THE MEMORY OF WOMEN IN THE DIASPORA AS PART OF LABOUR IMMIGRATION TO GERMANY AND THE PROJECT “EXILE IS A HARD JOB” BY NIL YALTER

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 166 - 177, 29.12.2021

Esra Aydın

https://doi.org/10.22252/ijca.1023792

Cited By: 2

Öz

With the labor recruitment agreement between Turkey and Germany signed in 1961, economic, social and political relationships that will last until today have started for the citizens of both countries. The lives of the Turkish workers, who first moved to Germany with the status of guest worker (gastarbeiter) for two years, resulted in family reunifications in the following years, with most of them settling in the country. This has led to integration problems. For the women in the diaspora, this situation has become even more difficult socially. Experiences and stories of women about immigration and adaptation problems have been discussed in sociology and history-based oral history studies, and archives made based on women’s memory and stories, thus, have made women visible in the context of social gender. Apart from disciplines such as sociology and history, the oral narrative method as documentation is highly used in contemporary art. Nil Yalter who mostly produced digital and video works did interviews with immigrant families in 1977 with “portapak”, the first commercially available portable camera, and conducted various projects bringing the issues of women, identity, belonging and integration into question. This article has discussed the integration problems experienced by the immigrants, the definition of women’s memory and the stories of women in the diaspora as well as Nil Yalter’s project “Exile is a Hard Job” featuring immigrant workers living abroad. 

Anahtar Kelimeler

Immigration, Women’s Memory, Video Interview, Video Art, Oral History.

ALMANYA’YA İŞÇİ GÖÇÜ KAPSAMINDA DİASPORA KADIN BELLEĞİ VE NİL YALTER’İN “ŞU GURBETLİK ZOR ZANAAT ZOR” İSİMLİ PROJESİ

Öz

1961 yılında Türkiye ve Almanya arasında yapılan işgücü anlaşmalarıyla beraber, her iki ülke vatandaşları için günümüze kadar sürecek ticari, sosyal ve siyasi ilişkiler başlamıştır. İlk olarak iki yıllığına misafir işçi (gastarbeiter) statüsüyle giden Türk işçilerin yaşantısı, ilerleyen yıllarda aile birleşmeleriyle beraber birçoğunun Almanya’ya yerleşmesiyle sonuçlanmıştır. Bu durum entegrasyon sorunlarını da beraberinde getirmiştir. Diaspora kadınları açısından ise durum toplumsal açıdan daha da zor hale gelmiştir. Kadınların göçmenlik ve uyum sorunlarıyla ilgili yaşadıkları deneyim ve anlatılar, sosyoloji ve tarih temelli sözlü tarih çalışmalarında ele alınmış, böylece kadın belleği ve söylemleri üzerinden oluşturulan arşivler toplumsal cinsiyet bağlamında kadınların görünürlüğünü artırmıştır. Sosyoloji ya da tarih gibi disiplinlerin yanı sıra çağdaş ve güncel sanatta da dokümantasyon olarak sözlü anlatı yönteminin kullanımı fazladır. Genellikle dijital ve video tekniğiyle işler üretmiş olan sanatçı Nil Yalter de, “portapak” adında ilk defa piyasaya sürülen kameralar aracılığıyla, 1977’de göçmen ailelerle röportajlar yapmış ve kadın, kimlik, aidiyet, entegrasyon konularını gündeme getiren çeşitli projeler yürütmüştür. Bu makalede göçmenlikte yaşanan entegrasyon sorunlarına, kadın belleğinin tanımına ve diaspora kadın söylemleriyle birlikte Nil Yalter’in yurt dışında yaşayan göçmen işçileri konu alan “Şu Gurbetlik Zor Zanaat Zor” isimli projesine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Göçmenlik, Kadın Belleği, Video Röportaj, Video Sanatı, Sözlü Tarih.

Kaynakça

• Adıgüzel, Y. (2019). Göç Sosyolojisi. 3. Basım, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Assmann, J. (2018). Kültürel Bellek. 3. Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Dedeoğlu, S., & Gökmen, Ç. (2020). Göç Teorileri, Göçmen Emeği ve Entegrasyon: Kadınları Yeri. K. Biehl, & D. Danış içinde, Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Türkiye'de Göç Araştırmaları (s. 34). İstanbul: Sabancı Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Araştırmaları Mükemmeliyet Merkezi.
• Evren, S. (Ed). (2016). Kayıt Dışı. 2. Basım, İstanbul: Arter.
• Kaplan, F. N. (2017). Göç Kimlik Çok Kültürlülük-Türk Sinemasında Almanya'ya Göç. 1. Basım, İstanbul: Der Yayınevi.
• Kaya, A. (2016). İslâm, Göç ve Entegrasyon. 1. Basım, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Kosova, E. (2021). "Dikenden Sığınak-Thorn Shelter" Sergi Kataloğu. İstanbul: Depo İstanbul.
• Kütük, B. Ş. (2015). "Türkiye'den Batı Avrupa'ya İşçi Göçünün Sosyolojik Çalışmalara Yansımaları". Sosyoloji Konferansları No: 52, 609-654. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/236419
• Levi, A. S. (2014). Hafızanın "Dayanılmaz Hafifliği"; Arşivler ve Müzelerde Türk Yahudi Kadını. L. Neyzi (Yay. Haz.) içinde, Nasıl Hatırlıyoruz? Türkiye'de Bellek Çalışmaları. 2. Basım, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Martin, P. L. (1991). Bitmeyen Öykü: Batı Avrupa'ya Türk İşçi Göçü. 1. Basım, Ankara: Uluslararası Çalışma Örgütü.
• Nocera, L. (2018). "Manikürlü Eller Almanya'da Elektrik Bobini Saracak" Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Batı Almanya'ya Türk Göçü. 1. Basım, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Oral History Association (tarih yok). Oral History: Defined, Erişim: 12. 06. 2021 https://www.oralhistory.org about/do/-oral-history/
• Parmaksız, P. M. (2011). Kadınların Belleği: Hatırlama, Anlatı, Deneyim ve Toplumsal Cinsiyet. S. Sancar (Der.) içinde, Birkaç Arpa Boyu- 21. Yüzyıla Girerken Türkiye'de Feminist Çalışmalar (Cilt 1, s. 563). 1. Basım, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Pazarkaya, Y. (2011). Oturma İzni Güz Rengi. 1. Basım, İstanbul: Cem Yayınevi.
• Ulutaş, Ç. Ü. (2013). Almanya'da Göçmen, Kadın ve Temizlikçi Olmak. Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi Sayı: 2, 235-257. https://www.calismatoplum.org/Content/pdf/calisma-toplum-1474-e60e7cc7.pdf
• Yalçın, Y. D. (2004). Göç Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yalter, N. (2011). Nil Yalter ile Söyleşi. (P. Turanlı, Röportaj Yapan), Lebriz Sanal Dergi, Ümitle Yaşamak, Çalışmak Lazım (25 Kasım 2011) Erişim: 11.11.2021. http://lebriz.com/pages/lsd.aspx?lang=TR%C2% A7ionID=6&articleID=972&bhcp=1 Yalter, N. (2019). Nil Yalter ile Söyleşi. (M. Haydaroğlu, Röportaj Yapan), Sanat Dünyamız, sayı:170, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Yücel, D. (Ed). (2013). Nil Yalter. 1. Basım, İstanbul: Galerist Sanat Galerisi AŞ.