Early Performance in Consumer Contracts

Yıl 2022, Cilt: 80 Sayı: 3, 881 - 924, 05.10.2022

Musa Furkan Şahin

https://doi.org/10.26650/mecmua.2022.80.3.0006

Öz

Early performance describes performance before a contract’s due date. As a rule, a debtor can demand early performance of a debt according to Article 96 of the Turkish Code of Obligations. However, the counter to this rule can possibly be inferred from the terms or nature of a contract or circumstances. The rendering of an early performance is a valid performance. According to Article 96 of the Turkish Code of Obligations, the obligor is not entitled to apply a discount due to early performance. However, if a discount is regulated by law, agreed upon by the parties, or sanctioned by custom, the obligor is then entitled to apply a discount. In case of early performance, the creditor may demand early repayment compensation if this has been agreed upon in the contract. According to Law No. 6502 on Consumer Protection, early performance is allowed in installment sales, consumer credit, and housing finance contracts. Law No. 6502 on Consumer Protection regulated the occurrence of an early repayment reduction in case of early repayment. In case of early repayment, however, early repayment compensation may also come into question in accordance with Article 37 of Law No. 6502 on Consumer Protection. Early repayment compensation is only permitted in terms of housing finance contracts. In order to claim early repayment compensation, a housing finance contract must be present, a fixed interest rate must have been determined in the contract, early repayment compensation must be agreed upon in the contract, and the debt must be paid before the contractual maturity.

Anahtar Kelimeler

Early Performance, Consumer Contract, Early Repayment, Early Repayment Reduction, Early Repayment Compensation

Tüketici Sözleşmelerinde Erken İfa

Öz

Erken ifa, borçlunun borcunu sözleşmede kararlaştırılan vadeden önce ifa etmesidir. Türk Borçlar Kanunu’nun 96. maddesinde borçlunun borcunu kural olarak erken ifa edebileceği düzenlenmektedir. Ancak sözleşmenin hükümlerinden, sözleşmenin özelliklerinden veya durumun gereğinden bunun aksi anlaşılabilir. Erken ifa gerçekleştiğinde geçerli bir ifa söz konusu olur. Bu sebeple, borçlu edimin iadesini isteyemez. Türk Borçlar Kanunu’nun 96. maddesine göre, erken ifa sebebiyle kural olarak indirim yapılmaz. Ancak kanun, sözleşme veya adet gereği erken ifa sebebiyle indirim yapılabilir. Erken ifa hâlinde, sözleşmede kararlaştırıldığı takdirde alacaklı, erken ödeme tazminatı talep edebilir. Erken ödeme tazminatı, alacaklının erken ifa sebebiyle alacağında indirim yaptığı takdirde uğradığı zararın kısmen telafi edilmesi için talep ettiği bedeldir. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da taksitle satış, tüketici kredisi ve konut finansmanı sözleşmelerinde erken ifaya izin verilmektedir. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da bu sözleşmelerde borçlunun borcunu erken ödemesi hâlinde erken ödeme indiriminin yapılacağı düzenlenmektedir. Buna göre, borçlu borcunu erken ödediğinde faiz ve ek masraflar miktarınca indirim yapılması gerekir. İndirimin nasıl hesaplanacağı, her bir sözleşmenin yönetmeliğinde açıklanmıştır. Erken ödeme hâlinde Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 37. maddesine göre erken ödeme tazminatı gündeme gelebilir. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da erken ödeme tazminatına sadece konut finansmanı sözleşmesinde izin verilmektedir. Erken ödeme tazminatının talep edilebilmesi için konut finansmanı sözleşmesi bulunması, sözleşmede sabit faiz oranının belirlenmesi, sözleşmede erken ödeme tazminatının açıkça kararlaştırılması ve borcun sözleşmede kararlaştırılan ifa zamanından önce ödenmesi gerekir. Erken ödeme tazminatının hesaplanması için öncelikle erken ödenen anapara miktarı hesaplanır. Ardından kalan vade otuz altı ayı aşıyorsa bu miktarın en fazla yüzde ikisi, aşmıyorsa bu miktarın en fazla yüzde biri erken ödeme tazminatı olarak talep edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Erken İfa, Tüketici Sözleşmesi, Erken Ödeme, Erken Ödeme İndirimi, Erken Ödeme Tazminatı

Kaynakça

• Akkanat H, ‘İfada Gecikme ve Borçlu Temerrüdü’ iç Nami Barlas, Abuzer Kendigelen ve Suat Sarı (edr), Prof. Dr. M. Kemal Oğuzman’ın Anısına Armağan (Beta 2000) 1-49. google scholar
• Atamer YM, Kredi ve Diğer Finansman Sözleşmelerinde Tüketicinin Korunması (On İki Levha 2016). google scholar
• Aydoğdu M, Konut Finansman Sistemi (Mortgage), Sistemin Tüketici Hukukuna Etkileri ve Sistemde Yer Alan Menkul Kıymetler (Adalet 2010). (Konut) google scholar
• Aydoğdu M, ‘Konut Finansman Sistemi (Mortgage) ve Sözleşmeleri’ (2007) 9 (1) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1-52. (‘Mortgage’) google scholar
• Aydoğdu M, ‘Konut Finansman Sistemi ve Sözleşmelerinin Tüketici Hukukuna Etkileri’ (2007) 9 (Özel Sayı) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 553-632. (‘Etki’) google scholar
• Barlas N, Para Borçlarının İfasında Borçlunun Temerrüdü ve Bu Temerrüt Açısından Düzenlenen Genel Sonuçlar (Kazancı Hukuk 1992). google scholar
• Baygın C, Yabancı Para Üzerinden Borçlanmalar ve Hukukî Sonuçları (Kazancı Hukuk 1997). google scholar
• Baysal B, ‘Tüketici Kredisi (TKHK 22-31)’ iç M. Murat İnceoğlu (ed), Yeni Tüketici Hukuku Konferansı (On İki Levha 2015) 273-325. google scholar
• Becker H, ‘Art 81’ iç Hermann Becker (ed) Allgemeine Bestimmungen, Art 1-183 OR, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht, BK - Berner Kommentar, Band/Nr VI/1 (3. Bası, Stämpfli Verlag 1945) 394-395. google scholar
• Can B, ‘6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun Konut Finansmanına Yönelik Hükümleri’ (2014) 9 (89) Terazi Hukuk Dergisi 104-109. (‘Konut Finansmanı’) google scholar
• Can B, İpotekli Konut Finansmanı Sistemi ve Tüketicinin Korunması (Seçkin 2014). (İpotekli) google scholar
• Ceylan E, ‘6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’daki Tüketici Kredileri İle İlgili Yeni Düzenlemeler’ (2014) 88 (1) İstanbul Barosu Dergisi 61-80. google scholar
• Çabri S, Konut Finansmanı Sözleşmeleri (On İki Levha 2010). google scholar
• Çabri S, ‘Ticari Kredilerde Erken Ödeme Tazminatı ile Erken Ödeme Tazminatının Sınırı’ (2016) 11 (145-146) Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 393-416. (‘Ticari Kredi’) google scholar
• Çetiner B, ‘Konut Kredilerinde Erken Ödeme’ (2008) 6 (67) Legal Hukuk Dergisi 2283-2294. (‘Erken Ödeme’) google scholar
• Çetiner B, ‘Konut Kredisi Sözleşmelerinin Kuruluşu ve Koşulları’ (2007) 5 (55) Legal Hukuk Dergisi 2155-2171. (‘Kuruluş’) google scholar
• Değirmencioğlu N, ‘Konut Kredi Sözleşmelerinin Yeniden Finansmanı Halinde Erken Ödeme Ücretinin Talep Edilip Edilmeyeceği’ (2014) 3 (9) Banka ve Finans Hukuku Dergisi 221-238. google scholar
• Demir R, Türk Borçlar Kanunu Açısından Taksitle Satım Sözleşmeleri (Adalet 2013). google scholar
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (25. Bası, Yetkin 2020). google scholar
• Feyzioğlu FN, Borçlar Hukuku Genel Hükümler 2. Cilt (2. Bası, İstanbul Üniversitesi Yayınları 1977). google scholar
• Gezder Ü, Tüketici Kredisi Sözleşmeleri (Beta 1998). google scholar
• Gönen D, ‘Konut Finansmanı Sözleşmelerinde Erken Ödeme Ücreti’ (2013) 9 (105-106) Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi 145-167. google scholar
• Gümüş MA, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi (Madde: 1 - 46) 1. Cilt (Vedat 2014). google scholar
• Hatemi H ve Gökyayla KE, Borçlar Hukuku Genel Bölüm (4. Bası, Vedat 2017). google scholar
• Hatipoğlu G, Tüketici Hukukunda Erken İfa (On İki Levha 2019). google scholar
• Havutçu A, Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmelerde Temerrüt ve Müspet Zararın Tazmini (Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları 1995). google scholar
• Haznedar İM, ‘6502 Sayılı Yeni Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’un Bankacılık Uygulamaları Bakımından Getirdiği Yenilikler’ (2014) 88 (3) İstanbul Barosu Dergisi 5-33. google scholar
• İnceoğlu M, ‘Das neue türkische Verbraucherschutzgesetz’ (2016) Recht der Internationalen Wirtschaft 572-577. (‘Verbraucherschutzgesetz’) google scholar
• İnceoğlu M, Taksitle Satımlarda Tüketicinin Korunması (Beta 1998). (Taksit) google scholar
• Kara İ, Yeni Kanuna Göre Tüketici Hukuku (Engin 2015). google scholar
• Karakocalı A, ‘Konut Finansmanı Sözleşmeleri Kapsamında Tahsil Olunan Yeniden Yapılandırma Ücretinin Tüketici Hukuku Bakımından Yasal Dayanağının İncelenmesi’ (2015) 1 (2) Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 42-75. google scholar
• Keskin AD, ‘Kesin Vadeli İşlemlerde İfa Etmeme: Temerrüt ve İmkânsızlık’ (2007) 11 (1-2) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 209-231. google scholar
• Kılıçoğlu AM, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (22. Bası, Turhan 2018). google scholar
• Kostkiewicz JK, ‘Art 81’ iç Jolanta Kren Kostkiewicz, Stephan Wolf, Marc Amstutz ve Roland Fankhauser (edr), OR Kommentar, Schweizerisches Obligationenrecht, OFK - Orell Füssli Kommentar (Navigator.ch) (3. Bası, Orell Füssli Verlag 2016) 367-368. google scholar
• Kurt LM, Yüklenicinin Eseri Teslim Borcunda Temerrüdü (Yetkin 2012). google scholar
• Oğuzman MK ve Öz MT, Borçlar Hukuku Genel Hükümler 1. Cilt (18. Bası, Vedat 2020). google scholar
• Oy O, Türkiye’de Mortgage Uygulaması, Konut Finansmanı Sistemi ve Ana Hatları ile Gayrimenkul Mevzuatı (Beta 2007). google scholar
• Ozanoğlu HS, Tüketicinin Korunması Açısından Taksitle Satım Sözleşmesi (Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü 1999). google scholar
• Öksüz AG, Taksitle Satım Sözleşmesi (Seçkin 2016). google scholar
• Özdemir G, Konut Kredileri ve Konut Kredilerinde Teminat İşlemleri (Seçkin 2017). google scholar
• Özel Ç ve Topcan U, ‘Tüketicinin Korunması Açısından Mevzuatta Getirilen Son Değişiklikler Çerçevesinde Taksitle Satış Sözleşmeleri’ (2014) 9 (Özel Sayı) Terazi Hukuk Dergisi 47-56. google scholar
• Özmen ES ve Vardar Hamamcıoğlu G, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Uyarınca Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmesi (On İki Levha 2016). google scholar
• Reisoğlu S, Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler (23. Bası, Beta 2012). (Borçlar) google scholar
• Reisoğlu S, ‘Konut Edinme Amaçlı Konut Finansmanı Sözleşmeleri ve Uygulama Sorunları’ (2007) (61) Bankacılar Dergisi 75-84. (‘Konut’) google scholar
• Reisoğlu S, ‘Tüketici Kredileri Hukuki Sorunlar: 4077 Sayılı Yasada Değişiklik Öngören Taslak’ (2009) (69) Bankacılar Dergisi 50-72. (‘Tüketici’) google scholar
• Schraner M, ‘Art 81’ iç Die Erfüllung der Obligationen, Art 68-96 OR, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht, Kommentar zur 1. und 2. Abteilung (Art 1-529 OR), ZK - Zürcher Kommentar Band/Nr V/1e (3. Bası, Schulthess Juristische Medien 2000) 206-213. google scholar
• Seliçi Ö, ‘Kesin Vadeli İşlemler’ (1968) 2 (3) İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi 92-107. google scholar
• Serozan R, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 3. Cilt, İfa, İfa Engelleri, Haksız Zenginleşme (7. Bası, Filiz 2016). (İfa) google scholar
• Serozan R, ‘Yeni Borçlar Kanunu’nda “İfa Zamanı” ve “Zamanında İfa Etmeme” Konularında Rastlanan Yenilikler’ iç Fevzi Şahlanan ve Ender Gülver (edr), İş Dünyası ve Hukuk, Prof. Dr. Tankut Centel’e Armağan (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 2011) 1072-1081. (‘İfa Zamanı’) google scholar
• Şafaklı OV ve Şahin K, ‘Kelepçeleme Hükümlerinden Korunmaya Yönelik Düzenlemeler: KKTC Tüketici Kredisi Sözleşmesi Hükümlerinin TC ve AB Düzenlemeleri ile Karşılaştırılması’ (2017) 2 (10) Bankacılık ve Sigortacılık Araştırmaları Dergisi 18-36. google scholar
• Tekinay SS, Akman S, Burcuoğlu H ve Altop A, Tekinay Borçlar Hukuku (7. Bası, Filiz 1993). google scholar
• Topaloğlu M, ‘Banka Kredilerinde Erken Ödeme’ (2010) (50) Terazi Hukuk Dergisi 53-73. (‘Banka’) google scholar
• Topaloğlu M, ‘Konut Kredilerinde Erken Ödeme ve Yeniden Yapılandırma Ücreti’ iç Fehim Üçışık ve Hakan Tokbaş (edr), 2. Tüketici Hukuku Sempozyumu Ses Çözümleri ve Makaleleri (Bilge 2013) 341-353. (‘Konut’) google scholar
• Topaloğlu M, ‘Mortgage Kredilerinde Erken Ödeme Ücreti (Cezası)’ (2008) 12 (1-2) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 185-221. (‘Mortgage’) google scholar
• Tunçomağ K, Borçlar Hukuku Genel Hükümler 1. Cilt (5. Bası, Sermet 1972). google scholar
• Üçer M, Alacaklının Temerrüdü (Turhan 2007). google scholar
• Ünlütepe M, ‘6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a Göre Taksitle Satış Sözleşmesi’ (2014) (2) Ankara Barosu Dergisi 291-358. google scholar
• Von Tuhr A (Çeviri: Edege C), Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı 1-2. Cilt (Yargıtay Yayınları 1983). google scholar
• Weber RH, ‘Art 81’ iç Heinz Hausheer (ed), Die Erfüllung der Obligation, Art 68-96 OR, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen, BK - Berner Kommentar Band/Nr VI/1/4 (2. Bası, Stämpfli Verlag 2005) 313-321. google scholar
• Wullschleger P, ‘Art 81’ iç Andreas Furrer ve Anton K. Schnyder (edr), Obligationenrecht - Allgemeine Bestimmungen, Art 1-183 OR, CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht (3. Bası, Schulthess Juristische Medien 2016) 495-497. google scholar
• Yener MD, ‘6502 Sayılı Yeni Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’un Tüketici Kredileri Bakımından Getirdiği Yenilikler’ (2015) 7 (13) Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 409-436. google scholar
• Yüce MB, Alacaklı ve Borçlu Açısından İfa Zamanı (Vedat 2015). google scholar
• Yararlanılan İnternet Kaynakları: google scholar
• Kazancı (kazanci.com.tr) google scholar
• Yargıtay Karar Arama (karararama.yargitay.gov.tr) google scholar