Current Trends in International Tax Cooparation

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 250 - 275, 30.12.2022

Yunus Köse

https://doi.org/10.55065/intraders.1199696

Öz

Multinational companies (MNCs) operating in a wide geography, where neoliberal economic policies find great strength and where different international financial regulations and double taxation agreements are carried out, with the motivation of aggressive tax planning, in order to ensure the optimum distribution of tax, which is an important cost component, within the group. The effective tax rates they reduced with the tax arbitrages they carried out caused the tax revenues of many countries to erode. While the main argument was double taxation or non-double taxation in the periods when the need for cooperation in international taxation arose, the tax evasion and tax avoidance phenomena that emerged with the tax arbitrages carried out by the MNC have become the new arguments for international taxation cooperation. This study examines the preventive cooperation movements led by western states and carried out by international organizations and reveals how these cooperations will change the future of the international tax climate by paralyzing arbitrage opportunities that significantly reduce national tax revenue losses.

Anahtar Kelimeler

Multinational Companies (MNCs), Cooperation in International Taxation, Tax Avoidance, Tax Evasion

Uluslararası Vergileme İş Birliğinde Güncel Eğilimler

Öz

Neoliberal iktisat politikalarının geniş ölçüde güç bulduğu ve farklı uluslararası mali mevzuatların ve çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları (ÇVÖA) nın yürütüldüğü geniş bir coğrafyada faaliyet gösteren çok uluslu şirketler (ÇUŞ) agresif vergi planlaması motivasyonu ile önemli bir maliyet bileşeni olan verginin grup içerisinde optimum dağılımını sağlamak maksadıyla gerçekleştirdikleri vergi arbitrajları ile düşürdükleri efektif vergi oranları bir çok ülkenin vergi gelirlerinin aşınmasına sebep olmuştur. Uluslararası vergilendirmede iş birliği ihtiyacının doğduğu dönemlerde temel argüman çifte vergilendirme veya çifte vergilendirmeme iken, ÇUŞ’in gerçekleştirdikleri vergi arbitrajları ile ortaya çıkan vergi kaçırma ve vergiden kaçınma olguları uluslararası vergilendirme iş birliğinin yeni argümanları haline gelmiştir. Özellikle batılı devletlerin başını çektiği ve uluslararası örgütlerin yürüttüğü iş birliği hareketleri devletlerin vergi gelir kayıplarını önemli ölçüde azaltacağı gibi grup şirketlerin işletme yapılarında da ciddi dönüşümlere neden olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çok Uluslu Şirketler (ÇUŞ), Uluslararası Vergilemede İş Birliği, Vergiden Kaçınma, Vergi Kaçırma, Multinational Companies (MNCs), Cooperation in International Taxation, Tax Avoidance, Tax Evasion

Kaynakça

• ATEŞ, Leyla (2015), “Vergisel Bilgilerin Otomatik Değişimi Standardı ve Türkiye”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Özel Sayı Cilt: 2
• AKTUĞ, Muhammed, Ersan ÖZ (2020), “Küresel Vergi Şeffaflığının Artırılmasında Uluslararası Bilgi Paylaşımının Rolü”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 17, Sayı 1
• BAYAR, İbrahim Nihat (2006), Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları ve Mahsup Sistemi, 1. Baskı, Maliye ve Hukuk Yayınları, Ankara
• ÇEVİK, Savaş (2013), Küresel Ekonomide Uluslararası Vergileme, Palet Yayınları, Konya, ISBN: 978-605-5262-35-8
• DİCLEHAN, Başak (2016), “Matrah Aşındırma Yoluyla Kar Aktarımı ve Türkiye Uygulamaları”, KMPG Sorumlu Vergicilik, Haziran
• ERDEM, Tahir (2016), “Uluslararası Vergi Hukukunda Kurallar Yeniden Yazılırken ABD’nin Yeni Model Vergi Anlaşması: Mükemmelliyetçiliğin Kusurları”, Mali Çözüm,
• FITZGERALD, Valpy (2002), “International Tax Cooperation and Capital Mobility”, Working Paper Number 79, QEH Working Paper, Queen Elizabeth House, Univresity of Oxford, http://workingpapers.qeh.ox.ac.uk/RePEc/qeh/qehwps/qehwps79.pdf
• GÜNAYDIN, İhsan, Serkan Benk (2004), “Globalleşme Sonucu Oluşan Vergi Kayıp ve Kaçaklarını Önlemede Uluslararası İşbirliğinin Önemi”, 19. Türkiye Maliye Sempozyumu “Türkiye’de Vergi Kayıp ve Kaçakları, Önlenmesi Yolları”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümü, 10-14 Mayıs 2004 Belek/Antalya
• KAHRİMAN, Hamza ve Umut TEPEKULE (2014), “Uluslararası Vergilemede Yeni Bir Otomatik Bilgi Değişim Uygulaması Olarak FATCA” Prof. Dr. Naci Birol MUTER’e Armağan, Editörler: Ramazan GÖKBUNAR vd.
• KARA, Çetin (2006), “Uluslararası Çifte Vergilendirme ve Türkiye’nin Akdettiği Anlaşmalar”, Maliye Dergisi, Eylül-Aralık
• KARA, Mustafa Cemil, Ersan ÖZ (2016), “Bir Küresel Vergi Uyumu Projesi: BEPS”, Vergi Dünyası, Sayı: 414, Şubat
• KARA, Mustafa Cemil (2018), “G20/OECD Matrah Aşındırılması ve Kar Kaydırma Projesi (BEPS) Çok Taraflı Enstrüman (MLI)”, Vergi Dünyası, Yıl: 37, Sayı: 438, Şubat
• PRATS, Alfredo Garcia (2018), “Gelişmekte Olan Ülkelerin Bakış Açısıyla BEPS: İyi midir? Kötü müdür?”, Vergilendirmede Matrah Aşındırma ve Kar Kaydırma (BEPS), Uluslararası Vergi Hukuku Konferansları Serisi – 5, Editör: Prof. Dr. Billur YALTI, Beta Yayınları
• OECD (2013), “A Step Change in Tax Transparency” OECD Report For The G8 Summit, OECD
• ÖZDEMİR, Belçim (2020), Uluslararası Vergilendirmede Bilgi Değişimi ve Avrupa Birliği Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye (Kamu Ekonomisi) Anabilim Dalı,
• PEHLİVAN, Osman, Ersan ÖZ (2015), Uluslararası Vergilendirme, Celepler Matbaacılık, Trabzon
• RIXEN, Thomas (2008), The Political Economy of International Tax Governance, Egnland. Palgrave Macmillan: Basigstoke
• TERZİ, Gökhan (2018), “Uluslararası Çifte Vergilendirmeyi Önlemeye Yönelik Model Vergi Anlaşmaları ve Anlaşmazlıkların Çözüm Yöntemleri”, Gümrük ve Ticaret Dergisi, Haziran, ss. 30-41
• VURAL, İstiklal Y., Coşkun Can Aktan, Dilek Dileyici (2006) “Globalleşme, Vergi Politikası ve Vergi Reformları”, Vergileme Ekonomisi ve Vergileme Psikolojisi, Seçkin Yayınevi, Ankara
• İNTERNET KAYNAKLARI https://tr.euronews.com/2016/04/26/luksleaks-skandali-nedir (Erişim Tarihi: 06.09.2022)
• http://workingpapers.qeh.ox.ac.uk/RePEc/qeh/qehwps/qehwps79.pdf (Erişim Tarihi: 10.09.2022)
• https://www.pwc.com.tr/tr/hizmetlerimiz/vergi/bultenler/2021/vergi-konularinda-otomatik-bilgi-degisimini-duzenleyen-cok-tarafli-yetkili-makam-anlasmalari.html (Erişim tarihi: 10.09.2022)
• https://www.vergidegundem.com/documents/10156/4809418/MAYIS_makale1.pdf/91c3a081-839f-4897-871c-0c530ad35a8b (Erişim Tarihi: 14/09/2022)
• https://assetsgarantibbva.com/assets/pdf/tr/fatca-crs-ekbilgi.pdf (Erişim Tarihi: 15/09/2022)
• https://www.oecd.org/tax/automatic-exchange/commitment-and-monitoring-process/AEOI-Exchanges-2018.pdf (Erişim Tarihi: 17.09.2022)
• https://www.gsghukuk.com/tr/yayinlar/duyurular/vergi-ve-gumruk-uyusmazliklari-duyurulari/cok-tarafli-vergi-anlasmasi.pdf (Erişim Tarihi: 20.09.2022).
• www.oecd.org/tax/treaties/beps-mli-signatories-and-parties.pdf (10/10/2022).
• https://vergiport.com/uluslararasivergibulteni/Uluslararasi-Vergi-Bulteni-Son-Donemdeki-Onemli-Uluslararasi-Vergi-Gelismeleri.pdf (01/10/2022)