Constructing Memory from the Past and Present: The Construction of Memory in the Movies Moon, 66 Questions and Our Mothers

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 217 - 238, 12.07.2023

Arda Kaya

Öz

Moon, 66 Questions (Jacqueline Lentzou, 2021) and Our Mothers (César Díaz, 2019) are two different films that problematize the subject of memory and deal with it from different points. When the themes such as remembering and forgetting in both films were examined, it showed various similarities. In Moon, 66 Questions movie, how individual memory and documents affect remembering is presented. Whereas in Our Mothers movie, there is selective forgetting. It describes the process of transferring and forgetting the traumatic events experienced during the civil war in Guatemala. As a result, the reconstruction of memory has taken place with the documents and verbal transmissions that appeared in both films. This construction has been shaped according to various individual and social belongings.

Anahtar Kelimeler

memory, collective memory, remembering, forgetting, memory in cinema

Belleği Geçmiş ve Bugünden Kurgulamak: Ay ve 66 Soru ile Annelerimiz Filmlerinde Hafızanın İnşası

Öz

Ay ve 66 Soru (Jacqueline Lentzou, 2021) ile Annelerimiz (César Díaz, 2019) filmi bellek konusunu sorunsallaştıran ve farklı noktalardan ele alan iki farklı filmdir. Filmde hatırlama, unutma gibi temalar incelendiğinde çeşitli benzerliklerin olduğu görülmüştür. Ay ve 66 Soru’da hatırlamayı bireysel belleğin ve belgelerin nasıl etkilediği ortaya konulmuştur. Annelerimiz filminde ise seçici bir unutma söz konusudur. Guatemala’da yaşanan iç savaş sırasında yaşanan travmatik olayların aktarılması ve unutturulmasıyla ilgili süreci anlatmaktadır. Sonuç olarak her iki filmde de ortaya çıkan belgeler ve sözlü aktarımlarla belleğin yeniden inşası gerçekleşmiştir. Bu inşa çeşitli bireysel ve toplumsal aidiyetlere göre şekillenmiştir.

Anahtar Kelimeler

bellek, kolektif bellek, hatırlama, unutma, sinemada bellek

Kaynakça

• Akbulut, Hasan. (2018). “Bugünün Yeni Türkiye Sineması'nda Geçmişi Anımsamak”. Kadir Has Üniversitesi Panorama Dergisi, Sayı: 29 http://panorama.khas.edu.tr/dosya-bugunun-yeni-turkiye-sinemasinda-gecmisi- animsamak-597 Erişim Tarihi: 28.05.2019. Augé, Marc (2019). Unutma Biçimleri. Mehmet Sert (Çev). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Assmann, Jan (2015) Kültürel Bellek. Eski yüksek kültürlerde yazı, hatırlama ve politik kimlik. Ayşe Tekin (Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Blight, Dawid W. (2015) “Bellek Patlaması: Neden ve Neden Şimdi?” Zihinde ve Kültürde Bellek. Pascal Boyer, James V. Wertsch. (Yay. Haz.). Yonca Aşçı Dalar (Çev.). S. 301-319. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Caunce, Stephen (2016) Sözlü Tarih ve Yerel Tarihçi. Bilmeez Bülent Can, Alper Yalçınkaya (Çev.). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Cineuropa.org (2023a) https://cineuropa.org/en/film/397503/ (Çevrimiçi) Erişim tarihi: 25.02.2023. Cineuropa.org (2023b) https://cineuropa.org/film/371238/ (Çevrimiçi) Erişim tarihi: 25.02.2023. Connerton, Paul (2014) Toplumlar Nasıl Anımsar? Alâeddin Şenel (Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Díaz, Cesar. (Yönetmen). (2019) Annelerimiz [Sinema Filmi] Belçika, Guatemela: Need Productions, Perspective Films, Cine Concepcion. Draaisma Douwe (2008) Sıla Hasreti Fabrikası. Bellek yaşlılıkta nasıl işler? Dürrin Tunç (Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Draaisma, Douwe (2017) Yaşlandıkça Hayat Neden Çabuk Geçer. Belleğimiz geçmişimizi nasıl şekillendirir? Gürol Koca (Çev.) İstanbul: Metis Yayınları. Draaisma, Douwe (2018) Unutmanın Kitabı. Rüyalarımızı neden hemen unuturuz, anılarımız neden sürekli değişir? Dilman Muradoğlu (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Duruel Erkılıç, Senem (2014) Türk Sinemasında Tarih ve Bellek. Ankara: De Ki Basım Yayın. Filmekimi.iksv.org. (2023) https://filmekimi.iksv.org/tr/annelerimiz (Çevrimiçi) Erişim tarihi: 06.02.2023. Fulford, Robert (2014) Anlatının Gücü. Kitle kültürü çağında hikayecilik. Ezgi Kardelen (Çev.) İstanbul: Kolektif Kitap. Gülgöz, Sami (2018) “Otobiyografik Bellek: Tanımı ve Temel Kavramlar”. Hayatı Hatırlamak. Otobiyografik belleğe bilimsel yaklaşımlar. Sami Gülgöz, Berivan Ece, Sezin Öner (Der.) s. 13 - 26 İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. Gürbilek, Nurdan (2014a) Ev Ödevi. İstanbul: Metis Yayınları. Gürbilek, Nurdan (2014b) Yer Değiştiren Gölge. İstanbul: Metis Yayınları. Lentzou, Jacqueline (Yönetmen). (2021) Ay ve 66 Soru [Sinema Filmi], Yunanistan, Fransa: Blonde Audiovisual Productions, Luxbox. Mutlutürk, Aysu & Boduroğlu, Ayşecan & Tekcan, Ali İ. (2018) “Kişisel ve Toplumsal Bellek”, Hayatı Hatırlamak Otobiyografik belleğe bilimsel yaklaşımlar. Sami Gülgöz, Berivan Ece, Sezin Öner (Der.) s. 243 - 264. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. Neyzi, Leyla (2011) “Giriş”. Nasıl Hatırlıyoruz? Türkiye’de Bellek Çalışmaları. Leyla Neyzi. (Yay. Haz.) s. 1-11. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları. Halbwachs, Maurice (2016) Hafızanın Toplumsal Çerçeveleri. Büşra Uçar (Çev.) Ankara: Heretik Yayıncılık. Halbwachs, Maurice (2018) Kolektif Bellek. Zuhal Karagöz (Çev.) İstanbul: Pinhan Yayıncılık. Heyssen, Andreas (1999). Alacakaranlık Anıları. Bellek yitimi kültüründe zamanı Belirlemek. Kemal Atakay (Çev.). İstanbul: Metis Yayınlan. Pennebaker, James W. ve Gonzales, Amy L. (2015) “Tarih Yazmak: Kolektif Belleğin Altında Yatan Sosyal ve Psikolojik Süreçler” Zihinde ve Kültürde Bellek. Pascal Boyer, James V. Wertsch (Yay. Haz.). Yonca Aşçı Dalar (Çev.). S. 217-245. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Ricoeur, Paul (2017) Hafıza, Tarih, Unutuş. M. Emin Özcan (Çev.) İstanbul: Metis Yayınları. Sarlo, Beatriz (2012) Geçmiş Zaman. Bellek Kültürü ve Özneye Dönüş Üzerine Bir Tartışma. Peral Bayaz Charum, Deniz Ekinci (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. Sönmez, Sevcan (2015) Filmlerle Hatırlamak. Toplumsal travmaların sinemada temsil edilişi. İstanbul: Metis Yayıncılık. Susam, Asuman (2015) Toplumsal Bellek ve Belgesel Sinema. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Tuğrul, Saime (2022) Yitik Bellek: Yas, Kimlik, Yüzleşme. Ankara: Dipnot Yayınları. Traverso, Enzo (2019) Geçmişi Kullanma Kılavuzu. Tarih, bellek, politika. Işık Ergüden (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.