Effects Of Artificial Intelligence On Cargo Transportation Via Container: Smart Containers And Legal Reflections Wıthın The Framework Of National And International Rules

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 1, 389 - 424, 26.03.2025

Ayça Uçar

https://doi.org/10.58733/imhfd.1660213

Öz

More than 80% of world trade takes place in oceans. For this reason, container transportation forms the basis of global supply chains. Container- related cargo damages, responsibility of the parties, prevention methods and legal problems of the parties mostly disscussed in Maritime Law. Today, artificial intelligence (AI) technology has begun to be used in transportation such as accelerating deliveries and reducing the risks of cargo-related damage. In particular, smart containers hold promise for revolutionizing supply chains. In the light of changing and developing technologies, the safe transportation of the cargo loaded into smart containers will be possible by determining its content, condition and number with artificial intelligence technology, and in case the cargo is missing or damaged at the destination port, it will be possible to determine whether the damage occurred during transportation or during loading/unloading and who will be responsible for the damage suffered. Likewise, Artificial Intelligence has begun to be preferred in transportation today such as optimizing the cargo loading and unloading process, accelerating cargo distribution, preventing accidents and increasing efficiency by analyzing data on cargo weight and volume, ship stability and port infrastructure. Currently, artificial intelligence technologies such as Blockchain technology, internet of things (“IoT”) are used to make containers smart.
In this study, the effects of artificial intelligence technology and smart containers on maritime transportation and their impact on existing legal regulations and international rules will be examined, as well as whether changes will be required, especially in international regulations, with the use of smart containers.

Anahtar Kelimeler

Artificial Intelligence Technology, Smart Container, Cargo Transportation, Blockchain, International Rules

Yapay Zekanın Konteyner Yolu İle Yük Taşımacılığına Etkileri: Akıllı Konteynerlerin Ulusal Ve Uluslararası Kurallar Çerçevesinde Hukuki Yansımaları

Öz

Dünya ticaretinin % 80’inden fazlası okyanuslarda gerçekleşmektedir. Dolayısıyla konteyner taşımacılığı küresel tedarik zincirlerinin temelini oluşturmaktadır. Konteyner ile yük taşımacılığından kaynaklanan yük hasarları; sorumluluğun kime ait olacağı, alınması gereken tedbirler ve tarafların karşılaştıkları hukuki sorunlar deniz ticareti hukukunun en çok tartışılan konuları arasındadır. Günümüzde taşımacılıkta teslimatları hızlandırmak, yük kaynaklı zarar risklerini azaltmak gibi nedenlerden dolayı yapay zeka (YZ) teknolojisi kullanılmaya başlanmıştır.
Özellikle, akıllı konteynerler tedarik zincirlerinde devrim yaratma konusunda umut vaat etmektedir. Değişen ve gelişen teknolojiler ışığında akıllı konteynerlere yüklenen yükün güvenli olarak taşınması için içeriği, durumu, adedi yapay zeka teknolojisi ile saptanabilecektir. Yine, varma limanında yükün eksik çıkması ya da zarara uğraması halinde zararın taşıma sırasında mı yoksa yükleme/boşaltma sırasında mı gerçekleştiği ve uğranılan zarardan kimin sorumlu olacağı akıllı konteynerlere entegre edilen yapay zeka teknolojisi ile belirlenebilecektir. Bununla birlikte, yapay zeka, kargo ağırlığı ve hacmi, gemi stabilitesi ve liman altyapısına ilişkin verileri analiz ederek kargo yükleme ve boşaltma işlemini optimize etmek, kargo dağıtımını, hızlandırmak, kazaları önlemek ve verimliliği artırmak gibi nedenler ile günümüzde taşımacılıkta tercih edilmeye başlanmıştır. Halihazırda, konteynerleri akıllı hale getirmek için blok zincir teknolojisi, internet of things (“IoT”) gibi yapay zeka teknolojileri kullanılmaktadır.
Bu çalışmada, yapay zeka teknolojisi ve akıllı konteynerlerin deniz taşımacılığına etkileri ve mevcut kanuni düzenlemelere ve uluslararası kurallara etkisi, akıllı konteynerlerin kullanımı ile birlikte uluslararası düzenlemelerde değişikliklerin gerekip gerekmeyeceği konuları incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Yapay Zeka Teknolojisi, Akıllı Konteyner, Kargo Taşımacılığı, Blokzincir Teknolojisi, Uluslararası Kurallar

Kaynakça

• ALGANTÜRK LİGHT, D., “Konteyner Taşımacılığında Uygulamada Ortaya Çıkan Hukuki Sorunlar”, (s.17-27) İKÜHF-HAD, Y.2017, C.16, S. 2, s, 15.
• BAATZ, Yvonne, Maritime Law, 5. Basım, Informa Law, 2021.
• BİCAN, Buğrahan, Denizde Yük Taşımacılığında Konteyner Kaynaklı Zararlardan Doğan Sorumluluk, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
• BRIDGE, Michael, Benjamin’s Sale of Goods, 10. Basım, Sweet & Maxwell, 2018.
• BOLCA, Tunca, Deniz Taşımacılığında Taşıyanın Sorumluluktan Kurtulduğu Haller, Seçkin Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• ÇAĞA, Tahir/KENDER, Rayegan, Deniz Ticareti Hukuku, 16. Basım, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2010.
• CHUAH, Jason, Law of International Trade,5. Basım, Sweet & Maxwell Ltd, 2023.
• DUNT, John, Marine Cargo Insurance 2. Basım,Informa Law, 2015.
• ESMER, Soner, Deniz Taşımacılığı ve Lojistiği, Akademisyen Kitabevi, 2020.
• GÜNGÖR,Veysel,”Denizcilik ve Yapay Zeka Meraklıları için Bir Değerlendirme (Çevrimiçi) https://www.7deniz.net/denizcilik-ve-yapay-zeka-meraklilari-icin-bir-degerlendirme E.T. 21.06.2024.
• GÜVEN, Edinç, “Kargo Taşımacılığınca Yapay Zekanın Geleceği ve Etkileri”, (Çevrimiçi) https://tr.linkedin.com/pulse/kargo-ta%C5%9F%C4%B1mac%C4%B1l%C4%B1%C4%9F%C4%B1nca-yapay-zekan%C4%B1n-gelece%C4%9Fi-ve-etkileri-erdin%C3%A7-g%C3%BCven#:~:text=H%C4%B1z%20ve%20Verimlilik%20Art%C4%B1%C5%9F%C4%B1%3A%20Yapay,k%C4%B1salt%C4%B1r%20ve%20m%C3%BC%C5%9Fteri%20memnuniyetini%20art%C4%B1r%C4%B1r. E.T. 13.06.2024.
• HEPGÜLERLER, Ezgi, Deniz Yoluyla Gerçekleştirilen Konteyner Taşımacılığında Görev Alanlarının Hukuki Sorumluluğu, 1. Basım, Seçkin Yayıncılık, İstanbul, 2011.
• KARA, Hacı, “Gemilerde Yapay Zeka Kullanımı ve Buna Dair Hukuki Sorunlar”, s. 20 (Çevrimiçi) https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1160122 E.T. 18.06.2024.
• KARA, Hacı, Deniz Ticareti Hukuku, Onikilevha, İstanbul, 2020.
• KARA, Hacı, Roterdam Kurallarına Göre Taşıyanın Ziya Hasar ve Gecikmeden Kaynaklanan Zararlardan Sorumluluğu, Legal Yayıncılık, 2015.
• KARA, Hacı, “Deniz Ticaretinde Elektronik Konişmento ve Siber Güvenlik (Çevrimiçi) https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/980715 E.T. 18.06.2024.
• KENDER, Rayegan/ÇETİNGİL,Ergon/YAZICIOLU Emine, Deniz Ticareti Hukuku 15. Basım, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2020.
• MERTOL, Can, Deniz Ticaret Hukuku Ders Kitabı 1.Basım, İmaj Yayıncılık, Ankara, 2020.
• OĞİS, Sinem, KAFEERO, Edward, “Volcafe Case - Common Law vs.Visby Hague Rules: Is It One Versus Another? (Volcafe Davası - Anglo Sakson Hukuk Sistemi Ve Lahey Kuralları: Kurallar Birbirleri ile Çatışıyor mu?”) (s.749-757) YUHFD, Y.2020, C. 18, s.751.
• OGİS, Sinem, “Lahey Kuralları ve Volcafe Davası Türk Hukuku Açısından Bakış”, (s.1865-1868) THD, Y.2020, C. 15, S.169, s.1867.
• ÖZTÜRK, Aydın, “IOT Ve Yapay Zeka İle Geleceğin Denizcilik Endüstrisi (Çevrimiçi) https://medium.com/@aydinozturk/iot-ve-yapay-zeka-ile-gelece%C4%9Fin-denizcilik-end%C3%BCstrisi-849e3f18ed5c E.T. 12.04.2024.
• SÖZER, Bülent, Deniz Ticareti Hukuku 1, 6.basım,Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2022.
• SÜZEL, Cüneyt, Deniz Ticareti Hukukunda Taşıtan ve Yükleten, 1. Basım, Onikilevha Yayıncılık, 2014.
• ŞAMLI, Kübra,”lahey-lahey/vısby, hamburg ve rotterdam kuralları’nda sefere elverişlilik” (Çevrimiçi) https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/97847 E.T.12.03.2024
• TAŞKIN, Melda, Deniz Yoluyla Konteyner Taşımalarında Taşıyanın Başlangıçtaki Elverişsizlikten Sorumluluğu, 1. Basım, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2023.
• TETTENBORN Andrew, SOYER, Barış, Disruptive Technologies, Climate Change And Shipping, Informa Law, 2022.
• TÜRKEL, Taylan,”taşıyanın tedarik ettiği konteynerin yüke elverişsizliğinden kaynaklanan zıya veya hasardan doğan sorumluluğu” (Çevrimiçi) https://hukuk.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2019/09/DOGUS-TAYLAN-TURKEL.pdf E.T. 11.02.2024.
• UÇAR, Ayça, “Lahey-Visby Kuralları Uyarınca Taşıyanın Yüke Karşı Asli Yükümlülüklerinin Saptanması: Yüke Özen Borcu İçin “Sound System”in Benimsenmesi ve “İspat Yükü” Açısından Yeni Gelişmeler”, (s.27-52) UTTDER Y. 2021 C.10 S. 1, s.27.
• UÇAR, Ayca, Perils of the seas and Inherent Vice In Marine Insurance Law , 1. Basım, Informa Law, 2020.
• UÇAR, Ayça Pratik Çalışma Kitabı, 5. Basım, Seçkin Yayınevi, 2023.
• CÖMERT, Venüs, Taşıyanın Gemiyi Denize, Yola ve Yüke Elverişli Bulundurma Borcu,On İki Levha Yayıncılık, 1. Basım, İstanbul, 2022.
• YETİŞ ŞAMLI, Kübra,”Lahey-Lahey/Visby,Hamburg Ve Rotterdam Kuralları’nda Sefere Elverişlilik”, (479-496) İÜHFM Y. 2013,C. 71,S.2, s. 479.
• Y., Debattista, C., Lorenzon, F., Serdy, A., Staniland, H. and Tsimplis, M., The Rotterdam Rules: A Practical Annotation, Informa Law, 2009.
• Denizyolu Taşımacılığı Nedir? (Çevrimiçi) https://www.navlun.com.tr/tr/blog/denizyolu-tasimaciligi-nedir/27#:~:text=1930%20lu%20y%C4%B1llarda%20Malcolm%20McLean,konteynerlik%20bir%20geminin%20y%C3%BCklenmesiyle%20ba%C5%9Flam%C4%B1%C5%9F.,E.T. 12/06/2024.
• “Dünden bugüne Konteyner” (Çevrimiçi) https://denizstrateji.com/tr/dunden-bugune-konteyner/ E.T 12.06.2024.
• “1972 Konteyner ile İlgili Gümrük Sözlşmesi” (Çevrimiçi) http://www.nuansgumruk.com/wp-content/uploads/2018/03/1972-konteynerle-ilgili-gumruk-sozlesmesi.pdf E.T. 13.062024.
• “Emniyetli Konteynerler için Uluslararası Sözleşme (Çevrimiçi) https://www.avrupadenizcilikkursu.com/emniyetli-konteynerler-icin-uluslararasi-sozlesme/icerik/138 E.T. 21.04.2024.
• “International Convention for Safe Containers (CSC)” (Çevrimiçi) https://www.imo.org/en/About/Conventions/Pages/International-Convention-for-Safe-Containers-(CSC).aspx E.T.12.05.2024.
• https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6102&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 E.T 22.04.2024.
• “Smart Containers Key to be Improved Supply Chains “ (Çevrimiçi) https://www.ingwb.com/progress/insights-sustainable-transformation/smart-containers-key-to-improved-supply-chains E.T. 12.04.2024.
• “Smart Containers,safe,Secure&Compliant Supply Chains” (Çevrimiçi) https://nexxiot.com/resources/smart-containers-safe-secure-compliant-supply-chains/
• https://www.oracle.com/internet-of-things/what-is-iot/#:~:text=What%20is%20IoT%3F,and%20systems%20over%20the%20internet. E.T.2.05.2024.
• “Smart containers: a comprehensive guide to the future of shipping” (Çevrimiçi) https://www.aeler.com/resources/smart-containers-a-comprehensive-guide-to-the-future-of-shipping E.T. 19.06.2024.
• https://www.aeler.com/resources/smart-containers-a-comprehensive-guide-to-the-future-of-shipping Smart containers: a comprehensive guide to the future of shipping E.T. 24.06.2024.
• “Blok Zinciri Teknolojisi Nedir?” (Çevrimiçi) https://aws.amazon.com/tr/what-is/blockchain/?aws-products-all.sort-by=item.additionalFields.productNameLowercase&aws-products-all.sort-order=asc E.T. 12.05.2024.
• “Smart containers revolutionize the shipping and logistics industry” (Çevrimiçi) https://www.maritimekr.com/2021/03/23/maritime-insight-42/ E.T. 24.06.2024.
• “Getting Smart to Smart Containers “ (Çevrimiçi) https://maritime-professionals.com/getting-smart-to-smart-containers/ E.T. 20.06.2024.
• https://nexxiot.com/resources/smart-containers-safe-secure-compliant-supply-chains/ E.T.11.04.2024.
• https://www.imo.org/en/MediaCentre/HotTopics/Pages/container-default.aspx E.T. 22.06.2024;
• “International Convention for the Safety of Life at Sea (SOLAS), 1974” (Çevrimiçi) https://www.imo.org/en/About/Conventions/Pages/International-Convention-for-the-Safety-of-Life-at-Sea-%28SOLAS%29%2c-1974.aspx E.T. 21.06.2024.
• “Türk Loydu Konterner Sertifikalandırma” (Çevrimiçi) https://turkloydu.org/tr-tr/sertifikasyon/malzeme-ve-urun-sertifikasyonu-(1)/konteyner-sertifikaland%C4%B1rma.aspx E.T. 24.06.2024;Standart genel konteynerler,Termal Konteynerler,platform tabanlı konteynerler,Tank konteynrler setifikalandırılır.
• “Sea Transport of Containers” https://www.imo.org/en/MediaCentre/HotTopics/Pages/container-default.aspx E.T. 21.06.2024.
• “Rotterdam Rules” http://www.dutchcivillaw.com/legislation/rotterdamrules.htm E.T. 15.05.2024
• “Electronic Trade Documents Act 2023” https://www.legislation.gov.uk/ukpga/2023/38/contents E.T.05.06.2024.
• https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6102.pdf E.T. 03.06.2024.