Hürriyet, Hükûmet, Millet ve Memleket: Hukukçu Gözüyle Nâzım Hikmet

Yıl 2024, Cilt: 82 Sayı: 1, 313 - 361, 07.06.2024

Tolga Şirin

https://doi.org/10.26650/mecmua.2024.82.1.010

Öz

Nâzım Hikmet Ran (1902-1963) Türkiye’de edebiyat ve siyaset dünyasının en önemli isimlerinden biridir. Makale, bu büyük şairin şiirlerinde anayasa hukukunun temel kavramlarının nasıl yer bulduğu incelemektedir. Bu amaçla, şairin şiirlerinde en çok işlediği kavram olan “hürriyet” ile Jellinekyen öğretinin devletin ögeleri saydığı “halk” (millet) “iktidar” (hükûmet) ve “ülke” (memleket) kavramlarıdır. İncelemedeki bulgulara göre Nâzım Hikmet, hürriyet sözcüğünü, liberal değil genellikle Cumhuriyetçi anlamda kullanmaktadır. İktidar kavramını Marksist-Leninist doktrin ışığında kavrayan şair, Kemalizme anti emperyalist ve feodalizm karşıtı olduğu denli zımnen destek vermiştir. Bu çerçevede 27 Mayıs 1960’daki askeri müdahaleye de olumlu yaklaşmıştır. Büyük şair, millet kavramını sübjektif anlamda kavramış ve Kürt sorununu reddetmemiştir. Fakat şiirlerinde Türklerin dışındaki etnik kimliklere pek yer vermemiş veya tali olarak yer vermiştir. Devletin ülke ögesi ise özellikle hasretlik ve yurtseverlik kavramlarıyla ilgili olarak şiirlere konu olmuştur. İncelemede ulaşılan nihai sonuç, Nâzım Hikmet’in, şiirlerinde, uluslararası komünist hareketin Türkiye hakkındaki tezlerini birebir yansıttığıdır.

Anahtar Kelimeler

Nâzım Hikmet, Adnan Menderes, 27 Mayıs, Cumhuriyetçilik, Türk Milliyetçiliği, Hukuk ve Edebiyat, Askeri Darbe, Demokratik Darbe, Komünizm, Kemalizm, Anayasa, Sosyalist Yasallık

Freedom, Power, People, and Territory: Nâzım Hikmet from the Perspective of a Jurist

Öz

Nâzım Hikmet Ran (1902-1963) is one of Turkey’s most influential names in the world of literature and politics. The article examines how the basic concepts of constitutional law took place in the poems of this great poet. For this purpose, the concepts of freedom, which is the most used concept in his poems, and power, people and territory, which Jellinekian doctrine considers state elements. According to the findings in the study, Nâzım Hikmet used the word freedom in a Republican sense, not a liberalist sense. Understanding the concept of power in the light of Marxist-Leninist doctrine, the poet implicitly supported Kemalism to the extent that it was anti-imperialist and anti-feudalist. In this context, his approach to military intervention on 27 May 1960 was positive. He understood the concept of nation in a subjective sense and did not ignore the Kurdish question. However, he either did not include ethnic identities other than Turks in his poems or included them as secondary. On the other hand, the territory element of the state has been the subject of the concepts of longing and patriotism in the poems. The conclusion reached in the study is that Nâzım Hikmet’s poems reflect the thesis of the international communist movement about Turkey precisely.

Anahtar Kelimeler

Nâzım Hikmet, Adnan Menderes, the Turkish Reform Movement of May 27, Republicanism, Turkish Nationalism, Law and Literature, Military coup, Democratic Coup d’état, Communism, Kemalism, Constitution, Socialist Legality

Kaynakça

• Akal CB ve Tosun Y (edr), Edebiyat, Hukuk ve Sair Tuhaflıklar (1. Baskı, Dost Kitabevi 2016). Akal E, Moskova-Ankara-Londra Üçgeninde İştirakiyuncular, Komünistler ve Paşa Hazretleri (1. Baskı, İletişim 2014). google scholar
• Akbulut E ve Ülker E, Komintern, TKP ve Kürt İsyanları (1. Baskı, Yordam 2022). google scholar
• Akbulut E, Komintern Belgelerinde Nâzım Hikmet (1. Baskı, TÜSTAV 2002). google scholar
• Akgül H, Nâzım Hikmet: Siyasi Biyografi (1. Baskı, Çiviyazıları 2002). google scholar
• Aksoy M, Partizan Radyo ve D.P. (1. Baskı, Ayyıldız Matbaası 1960). google scholar
• Akşin S, 31 Mart Olayı (İmge Kitap 2015). google scholar
• Amado J, Amerika’nın Türkler Tarafından Keşfi (Yaşar Avunç (çev), Kırmızı Kedi 2023). Anderson B, Hayali Cemaatler (İskender Savaşır (çev), Metis 2020). google scholar
• Araştırma Grubu, Parti Tarihi: Türkiye Komünist Partisi’nin Kuruluş Dinamikleri - 1 (Yazılama 2021). google scholar
• Ataöv T, Nazım’ın Hasreti (Literatür 2002). google scholar
• Babayev E, Nâzım Hikmet: Yaşamı ve Yapıtları (Ataol Behramoğlu (çev), 4. Baskı Cumhuriyet Kitapları 2010). google scholar
• Bardakçı M, Enver Paşa (1. Baskı, Türkiye İş Bankası Kültür 2019). google scholar
• Bauer O, Die Nationalitatenfrage und die Sozialdemokratie (Verlag der Wiener Volksbuchhandlung Ignaz Brand 1907). google scholar
• Bozbağ İ, Mustafa Suphi’yi Kim Öldürdü: Atatürk Mü? Lenin Mi? (Emre 1992). google scholar
• Can H, Nazım Hikmet ve Kürtler: İttihatçı-Kemalist İdeolojiden Kurtulmamış Sosyal Şoven TKP’nin Üyesi Bir Şair (Peri 2010). google scholar
• Cebesoy AF, Bilinmeyen Hatıralar: Kuva-yı Milliye ve Cumhuriyet Devrimleri (Temel 2001). Cilasun E, Mustafa Suphi ve Yoldaşlarını Kim Öldürttü? (Tekin 2021). google scholar
• Çelenk H, Barış Savaşçıları: Anılar (Tekin 1996). google scholar
• Dino A, Nâzım Üstüne (4. Baskı Sel 2018). google scholar
• Draper H, Proletarya Diktatörlüğü Tartışması Marx ’tan Lenin’e (Osman Akınhay (çev), Belge 2013). google scholar
• Erdem H, Mustafa Suphi (3. Baskı Sel 2010). google scholar
• Erdost Mİ, Üç Şair: Nazım Hikmet, Cemal Süreya, Ahmet Arif (2. Baskı Onur 2004). google scholar
• Eroğul C, Demokrat Parti: Tarihi ve İdeolojisi (Yordam 2013). google scholar
• Fuat M, Nâzım Hikmet: Yaşamı Ruhsal Yapısı, Davaları, Tartışmaları, Dünya Görüşü, Şiirinin Gelişmeleri (3. Baskı, Adam 2001). google scholar
• Göksu S ve Timms E, Romantik Komünist: Nâzım Hikmet’in Yaşamı ve Eseri (Barış Gümüşbaş (çev) 4. Baskı, Doğan Kitap 1999). google scholar
• Göze E, Peyami Safa Nazım Hikmet Kavgası (3. Baskı, Yağmur 1975). google scholar
• Gözler K, Türk Anayasa Hukuku (4. Baskı, Ekin 2021). google scholar
• Gürbüz C, Mustafa Suphi Olayı ve Edebiyata Yansımaları (Berfin 2021). google scholar
• Hikmet N, Benerci Kendini Niçin Öldürdü? (Adam 1992). google scholar
• -Kemal Tahir’e Mapusaneden Mektuplar (Milliyet Yayınları 1996). google scholar
• -Sanat, Edebiyat, Kültür, Dil, Yazılar - 1 (7. Baskı, Adam 1996). google scholar
• -Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim (Adam 1992). google scholar
• Hikmet VT, Bahtiyar Ol Nâzım (Hülya Arslan (çev), Anna Stepanova (haz), YKY 2008). google scholar
• İnalcık H, Kuruluş: Osmanlı Tarihini Yeniden Yazmak (Hayy Kitap 2010). google scholar
• İnan AA, Medenî Bilgiler ve M. Kemal Atatürk’ün El Yazmaları (Türk Tarih Kurumu 1969). google scholar
• Kadir A, 1938 Harp Okulu Olayı ve Nâzım Hikmet (İstanbul Matbaası 1967). google scholar
• Karaca E, İnancın ve Direncin Adı: Hikmet Kıvılcımlı (Destek 2011). google scholar
• Karaosmanoğlu YK, Yaban (82. Baskı, İletişim 2018). google scholar
• Kardam A, Mustafa Suphi: Karanlıktan Aydınlığa (İletişim 2020). google scholar
• Lenin, Vİ, Emperyalizm - Kapitalizmin En Yüksek Aşaması (Cemal Süreya (çev), Sol 2009). google scholar
• -Ulusların Kederlerini Tayin Hakkı (Muzaffer İlhan Erdost (çev), Sol 1998). google scholar
• -Yenilgicilik ve Enternasyonalizm (Ferit Burak Aydar (çev), Agora 2009). google scholar
• Lewis B, Modern Türkiye’nin Doğuşu (Metin Kıratlı (çev), 5. Baskı, Türk Tarih Kurumu 1993). Marx K, Kapital (Mehmet Selik ve Nail Satlıgan (çevr), Yordam 2021). google scholar
• Mevlana, Mesnevi - III (Doğan Kitap 2015). google scholar
• Mumcu U, 40’ların Cadı Kazanı (20. Baskı, um:ag Vakfı 1990). google scholar
• -Aybar ile Söyleşi Sosyalizm ve Bağımsızlık (8. Baskı, Tekin 1993). google scholar
• Nabi Y (ed), Yeni Çağ Türküleri: 28 Nisan - 27Mayıs Şiirleri (Varlık 1960). google scholar
• Nureddin, V, Bu Dünyadan Nazım Geçti (Cem 1975). google scholar
• -Bu Dünyadan Nâzım Geçti (Cem 1988). google scholar
• Oran B, Türkiye’de Azınlıklar: Kavramlar, Teori, Lozan, İç Mevzuat, İçtihat, Uygulama (İletişim 2018). google scholar
• Özbudun E, Türk Anayasa Hukuku (Yetkin 2021). google scholar
• Perinçek M, Sovyet Devlet Kaynaklarında Kürt İsyanları (5. Baskı, Kaynak 2014). google scholar
• Pettit P, Cumhuriyetçilik (Abdullah Yılmaz (çev), Ayrıntı 1998). google scholar
• Sağlam F, Anayasa Hukuku Ders Notları (YDÜHF 2013). google scholar
• Sarıyüce HL (ed), 28 Nisan - 27Mayıs Hürriyet Şiirleri Antolojisi (Ekin 1960). google scholar
• Sebük MA, Nâzım’ın Özgürlük Savaşı (Cem 1990). google scholar
• Sertel Z, Mavi Gözlü Dev: Nazım Hikmet ve Sanatı (Cem 1977). google scholar
• -Nâzım Hikmet’in Son Yılları (Remzi 2001). google scholar
• Sertel Z, Sertel S ve Sertel Y, Sertel’lerin Anılarında Nâzım Hikmet ve Babıâli (Adam 1993). google scholar
• Skinner Q, Liberalizmden Önce Özgürlük (Kemal Özdil (çev), Islık 2018). google scholar
• Sülker K, Bilinmeyen Mektuplarıyla Nâzım Hikmet Orhan Kemal Dostluğu (Amaç 1988). google scholar
• -Nâzım Hikmet Dosyası (3. Baskı, May 1967). google scholar
• -Nâzım Hikmet’in Polemikleri (Ant 1968). google scholar
• Sverçevskaya, A ve Uturgauri S, Kardeşim Nâzım: Çağdaşlarının Anıları (Mehmet Özgül (çev), Cem 2002). google scholar
• Şen B, Cumhuriyetin İlk Yıllarında TKP ve Komintern İlişkileri (Küyerel 1998). google scholar
• Tahir K, Yol Ayrımı (14. Baskı, İthaki 2020). google scholar
• Tanör B, Anayasal Gelişme Tezleri (3. Baskı, YKY 2013). google scholar
• Tanyu H, Türkçülük Davası ve Türkiye’de İşkenceler (Kayseri Erciyes Matbaası 1950). google scholar
• Timur T, Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçiş (İletişim 1991). google scholar
• Tolstoy L, Harp ve Sulh (Zeki Bastimar ve Nâzım Hikmet (çev), Maarif Vekaleti 1945). google scholar
• Topuz H, Hava Kurşun Gibi Ağır: Nâzım Hikmet’in Romanı (6. Baskı, Remzi Kitabevi 2011). Tunçay M, Türkiye’de Sol Akımlar (1908-1925) (2. Baskı, Bilgi 1967). google scholar
• -Türkiye’de SolAkımlar-II(BDS 1992). google scholar
• Türk Dil Kurumu, İkinci Türk Dil Kurultayı: Müzakere Zabıtları, Tezler, 18-23 Ağustos 1934 (TDK 1934). google scholar
• -Türkçeden Osmanlıcaya Cep Kılavuzu (Devlet Basımevi 1935). google scholar
• Türkiye Yazarlar Sendikası, Nazım Hikmet’e Armağan (Tekin 1977). google scholar
• TÜSTAV, 1920-21’ler Türkiyesi ve Mustafa Suphi’lerin Dönüşü (TÜSTAV 2005). google scholar
• Uluç F, Nâzım Hikmet ve 1938 Harbokulu Olayının Gerçek Yönü (1. Baskı, Ayyıldız 1967). google scholar
• Varol O, The Democratic Coup d’Etat (Oxford University Press 2017). google scholar
• White JB, The Legal Imagination: Studies in the Nature of Legal Thought and Expression (Little, Brown & Co 1973). google scholar
• Yüzbaşıoğlu N ve Tanör B, 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku (21. Baskı, Beta 2023). google scholar
• Akbulut E, “Türkiye Komünist Partisi ve Darbeler”, Mehmet Ö. Alkan (ed), Osmanlıdan Günümüze Darbeler (Tarih Vakfı Yurt 2016). google scholar
• Çetin Ş, “Kore Savaşı’nın Türk Edebiyatında Uyandırdığı Akisler” (2018) 58(1) Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. google scholar
• Gariper C, “Nâzım Hikmet’in Bakışıyla Nâmık Kemal” (2013) (10) Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları 79-98. google scholar
• Gencer Aİ, “İlk Osmanlı Anayasasında Türkçenin Resmî Dil olarak Kabûlü Meselesi,” iç Armağan: Kanun-u Esasî’nin Yüzüncü Yılı (Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, 1978). google scholar
• Gökçe E, “Turan Emeksiz,” Bütün Şiirleri (Evrensel 2012) 83-84. google scholar
• Gönenç L ve Esen S, “Religious Information on Identity Cards: A Turkish Debate” (2007) (23) Journal of Law andReligion 579-603. google scholar
• Gözler K, “Devletin Bir Unsuru Olarak ‘Millet’ Kavramı” (2001) (64) Türkiye Günlüğü 108-123. google scholar
• Hikmet N, “Öz Türkçe Düşünceler”, Metin İlkin (ed), Nâzım Hikmet: Aydınlıkçı Şair, Aydınlıkçı Yazar (Oda 1976). google scholar
• -“Hazırlanan Anayasa Üzerine Birkaç Düşünce” iç Anjel Açıkgöz (ed), Bizim Radyo’da Nâzım google scholar
• Hikmet, (2. Baskı, TÜSTAV 2004). google scholar
• -“Türk Subayının Faciası: Dalından Kopup Çürüyen Elma” iç Anjel Açıkgöz (ed), Bizim google scholar
• Radyo’da Nâzım Hikmet, (2. Baskı, TÜSTAV 2004). google scholar
• -“Yeni Ana Kanun Dolayısıyla: Sovyet Demokrasisi” (2016) (132) Gelenek. google scholar
• Perinçek, Mehmet. “Gizli Belgeler ve Bilinmeyen Yazıları: Nâzım Hikmet ve 27 Mayıs” (2023) (36) Bilim ve Ütopya. google scholar
• - “Ölümünün 65. Yılı: Stalin’in Cenaze Töreninde DP Hükümeti Heyeti” (2018) (291) Toplumsal Tarih. google scholar
• Rüya A, “Bu Memleket Bizim” (2017) (30) Karabatak. google scholar
• Safa P, “Bu Ne Patavastsızlık” (1950) 104447 (1)Ulus. google scholar
• Savran S, “Tutsak Bolşevik: Nâzım Hikmet ve Stalinizm” (2016) (26) Devrimci Marksizm. google scholar
• Tahir K, “Nâzım Hikmet”, Namık Kemal İçin Diyorlar Ki (Şirketi Mürettibiye 1936). google scholar
• Hikmet N, “1 Mayıs”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• -“1 Mayıs’ta Kızıl Meydan”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• -“6 Aralık 1945”, Kuvâyı Milliye (6. Baskı, Adam 1992). google scholar
• -“23 Sentlik Askere Dair”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• -“26 Ağustos Gecesinde Saatlar İki Otuzdan Beş Otuza Kadar ve İzmir Rıhtımından Akdeniz’e google scholar
• Bakan Nefer”, Kuvâyı Milliye, (6. Baskı, Adam 1992). google scholar
• -“’28 Kânunisani,” Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• -“Açlık Ordusu Yürüyor”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• -“Asya Afrika Yazarlarına”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• -“Avni’nin Atları”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• -“Bazı Anlar”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• -“Beşinci Kitap”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• -“Beyazıt Meydanı’ndaki Bir Ölü”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• -“Beyazıt Meydanı’ndaki Ölü”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• -“Bir Cezaevinde, Tecritteki Adamın Mektupları”, Kuvâyı Milliye (6. Baskı, Adam 1992). google scholar
• -“Bir Hazin Hürriyet”, Yatar Bursa Kalesinde (10. Baskı, Adam 1996). google scholar
• -“Bir Şehir Rehberi”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• -“Birinci Kitap”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• -“Bu Vatana Nasıl Kıydılar”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• - “Bu Yazı Uzun Seneler Dünya Emperyalizminin Şarkta Kanlı Bekçiliğini Yapan Çarlık google scholar
• Rusyasının Ne Suretle Öldüğüne Dairdir”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• -Cezaevinden Memet Fuat’a Mektuplar (Mektuplar -2) (Adam, 1990). google scholar
• -‘Deniz Üstüne”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Destan”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Dördüncü Kitap”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• — “Dörtlük”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• — “Feryat-ı Vatan”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Gazete Fotoğrafları Üzerine”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Gazete Fotoğrafları Üzerine: Adnan Bey”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Gazete Fotoğrafları Üzerine: Korku”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Gazete Fotoğrafları Üzerine: Refik Koraltan”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Gece”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Gençlik Marşı”, Yatar Bursa Kalesinde (10. Baskı, Adam 1996). google scholar
• — “Gerileyen Türkiye Yahut Adnan Menderes’e Öğütler”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Gömlek, Pantolon, Kasket ve Fötre Dair”, Benerci Kendini Niçin Öldürdü? (6. Baskı, Adam 1992). google scholar
• — “Hacı Oğlu Salih”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Hapisten Çıktıktan Sonra”, Kuvâyı Milliye (6. Baskı, Adam, 1992). google scholar
• — “Hürriyet Kavgası”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Hürriyet Kavgası”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• — “Irkıma”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “İhtilâli Kebir”, 835 Satır (7. Baskı, Adam 1992). google scholar
• — “İkinci Bölüm”, Kuvâyı Milliye (6. Baskı, Adam 1992). google scholar
• — “İkinci Bölüm”, Memleketimden İnsan Manzaraları, (6. Baskı, Adam, 1992). google scholar
• — “İkinci Kitap”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• — “İstanbul”, Kuvâyı Milliye (6. Baskı, Adam 1992). google scholar
• — “Kalbim”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Karanlıkta Kar Yağıyor”, Yatar Bursa Kalesinde (10. Baskı, Adam 1996). google scholar
• — “Karayılan Hikâyesi”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Karlı Kayın Ormanında” Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Kavak”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Komsomol” Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Komünistlere Bir Çift Söz”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Kore Türküsü”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Kore’de Ölen Bir Yedek Subayımızın Adnan Beye Söyledikleri”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Lehistan Mektubu”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Lenin Üstüne Vıladimir İliç’le Konuşuyorum”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• — “Leninle”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• — “Lidi Vanna”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Mektup”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Memed’e Son Mektubumdur”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Memet”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Meşhur Adamlar Ansiklopedisi”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Münevver’e Mektup Yazdım, Dedim Ki”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Nereden Gelip Nereye Gidiyoruz?”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• — “Niyazalant Sömürgesi”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• — “On Beşler İçin”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “On Beşlerin Kitabesi”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Orası”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Otobiyografi”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• — “Öğle”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Piraye İçin Yazılmış: Saat 21-22 Şiirleri”, Kuvâyı Milliye (6. Baskı, Adam 1992). google scholar
• — “Raşel’in Rüyası”, Kuvâyı Milliye (6. Baskı, Adam 1992). google scholar
• — “Rubailer”, Kuvâyı Milliye (6. Baskı, Adam 1992). google scholar
• — “Saman Sarısı”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• — “Sekiz Yüz Elli Yedi”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Seni Düşünüyorum”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Severmişim Meğer”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Simavne Kadısı Oğlu Şeyh Bedreddin Destanı”, 835 Satır (7. Baskı, Adam 1992). google scholar
• — “Simavne Kadısı Oğlu Şeyh Bedreddin Destanı’na Zeyl: Milli Gurur”, 835 Satır (7. Baskı, Adam 1992). google scholar
• — “Sultan Hamit Devrinde”, Yatar Bursa Kalesinde (10. Baskı, Adam 1996). google scholar
• — “Şair”, 835 Satır (7. Baskı, Adam 1992). google scholar
• — “Şeytan’a Marsiye”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Teftiş”, Bütün Şiirleri (17. Baskı YKY 2019). google scholar
• — “Tuna Üstüne Söylenmiştir”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Türk Köylüsü”, Kuvâyı Milliye (6. Baskı, Adam 1992). google scholar
• — “Türkiye İşçi Sınıfına Selam”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• — “Üçüncü Kitap”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• — “Vasiyet”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Vatan Haini”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Vatana!”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Yarabbi Bahtımız Ne Kadar Kara”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• — “Yaşım Altmış”, Son Şiirleri (20. Baskı, Adam 1999). google scholar
• — “Yeni Şiirler”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Yıl 1920 ve Arhaveli İsmail’in Hikâyesi”, Kuvâyı Milliye (6. Baskı, Adam 1992). google scholar
• — “Yıl Yine 1919 ve İstanbulûn Hâli ve Erzurum ve Sivas Kongreleri ve Kambur Kerim’in Hikayesi”, Kuvâyı Milliye (6. Baskı, Adam 1992). google scholar
• — “Yine Memleketim Üstüne Söylenmiştir”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Yirminci Kongre”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• — “Yoldaşım”, Bütün Şiirleri (17. Baskı, YKY 2019). google scholar
• —”Memed’e Son Mektubumdur”, Yeni Şiirler (20. Baskı, Adam 2000). google scholar
• Süreya C, “555 K”, Sevda Sözleri: Bütün Eserleri (YKY 2013). google scholar
• -“Kısa Türkiye Tarihi II”, Sevda Sözleri: Bütün Eserleri (YKY 2013). google scholar
• AYM, 1973-38, 1975-23, 11-14/02/1975. google scholar