Göçmen Kaçakçılığı Suçu Bağlamında Göçmenlerin Cezasızlığı İlkesi Çerçevesinde İdari Gözetim Tedbirinin Değerlendirilmesi

Year 2023, Volume: 81 Issue: 3, 773 - 815, 04.01.2024

Meral Balcı

https://doi.org/10.26650/mecmua.2023.81.3.0002

Abstract

Göçmen kaçakçılığı sınıraşan niteliği ile çok yönlü bir konudur. Devletlerin yasa dışı göçle mücadeleyi hukuksal düzlemde ele almaya yönelik girişimleri kapsamında 2000 tarihli Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesine Ek Kara, Deniz ve Hava Yoluyla Göçmen Kaçakçılığına Karşı Protokol de bulunmaktadır. Bu Protokol ile üye devletlere yasal düzenlemeler ile göçmen kaçakçılığını suç olarak kabul etme yükümlülüğü öngörülmüş ve ayrıca bazı durumlarda göçmenlerin haklarının korunmasının önemine dikkat çekilmiştir. Bu yönüyle Protokol hem devlet hem göçmen odaklı bir yaklaşım göstermektedir. Çalışma bağlamında özellik arz eden husus, göçmenlerin cezalandırılmaması ilkesidir. Protokol md. 5 düzenlemesi buna yönelik olup, göçmenlerin göçmen kaçakçılığı suçunun konusu olmaları nedeniyle cezai kovuşturmaya tabi tutulamayacağı belirtilmiştir. Göçmenlerin suçun konusunu teşkil ettiği vurgusu, göçmenlerin göçmen kaçakçılığı suçu kapsamında hukuki niteliğinin ayrıca ele alınmasını gerektirmektedir. Sözü edilen ilke bağlamında göçmenlerin cezalandırılmamasının esası ve kapsamı incelenecektir. İnceleme, idari gözetim tedbiri ekseninde yapılacaktır. İdari gözetim tedbiri, yabancıların ülkeye kabul veya ülkeden sınır dışı edilmelerine ilişkin süreçte belirli koşulların varlığı halinde uygulanmaktadır. Tedbir, önceleri istisnai niteliği ile anılmakta iken; son zamanlarda yasa dışı göç olaylarının artışı ile tartışma konusu olmaya başlamıştır. Özellikle son yıllarda göçmenlere yönelik uygulanan idari gözetim tedbirinde yaşanan artış, tedbire yönelik ceza hukuku perspektifinden bir yaklaşımı gerekli kılmıştır. İdari gözetimi konu bakımından önemli kılan husus, bu tedbirin kişiyi özgürlüğünden yoksun kılma esasına dayanmasıdır. Bu nedenle ceza hukuku kurumları olarak gözaltı, tutuklama ve hapis cezası ile benzer yönleri ön plana çıkarılmaktadır. İdari gözetimin, kaçak göçmenlere yönelik bir cezalandırma aracı olarak kullanılıp kullanılmadığı ve buna bağlı olarak Protokol md. 5’in ihlaline sebep olup olmadığı çalışmanın temel sorusunu teşkil etmektedir.

Keywords

Göçmen Kaçakçılığı, Yabancı, Protokol, İdari Gözetim, Cezasızlık

Evaluation of Administrative Detention Within the Framework of Immigrants’ Impunity in the Context of Migrant Smuggling Crime

Abstract

Migrant smuggling is a multifaceted problem with a transnational nature. The United Nations Convention against Transnational Organized Crime also includes the Protocol against Smuggling of Migrants by Land, Sea and Air, established in 2000, as part of the legal efforts of the States to combat illegal immigration. With this Protocol, the State parties are obligated to criminalize migrant smuggling. Furthermore, the importance of protecting the rights of immigrants has been pointed out in some cases. In this respect, the Protocol presents both State and immigrant-oriented approach.
The peculiarity of this paper is the principle of not punishing immigrants. Protocol art 5 is for this purpose, which states that immigrants are immune from criminal prosecution because they are the subject of the migrant smuggling crime. Emphasizing the fact that immigrants are the subject of the crime necessitates a distinct treatment of the legal status of immigrants within the context ofthe migrantsmuggling crime. The basis and scope of not punishing immigrants will be examined in the context of the mentioned principle. The examination will be carried out on the axis of administrative detention measure. Administrative detention measures are applied in the presence of certain conditions in the admission or deportation process of aliens from the country. The increased administrative detention measures against immigrants necessitated an approach from the perspective of criminal law, particularly in recent years. Administrative detention is important concerning the subject matter because it is founded on the principle of liberty deprivation.

Keywords

Migrant Smuggling, Foreigner, Protocol, Administrative detention, Non-punishment

References

• Akbulut M, Türk Yabancılar Hukukunda İdari Gözetim (On İki Levha 2020). google scholar
• Aktaş M, ‘Geri Gönderme Merkezlerinde Uygulanan İdari Gözetimin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin “Özgürlük Ve Güvenlik Hakkı” Başlıklı 5 inci Madde Perspektifinden Değerlendirilmesi’, (2019) 2 Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu 61-78. google scholar
• Arslan Ç, ‘Göçmen Kaçakçılığı Suçları’, (2003) 52 (1), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 113-145. google scholar
• Aytekin A. İ, ‘Göçmen Kaçakçılığı Suçu’, (2019) 14 (175-176) Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 387-432. google scholar
• Aziani A, ‘The heterogeneity of human smugglers: a refection on the use of concepts in studies on the smuggling of migrants’, (2021) Trends in Organized Crime, <https://doi.org/10.1007/ s12117-021-09435-w> Erişim tarihi 13 Mart 2022. google scholar
• Başlar Y, ‘The Crime of Migrant Smuggling in Turkish Legal System in the Light of Recent Developments’, (2018) 8 (2) Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 337-366. google scholar
• Boister N, An Introduction to Transnational Criminal Law (2. Bası, Oxford University Press 2018). google scholar
• Bozbayındır, G. B., ‘Türk Ceza Kanunu’nda göçmen kaçakçılığı suçu’, (2015) Disiplinlerarası Göç ve Göç Politikaları Sempozyumu 377-405. google scholar
• Broeders D, ‘Return to sender? Administrative detention of irregular migrants in Germany and the Netherlands’, (2010) 12 (2) Punishment & Society 169-186. google scholar
• Colombo A, ‘Foreigners and immigrants in Italy’s penal and administrative detention systems’, 2013 10 (6) European Journal of Criminology 746-759. google scholar
• Cornelisse G, ‘Immigration Detention: An Instrument in the Fight Against Illegal Immigration or a Tool for Its Management?’, Immigration Detention, Risk and Human Rights: Studies on Immigration and Crime (Springer 2016) 73-90. google scholar
• Doğan K, Göçmen Kaçakçılığı Suçu, (3. bası, Seçkin 2021). google scholar
• Döner A ve Saydam M, ‘TCK’nın 79. Maddesinde Düzenlenen Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’ne Ek Kara, Deniz Ve Hava Yoluyla Göçmen Kaçakçılığına Karşı Protokol Hükümleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi’, (2015) XIX (1-2) EÜHFD 1-15. google scholar
• Ekşi N, 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nda İdari Gözetim (Beta 2014). google scholar
• Ellis T ve Akpala J, ‘Making Sense Of The Relationship Between Trafficking in Persons, Human Smuggling, and Organised Crime: The Case Of Nigeria’, (2011) 84 The Police Journal 13-34. google scholar
• Erel K, ‘Yargıtay Kararları Işığında Göçmen Kaçakçılığı Suçu’, (2007) 71 TBB Dergisi 264-299. google scholar
• Erten R, ‘Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Hakkında Genel Bir Değerlendirme’ (2015) XIX (1) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 3-51. google scholar
• Escobar V. J, ‘Smuggling of Migrants is and Should be Established as an Autonomous Offence’, (2019) 27 European Journal of Crime, Criminal Law and Criminal Justice 226-241. google scholar
• Evik A. H, ‘Göçmen Kaçakçılığı Suçu’, (2005) IX (3-4) Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi 125-179. google scholar
• Flynn M, ‘Immigration Detention and Proportionality’, (2011) Global Detention Project Working Paper No. 4, Switzerland. google scholar
• Gallagher A. T ve Fiona D, ‘Acting against Migrant Smuggling: Capacities and Limitations’, The International Law of Migrant Smuggling, (Cambridge University Press 2014) 202-275. google scholar
• Gatta G. L, ‘Global Trends in ‘Crimmigration’ Policies: From the EU to the USA’, Controlling Immigration Through Criminal Law: European and Comparative Perspectives on ‘Crimmigration’, (Oxford: Hart Publishing 2020) 47-80. google scholar
• Groves M, ‘Immigration Detention vs Imprisonment Differences explored’, (October 2004) 29 (5) Alternative Law Journal 228-234. google scholar
• Guild E, ‘Assessing Migration Management and the Role of Criminal Law’ Controlling Immigration Through Criminal Law: European and Comparative Perspectives on ‘Crimmigration’, (Oxford: Hart Publishing 2020) 9-24. google scholar
• Güzel B, Türkiye’de İdari Gözetim (Seçkin 2020). google scholar
• Hartati A. S, ‘Criminalization Of The Smuggling Of Migrants In Accordance With The United Nations Convention Against Transnational Organized Crime And Protocol Against The Smuggling Of Migrants By Land, Sea And Air’, (2013) 11 (1) Indonesian Journal of International Law. google scholar
• Head M, ‘Detention without Trial - A Threat to Democratic Rights’ (2005) 9 University of Western Sydney Law Review 33-52. google scholar
• Kangal Z. T, ‘Göçmen Kaçakçılığı Suçu’, (2019) 21 (Özel Sayı) D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’a Armağan 221-277. google scholar
• Karagözoğlu C, Non-Refoulement İlkesinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Çerçevesinde Uygulanması, (2023) 43 (1) Public and Private International Law Bulletin 313-351. google scholar
• Kılınçarslan S, ‘Göçmen Kaçakçılığı Sırasında Meydana Gelen Ölüm Olayları’, (2016) 15 (1) İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 853-866. google scholar
• Koca M ve Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (14. bs, Seçkin 2021). google scholar
• Koca M ve Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler (8. baskı, Adalet 2022) google scholar
• Kuşcu D, ‘Yabancılar Ve Uluslararası Koruma Kanunu Hükümleri Uyarınca Sınır Dışı Edilmelerine Karar Verilen Yabancıların İdari Gözetim Altına Alınmaları’, (2017) 22 (37) DÜHFD 241-284. google scholar
• Leerkes A ve Broeders D, ‘A CASE OF MIXED MOTIVES? Formal and Informal Functions of Administrative Immigration Detention’, (2010) 50 British Journal of Criminology 830-850. google scholar
• Militello V ve Spena A, ‘Between Criminalization and Protection The Italian Way of Dealing with Migrant Smuggling and Trafficking within the European and International Context’, Transnational Crime (Brill 2019). google scholar
• Miller T. A, ‘Citizenship and Severity: Recent Immigration Reforms and the New Penology’, (2003) 17 Geo. Immigr. L.J. 611 <https://digitalcommons.law.buffalo.edu/journal_articles/408> Erişim tarihi 10 Ocak 2022. google scholar
• Özbek N, ‘AİHM Kararları Işığında YUKK’nda İdari Gözetimin Uygulandığı Mekânlar Hakkında Ortak Sorunlar’, (2015) 118 Türkiye Barolar Birliği Dergisi 15-50. google scholar
• Özbek V. Ö, Doğan K ve Bacaksız P, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, (16. bası, Seçkin 2021). google scholar
• Özgenç İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, (17. bası, Seçkin 2021). google scholar
• Öztürk B, Kazancı B. E ve Soyer S. G, Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri, (5. bası, Seçkin 2022). google scholar
• Pickering S, ‘Crimes of the State: The Persecution And Protection Of Refugees’, (2005) 13 Critical Criminology 141-163. google scholar
• Pieters B, ‘Dutch Criminal And Administrative Law Concerning Trafficking in And Smuggling Of Human Beings The Blurred Legal Position Of Smuggled And Trafficked Persons: Victims, Instigators Or Illegals?’, Immigration and Criminal Law in the European Union: The Legal Measures and Social Consequences of Criminal Law in Member States on Trafficking and Smuggling in Human Beings, (Brill 2006) 201-239. google scholar
• Rodriguez P. O, ‘Non-criminalization of smuggled migrants (Notes on the interpretation of article 5 of the Protocol against the Smuggling of Migrants by Land, Sea and Air)’, (2014) <http://www. acnur.org/t3/fileadmin/Documentos/BDL/2014/9791.pdf?view=1> Erişim tarihi 2 Nisan 2022. google scholar
• Schloenhardt A ve Hickson H, ‘Non-Criminalization of Smuggled Migrants: Rights, Obligations, and Australian Practice under Article 5 of the Protocol against the Smuggling of Migrants by Land, Sea, and Airs’, (2013) 25 (1), International Journal of Refugee Law 39-64. google scholar
• Sharpton B, ‘Detention of Non-Citizens: The Supreme Court’s Muddling of an Already Complex Issue’ (2005-2006) 57 (4) Mercer Law Review 1221-1260. google scholar
• Spena A, ‘Smuggled Migrants as Victims? Reflecting on the UN Protocol against Migrant Smuggling and on Its Implementation’, (2019) 3 (4) Transnational Crime 43-57. google scholar
• Sunata U ve Erduran S, ‘Practicing Law in Administrative Detention for Syrian Refugees in Turkey’, (2021) Journal of Immigrant & Refugee Studies 1-15. google scholar
• Tezcan D, Erdem M. R ve Önok R. M, Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku (19. bası, Seçkin 2021). google scholar
• Tunç G, ‘Göçmen Kaçakçılığı Suçuna İlişkin Yargıtay Karar Tahlili’, (2016) 3 Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 199-211. google scholar
• Wilsher D, ‘The Administrative Detention Of Non-Nationals Pursuant To Immigration Control: International And Constitutional Law Perspectives’, (2004) 53 (04) International and Comparative Law Quarterly (ICLQ) 897-934. google scholar
• Yenerer Çakmut Ö, ‘Türk Ceza Yasası’nda Göçmen Kaçakçılığı Suçu (TCK m.79)’, (2010) 9 (2) İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 115-135. google scholar
• Yenidünya A. C ve Alşahin M. E, ‘Göçmen Kaçakçılığı Suçu (TCK. m.79)’, (2009) 82 TBB Dergisi 1-50. google scholar
• Yenisey F ve Nuhoğlu A, Ceza Muhakemesi Hukuku, (9. bs, Seçkin 2021). google scholar