The Impact Of The Turkısh Bankıng Sector On The Current Account Balance

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 10, 30 - 55, 31.08.2022

Ebru Gül Yılmaz Dr.öğretim Üyesi Serkan Demirel

https://doi.org/10.55775/ijemi.1100130

Öz

That appear in the current account balance long-term and through technology transfer to production and exports, especially non-routable explains, as well as the method of financing long-term if it is happening in ways that does not contain techniques for stimulating employment and growth, this situation gives significant damage to the country's economy. These damages can be stated as a decrease in consumption levels due to exchange rate increases, inflation, purchasing power weakness, an increase in the level of unemployment as a result of a contraction in production due to consumption, a deterioration in national income per capita, and therefore in many macro-economic indicators up to a contraction in the level of well-being. Turkey's foreign trade deficit, which has never given much as of the periods, could only be compensated by service revenues during the periods of devaluation crisis; the current account balance could only give more than 6 years in the 37 years covering the period 1984-2020. The fact that the country's deficit financing methods also finance employment and growth with techniques such as central bank reserves, unclear net error deficiency and portfolio investments instead of creative foreign direct investments has made the country's economy quite fragile. As such, the factors affecting the current account balance and the current account balance constitute the motivation of many economists, as well as the motivation of the study. In the study, the effect of loans made available through the banking system on the current account balance in the period 1984-2020 was tried to be measured by the ARDL method and as a result, the presence of a statistically significant and positive effect of loans on the current account balance was determined.

Anahtar Kelimeler

ARDL, Current Account Balance, Loans, Banking

Türk Bankacılık Sektörünün Cari Denge Üzerindeki Etkisi

Öz

Cari dengede meydana gelen uzun süreli ve özellikle teknoloji transferi yoluyla üretime ve ihracata yönlendirilemeyen açıklar yanı sıra finansman yöntemlerin de uzun vadeli istihdam yaratıcı ve büyümeyi teşvik edici teknikler içermeyen yollarla gerçekleşiyor ise bu durumlar ülke ekonomisine önemli hasarlar vermektedir. Bu hasarlar; kur artışlarına bağlı, enflasyon, alım gücü zafiyetine bağlı tüketim düzeylerinde azalma, tüketime bağlı üretim daralması sonucu işsizlik düzeyinde artış, kişi başına milli gelirde ve dolayısıyla refah düzeyinde daralmaya kadar varan pek çok makro ekonomik göstergede bozulmalar olarak belirtilebilir. Türkiye’nin dönemler itibarıyla hiçbir zaman fazla vermeyen dış ticaret açığı, sadece devalüasyon yaşanan kriz dönemlerinde hizmet gelirleri ile kompanse edilebilmiş; 1984-2020 dönemini kapsayan 37 yıl içerisinde cari denge sadece 6 yıl fazla verebilmiştir. Ülkenin açığı finansman yöntemleri de istihdam ve büyüme yaratıcı doğrudan yabancı yatırımlar yerine, merkez bankası rezervleri, kaynağı belli olmayan net hata noksan ve portföy yatırımları gibi tekniklerle finanse ediyor oluşu, ülke ekonomisini oldukça kırılgan bir yapıya büründürmüştür. Bu haliyle cari denge ve cari dengeyi etkileyen etmenler pek çok iktisatçının motivasyonunu oluşturduğu gibi, çalışmanın da motivasyon kaynağı olmuştur. Çalışmada bankacılık sistemi kanalıyla kullandırılan kredilerin 1984-2020 dönemi içerisinde cari dengeye olan etkisi ARDL metoduyla ölçümlenmeye çalışılmış ve netice itibarıyla kredilerin cari denge üzerinde istatistiki olarak anlamlı ve pozitif etkisinin varlığı tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Cari Denge, Krediler, Bankacılık, ARDL

Kaynakça

• Akçayır, Ö. ve Albeni, M. (2016). Türkiye’de kredi genişlemesinin cari açığa etkisi: sınır testi yaklaşımı. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 557-583
• Aydıner Çakırel, Ö. (2020). Türkiye’de cari açık belirleyicileri: çok değişkenli zaman serileri analizi uygulaması, Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul
• Aydoğuş, İ. ve Öztürk, H. (2006). Türkiye’de cari işlemeler açığı sorunun analizi, Ankara: Gazi Kitapevi.
• Barbaros, M. (2020). Finansal serbestleşme, sıcak para girişlerinin ekonomik büyüme ve cari açık ile ilişkisi: Türkiye örneği, Yüksek Lisans Tezi, bursa teknik üniversitesi, bursa.
• Başçı, E. ve Kara, H. (2011). Finansal istikrar ve para politikası, TCMB Çalışma Tebliği.
• Can Yücel, D. (2010). Türkiye’de cari açığın sürdürülebilirliği ve bankacılık sektörü ilişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Ceylan, R. ve Çeviş, İ. (2012). Enflasyon hedeflemesi rejimi öncesi ve sonrasında Türkiye’de cari açıkların sürdürülebilirliği, E-Journal of New World Sciences Academy, 7(4), 259-276
• Eğilmez, M. (2013), Cari açığın oluşumu ve finansmanı, [Çevrim-içi: http://www.mahfiegilmez.com/2013/01/cari-acgn-olusumu-ve-finansman.html] (Erişim tarihi: 19.01.2022).
• Eğilmez, M. (2019). Baz etkisi her zaman lehte çalışmaz. kendime yazılar (03.12.2019). [Çevrim-içi: http://www.mahfiegilmez.com/2019/12/baz-etkisi-her-zaman-lehte calsmaz.html?utm_source=feedburner&utm_medium=email&utm_campaign= Feed%3A+KendimeYazilar+%28KEND%C4%B0ME+YAZILAR%29], (Erişim Tarihi: 04.1.2022).
• Engle, R.F. & Granger, C. W. J. (1987). Co-integration and error correction: representation, estimation, and testing, Econometrica: Journal of the Econometric Society, 55(2), 251-276.
• Güneş, S. ve Yıldırım, C. (2017). Kredi genişlemesi ile cari açık arasındaki ilişki: Türkiye örneği. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, 2(1), 43-60.
• Johansen, S. & Juselius, K. (1990). Likelihood estimation and ınference on cointegration-with applications to the demand for money, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169-210
• Mankiw, N.G. (2009). Macroeconomics, U.S.A: Worth Publishers,
• Melvin, M. & Norrbin, S.C. (2013). International money and finance (8th ed.). London: Academic Press.
• Narayan, P.K. (2005). The saving and investment nexus for China: evidence from cointegration tests. Applied economics, 37(17), 1979-1990.
• Orhan, Z.O. ve Nergiz, E. (2014). Turkey’s current account deficit problem and ıts effects on the european union accession, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 13140
• Özatay, F. (2012). Finansal istikrar komitesi, radikal gazetesi (14.02.2012). [Çevrim-içi: http://www.radikal.com.tr/yazarlar/fatih-ozatay/finansal-istikrar-komitesi- 1078667/], (Erişim Tarihi: 04.1.2022)
• Pesaran, H. M., Shin, Y. &Smith, R.J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships, Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
• Polat, M.A. (2019). Bankacılık sektörü yurtiçi kredi hacmindeki değişimlerin cari açığa etkileri: makro ihtiyati tedbirler kapsamında ekonometrik bir analiz. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 5(2), 73-89.
• Sever, E. (2012). 21. Yüzyılda Türkiye ekonomisinde cari açık ve etki eden faktörler, Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Seyidoğlu, H. (2009). Uluslararası iktisat. (21. Baskı). İstanbul: Güzem Can Yayınevi.
• Seyidoğlu, H. (2013). Uluslararası finans. (5. Baskı). İstanbul: Beta Yayınevi.
• Sezer, E.A. (2007). Türkiye ekonomisinde cari açık ve nedenleri (1995-2005). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi SBE.
• Subaşat, T. ve Yetkiner. H. (2010). Küresel kriz çerçevesinde Türkiye’nin cari açık sorunsalı. Ankara: Efil Yayınevi.
• Şaban, G. (2019). The determınants of current account defıcıt: the case of Turkey, Yüksek lisan tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul
• Şahin, B. E. (2011). Türkiye’nin cari açık sorunu. Ekonomi Bilimler Dergisi. 3(2), 47-56
• TCMB. (2021). Ödemeler Dengesi İstatistikleri, [Çevrim-içi: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/609ef884-3b3c-4bc3-84fe 9254244c3490/odemelerdengesi.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSP CE-609ef884-3b3c-4bc3-84fe-9254244c3490-nV7XY3n], (Erişim Tarihi: 15.01.2022)
• TCMB. (2015). Tasarruf- yatırım dinamikleri ve cari işlemler dengesi gelişmeleri, [Çevrim-içi: http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/1c433a55-1f29-4115-acd7 70dc3861772b/TCMB_KITAPCIK_2015_1.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROO WORKSPACE-1c433a55-1f29-4115-acd7-70dc3861772b-m5lk1bu], (Erişim Tarihi: 15.01.2022)
• TCMB, (2021). [Çevrim-içi: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/EN/TCMB+EN/Main +Menu/Statistics/Exchange+Rates/Real+Effective+Exchange+Rates+Deneme/Data+-+February+2022/.] Erişim Tarihi: 04.04.2022
• Telatar, E. (2011). Türkiye’de cari açık belirleyicileri ve cari açık-krediler ilişkisi. Bankacılar Dergisi. 78, 22-34
• Tezer, H. (2018). Türkiye ekonomisinde döviz kuru ayarlamalarının Marshall – Lerner koşulunda j-etkisinin geçersizliği, 2005-2017. Sakarya İktisat Dergisi, 7(3), 22-39.
• Togan, S ve Ersel, H. (2004). Foreign exchange regime, the real exchange rate and current account sustainability: The case of Turkey (No. B 17-2004). ZEI Working Paper.
• Tonus, Ö. (2013). Temel göstergelerle Türkiye ekonomisi (2.Baskı), Bursa: Ekin Yayınevi.
• WORLD BANK (2019). Current Account Balance (% of GDP). Online at: https://data.worldbank. org/indicator/BN.CAB.XOKA.GD.ZS?view=chart, Retrieved on October: 03.1.2022.
• Yayar, R. ve Yusuf, D. (2014). Türkiye’de sürdürülebilir cari açık, YDÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 118-148.
• Yeldan, E. (2005). Türkiye ekonomisinde dış açık sorunu ve yapısal nedenleri, Çalışma ve Toplum. 4 (7), 47-60.