Evaluation On the Industrial Use of Vegetable Dyes in Textile Printing

Yıl 2025, Sayı: Advanced Online Publication, 410 - 420

Kartal Murat Ayvaz

https://doi.org/10.29132/ijpas.1641504

Öz

In this study, the industrial use of natural dyes obtained from plant wastes in the field of textile printing was aimed, discussed, new methods (digital printing and screen printing) were brought to the agenda and applications were made. When the study is evaluated from this perspective, it is important and resource-based in terms of the field. Within the scope of the study, printing applications were made on cotton fabrics with goldenrod, rosehip and onion peel used as dyestuff sources, and the relevant fastness tests were also performed in the laboratory environment and the relevant results were listed. As a result of the study, it was revealed that the industrial usability of rosehip and onion peel as a dyestuff source in the field of textile printing, while it was determined that goldenrod was at the desired level in terms of coloring in artistic works, but it was not at a sufficient fastness level from an industrial perspective and could be improved with R&D studies.

Anahtar Kelimeler

Natural printing , natural dye , fashion design , textile printing

Bitkisel Boyaların Tekstil Baskı Alanında Endüstriyel Olarak Kullanımına Dair Değerlendirme

Öz

Bu çalışma da bitki atıklarından elde edilen doğal boyar maddelerin tekstil baskı alanında endüstriyel olarak kullanımı amaçlanmış, tartışılmış, yeni yöntemler (dijital baskı ve serigrafi baskı) gündeme getirilmiş ve uygulamalar yapılmıştır. Çalışma bu açıdan değerlendirildiğinde alan açısından önemli ve kaynak niteliğindedir. Çalışma çerçevesinde boyar madde kaynağı olarak kullanılan altın otu, kuşburnu ve soğan kabuğu ile pamuklu kumaşlar üzerine baskı uygulamaları yapılmış ve ayrıca la-boratuvar ortamında ilgili haslık testleri yapılarak ilgili sonuçlar listelenmiştir. Çalışma sonucunda kuşburnu ve soğan kabuğunun boyar madde kaynağı olarak tekstil baskı alanında endüstriyel olarak kullanılabilirliği ortaya konulurken altın otunun sanatsal çalışmalarda renklendirme açısından istenilen düzeyde olduğu ancak endüstriyel açıdan yeterli haslık düzeyinde olmayıp ar-ge çalışmalarıyla geliştirilebileceği belir-lenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Doğal baskı , doğal boya , moda tasarım , tekstil baskı

Kaynakça

• Arora, J., Agarwal, P. & Gupta, G. (2017). Rainbow of natural dyes on textiles using plants extracts: sustainable and eco-friendly processes. Green and Sustainable Chemistry, 7, 35-47, http://www.scirp.org/journal/gsc.
• Genç, M. (2017). Sakarya çevresi doğal boyarmadde kaynakları ve boyahaneler. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 100-119.
• Torgan, E. & Karadağ, R. (2017). Doğal boyaların günümüz tekstillerinde kullanımı ve sürdürülebilirliği: armaggan koleksiyonu. II. Uluslararası Akdeniz’de Sanat Sempozyumu, 82-85.
• Yılmaz, F. (2020). Doğal boyamacılık kapsamında altın otu (helichrysum arenarium) ile yünlü kumaşların boyanması. Sanat Dergisi, (35), 102-108.
• Yüksel, D., (2009). Farklı Özelliklerdeki tekstil desenlerinin günümüzdeki baskı stilleri ile basılması, Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Kaynar, H., Tonus, E. & Uçar Sözmen, E. (2019). Zerdeçal bitkisinden doğal ve kimyasal mordanlarla elde edilen renkler ve tekstil liflerinde kullanımı. Idil, 63, 579-1589. doi: 10.7816/idil-08-63-14.
• Karuna, S., Pankaj, K. & Sıngh, N. V. (2019). Natural dyes: an emergıng ecofrıendly, solutıon for textıle industries. Poll Res. 39, 87-94, ISSN 0257–8050.
• Sanjeeda, I. & Ansari Taiyaba N. (2014). Natural Dyes: theır sources and ecofrıendly use as textıle materıals. Journal of Environmental Research and Development, 8, 3A.
• Gupta, V. K. (2019). Fundamentals of Natural Dyes and Its Application on Textile Substrates, Chemistry and Technology of Natural and Synthetic Dyes and Pigments, Intechopen, doi: http://dx.doi.org/10.5772/intechopen.89964.
• Ebrahim, S. A., Hassabo, A. G., & Othman, H. (2021). Natural thickener in textile printing (a mini review). Journal of Textiles, Coloration and Polymer Science, 18(1), 55-64.
• Brunello, F. (1973). The art of dyeing in the history of mankind. Neri Pozza, Vicenza, Italy.
• Kadıoğlu, İ., Şin, B., & Kınalı, B. (2019). Tokat ilinde görülen bazı bitkilerin boya bitkisi olarak kullanım olanakları. Turkish Journal of Weed Science, 22(1), 7-15.
• Arğun, N. F., Çolak, S.M. & Kaygusuz, M. (2020). Ecological printing: surface design of leathers tanned with differenttanning materials. In İrkin R. (Ed.), Academic studies in engi-neering II (216-234), Ankara: Gece Kitaplığı.
• Şanlı, Hürrem Sinem & Uzgidim, Gözde. (2020). Ekolojik baskı ile elibelinde motifi uygu-lamaları. İdil, 1610–1622. doi: 10.7816/idil-09-74-09.
• Akbostancı, İ. (2014). 20. ve 21. Yüzyıllarda tekstil baskı tasarımı ve üretiminin değişen tanımı. Sanat- Tasarım Dergisi, (5) , 31-41, https:// dergipark. org.tr/ tr/pub/ marustd/issue/31133/339227.
• Doba Kadem, F., & Özdemir, Ş. (2024). Dijital tekstil baskı teknolojilerine genel bir bakış. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(2), 889-901. https://doi.org/10.47495/okufbed.1183791.
• Le, H. P. (1998). Progress and trends in ink-jet printing technology. Journal Of Imaging Science and Technology, 42(1), 49-62.
• Kašiković, N., Vladić, G., & Novaković, D. (2016). Textile printing – past, present, future. Journal of Chemists, Technologists and Environmentalists, 12(2). https://doi.org/10.7251/GHTE16VI035K.
• Ayvaz, K. M. (2023). Uçucu yağı alınmış bitki posalarının sürdürülebililik bağlamında serigrafi baskıda kullanılabilirliği. Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Sanatta Yeterlik Tezi, Antalya.
• Balcı, H. (2023). Sürdürülebilir tekstil ve moda kapsamında bitkisel boya / baskı yöntemiyle nostalji dönemi giysi koleksiyonu oluşturma. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Sanatta Yeterlik Tezi. Isparta.
• Öncü, G., & Ergül, F. (2023). Bitkisel boyalar ile doğal kumaşlara baski uygulaması. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 11(3), 1009-1017. https://doi.org/10.21923/jesd.1177906.