unilateral taxes have begun international tax wars, even though they are still in their infancy. While the majority of states recognize the necessity of a fundamental and long-term solution, they are introducing new types of taxes or taxation methods to protect their taxation rights. The Digital Service Tax is one of them. For Turkey, rather than short-term applications, it is recommended that the tax system be made compatible with digital technologies. The process of enacting Digital Service Tax has been criticized is being too fast and The Digital Services Tax does not have an independent code. It is stated in the doctrine, as cited in this study, that the tax rate is much higher than the EU examples. How to ensure compliance with taxation has been put forward as an important problem. The imposition of internet access restrictions on digital service providers that do not comply with taxation by executive decision has been identified as an advanced legal study. As a result, it is concluded that regulatory impact analysis of the Digital Services Tax Code is unsatisfactory in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Digital Service Tax, Digital Advertising Tax, Withholding, BEPS, Access Blocking

Kaynakça

• BBC NEWS, “US threatens tax on champagne and French cheese” (BBC 2019) <https://www.bbc.com/news/business-50636521> Erişim Tarihi 10.12.2019.
• Bauer M, Five questions about the digital services tax to Pierre Moscovici (ECIPE Occasional Paper No. 04/2018 European Centre for International 2018).
• Becker J ve Englisch J, “EU Digital Services Tax: A Populist and Flawed Proposal” (Kluwer Tax Blog 16.03.2018) <http://kluwertaxblog.com/2018/03/16/eu-digital-services-tax-populist-flawed-proposal/> Erişim Tarihi 19.12.2019.
• Bloomberg, “Europe's Digital Tax Is a Bad Idea” (Bloomberg 11.04.2018) <https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2018-04-11/europe-s-digital-tax-is-a-bad-idea> Erişim Tarihi 01.12.2019.
• CFE Tax Advisers Europe, Opinion Statement FC 1/2018 on the European Commission proposal of 21 March 2018 for a Council Directive on the common system of a digital services tax on revenues resulting from the provision of certain digital services (Opinion Statement 2018).
• Clifford Chance, Missing the Target? The Surprising Scope of the Proposed New EU Digital Services Tax (Clifford Chance LLP 2018).
• Cockfield A, “A digital-tax war is coming to a galaxy not so far, far away.” (The Globe and Mail, 11.03.2019) <https://www.theglobeandmail.com/opinion/article-a-digital-tax-war-is-coming-to-a-galaxy-not-so-far-far-away/> Erişim Tarihi 16.12.2019.
• Council of the European Union, “Digital Taxation” (Consilium Europe 2019) <https://www.consilium.europa.eu/en/policies/digital-taxation/> Erişim Tarihi 20.12.2019.
• Council of the European Union, Proposal for a Council Directive on the common system of a digital services tax on revenues resulting from the provision of certain digital services (ECOFIN 2018).
• Cui W, “The Digital Services Tax: A Conceptual Defense” (Papers SSRN 2018) <https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3273641> Erişim Tarihi 14.12.2019.
• Cui W ve Nigar H, The Digital Services Tax as a Tax on Location-Specific Rent (CESIFO Working Paper Series No. 7737 2019).
• Çalışkan N, “Yüzde 7.5'lik Dijital Hizmet Vergisi, kimi nasıl etkileyecek?” (Habertürk 24.10.2019) <https://www.haberturk.com/dijital-hizmet-vergisi-kimi-nasil-etkileyecek-haberler-2534003-teknoloji> Erişim Tarihi 30.12.2019.
• Durdu M, “Türkiye'de Sosyal Medya İşletmelerinin Vergilendirilmesi” (2019) 10(2) İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 470-488.
• Erkan M, “Dijital servislere vergi, rekabeti güçlendirecek” (Dünya 03.11.2019) <https://www.dunya.com/sirketler/dijital-servislere-vergi-rekabeti-guclendirecek-haberi-456300> Erişim Tarihi 29.12.2019.
• European Commission, A Fair and Efficient Tax System in the European Union for the Digital Single Market, (European Commission 2017).
• European Commission, Comission Staff Working Document Executive Summary of the Impact Assesment (European Commission 2018).
• European Commission, Digital Taxation: Commission proposes new measures to ensure that all companies pay fair tax in the EU (European Commission 2018).
• European Commission, Proposal for a council directive on the common system of a digital services tax on revenues resulting from the provision of certain digital services (European Commission 2018).
• European Council, Leaders Agenda (European Counci 2018).
• European Union, Talinn Digital Summit Conclusion of the Prime Minister of Estonia Juri Ratas (Talinn 2017).
• Fuchs C, The online advertising tax: A digital policy innovation (CAMRI Policy Briefs No. 1 2018).
• Güvendi SA, ‘Dijital Ekonominin Vergilendirilmesine Karşılaşılan Sorunlara Çözüm Yolu Olarak Dijital Hizmet Vergisi ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi’ (2020) Mart (463) Vergi Dünyası Dergisi 50-61.
• Hufbauer GC ve Lu Z, The European Union's Proposed Digital Services Tax: A De Facto Tariff (PIIE Policy Brief 2018).
• IMF, Corporate Taxation in the Global Economy, (IMF Polıcy Paper 2019).
• Kılıç B, ‘Dijital Hizmet Vergisi: Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme’ (2020) Temmuz (467) Vergi Dünyası Dergisi 137, 149.
• Lexology, “Digital Services Tax: Overview of the progress of implementation by EU Member States” (Lexology 2019) <https://www.lexology.com/library/detail.aspx?g=b2f512f2-3244-4a4f-880e-1bae4ff85ed9> Erişim Tarihi 25.12.2019.
• Mason R, “The Digital-Tax Proxy War” (Medium 03.12.2018) <https://medium.com/@ProfRuthMason/the-digital-tax-proxy-war-1f618a0f8d43> Erişim Tarihi 25.12.2019.
• Nugroho AD, “The Salad Days of the EU Digital Services Tax” (2019) 1(2) Indonesian Law Review, 82, 92.
• OECD, Addressing The Tax Challenges of The Digital Economy (OECD Publishing 2014).
• OECD, Programme of Work to Develop a Consensus Solution to the Tax Challenges Arising from the Digitalisation of the Economy (OECD Publishing 2019).
• Olbert M ve Spengel C, Taxation in The Digital Economy: Recent Policy Developments and The Question of Value Creation, (ZEW Discussion Papers 2019).
• Özmen E, “Dijital Hizmeti Vergisi Nedir?” (Medium 23.10.2019) <https://medium.com/mali-m%C3%BC%C5%9Favir-evren-%C3%B6zmen/dijital-hizmet-vergisi-nedir-f04f4b3d2393> Erişim Tarihi 30.12.2019.
• Öztürkler K, “Dijital Hizmet Vergisi ve Sonrası” (Bloomberght 26.11.2019) <https://www.bloomberght.com/dijital-hizmet-vergisi-ve-sonrasi-2238768> Erişim Tarihi 30.12.2019.
• Regulatory Scrutıny Board, Regulatory Scrutıny Board Opınıon (Council of the European Union, 2018).
• Rençber A, ‘Dijital Hizmet Vergisi İlk İzlenimler, Sorun ve Sorunsallar’ (2020) Ocak (376) Vergi Sorunları Dergisi 27-32.
• Reuters Business News, “Nordic countries oppose EU plans for digital tax on firms' turnover” (Reuters 01.06.2018) <https://uk.reuters.com/article/uk-eu-digital-tax/nordic-countries-oppose-eu-plans-for-digital-tax-on-firms-turnover-idUKKCN1IW333> Erişim Tarihi 05.12.2019.
• Saraçoğlu F. ve Kahraman B, ‘Dijital Hizmet Vergisi Üzerine Değerlendirmeler’ (2020) Ocak (376) Vergi Sorunları Dergisi 9-17.
• Schmidt HSN et al, The Proposed EU Digital Services Tax: Effects on Welfare, Growth and, Revenues (Copenhagen Economics 2018).
• Simmonds L ve Weber D, The European Commission’s Digital Services Tax Proposal: a policy and legal evaluation (Universiteit Van Amsterdam 2018).
• Sözcü, ABD: “Türkiye’ye dijital hizmet vergisi nedeniyle soruşturma açabiliriz” (Sözcü 03.12.2019) <https://www.sozcu.com.tr/2019/ekonomi/abd-turkiyeye-dijital-hizmet-vergisi-nedeniyle-sorusturma-acabiliriz-5485943/> Erişim Tarihi 29.12.2019.
• TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu, Esas No: 2/2312, Karar No: 15 (TBMM 2019).
• Ülkü YE, ‘Dijital Hizmet Vergisi Uygulama Genel Tebliği: Genel ve Kapsamlı Değerlendirmeler” (2020) Nisan (379) Vergi Sorunları Dergisi 86-97.
• Yavaşlar FB, ‘Dijital Hizmet Vergisi’ (2020) Şubat (377), Vergi Sorunları Dergisi, 9-20.