Eğitimde Fırsat Eşitliği ve Eğitim Aracılığıyla Seçme/Seçilme Üzerine Kuramsal Bir Analiz

Yıl 2023, , 1415 - 1441, 15.09.2023

Halis Adnan Arslantaş

https://doi.org/10.17679/inuefd.1313064

Öz

Ülkemiz eğitim sosyolojisi konusunda kuram üretme açısından başarılı değildir. Bu konuda merkezi ülke sayılabilecek çeşitli ülkeler söz konusudur. Örneğin İşlevselcilik Emile Durkheim’le(1858-1917) Fransız, Karl Marx, Max Weber ve Georg Simmel’in çatışma teorisi klasik kökleri itibariyle Alman, David Hargreaves, George Herbert Mead, Charles Horton Cooley’le yorumsamacılık ise Amerikalıdır. Eğitimde teori üretme başarısına sahip bu merkezi ülkelerin akademisyenlerince üretilen kuramsal yaklaşımlarda ülkemiz çevre ülke, akademisyenlerimiz de entelektüel iş bölüşümcü olma özelliğine sahiptir. Bu iş bölümcülükle tanıdığımız İşlevselci kurama göre “eğitim fırsat eşitliği sağlar ve iyi bir seçme/seçilme aracıdır.” Sınavların ve diploma konusundaki bürokratik uygulamaların varlığı bu iki yaklaşımın gerçekliğinin görünürdeki temel göstergesidir. Ülkemizde de eğitim sistemi ve uygulamasında İşlevselci kuramın yukarıda dile getirilen temel tezinin baskın olduğunu düşünebiliriz. Bu hâkim anlayışa rağmen eğitim gören üniversiteli öğrenci kitlesinin gözünde İşlevselci kuramda dile getirildiği gibi “eğitimin fırsat eşitliği sağladığı ve iyi bir seçme/seçilme aracı olup/olmadığı” araştırılmak istenmiştir. Bu çalışmada eleştirel nitel yöntem kullanılmış ve yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla İşlevselcilerce dile getirilen “eğitimin fırsat eşitliği sağladığı, iyi bir seçme aracı olduğu” temel tezi Eleştirel kuram açısından üniversite öğrencilerinin görüşleriyle analiz edilmiştir. Her iki soru ekonomik, kültürel ve siyasal gerekçeler şeklinde temalara ayrılarak genel bir değerlendirilmeye ulaşılmıştır. Varılan noktada görülmüştür ki öğrenciler, eğitimin fırsat eşitliği yarattığı, eğitimin iyi bir seçme/seçilme aracı olduğuna dair İşlevselci kuramın temel tezinin doğruluğuna inanmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

seçme ve seçilme,, fırsat eşitliği,, eğitim,

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Teşekkür

İlgi ve zahmetleriniz için çok teşekkür ediyorum.

Kaynakça

• Aksakallı, A. (2019). Eleştirel Pedagojiye Yönelik Öğretmenlerin Eğitim İnançları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi-ENAD, 7(2): 583-605.
• Bayram, A. Kesik F.(2015). Eğitim Sisteminin Eleştirel Pedagoji Perspektifinden Bir Değerlendirmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 900-92.
• Beytekin, O.F. Çiğdem F.A. (2021). Bir Özgürleşme Praksisi Olarak Eğitimin Diyalogcu Mahiyeti: Freire’ci Bir Değerlendirme. Eğitim Bilimleri Çalışmaları, (Ed.), Musa Şahin, Livre De Lyon,105-149.
• Bingöl, İ. (2022). Toplumsal Teoride Çatışmanın Klasik Kökleri Üzerine Bir Değerlendirme: Karl Marx, Max Weber, Georg Simmel. Akademik Matbuat, 6,(1), 111-126.
• Bingöl, İ. (2021). Bir Özgürleşme Praksisi Olarak Eğitimin Diyalogcu Mahiyeti: Freire’ci Bir Değerlendirme. Eğitim Bilimleri Çalışmaları, Musa Şahin (Ed.), Livre De Lyon. 149-173.
• Bottomore, T. (1989). Frankfurt Okulu. Ü. H. Yolsal (Çev.), İstanbul, Ara Yayıncılık.
• Davis Kinsley, Moore Wilbert E. (1945). Some Principles of Stratification. American Sociological Review, 10, (2), 242-249.
• Deniz, E. E. (2014). Bir Eleştirel Eğitim Deneyimi Olarak Summerhill Özgürlük Okulu. Eleştirel Pedagoji Politik Eğitim Dergisi, 6, (35), 39-41.
• Freire, P.(2000). Yüreğin Pedagojisi, Özgür Orhangazi, (Çev.), Ankara, Ütopya Yayınevi.
• Gençoğlu, A.Y. (2014). Bir Kavram ve Kuram Üretme Stratejisi Olarak Temellendirilmiş Kuram. Tarih Okulu Dergisi (TOD) , XVII, 681-700.
• Gutek, G. L. (2006). Eğitime Felsefi ve İdeolojik Yaklaşımlar. Nesrin Kale (Çev.), Ankara, Ütopya Yayınları.
• Güzen, S. A. (2022). Summerhill Okulu. Uluslararası Stratejik Boyut Dergisi, 2022; 2, (1), 56-67.
• İnal, K.(2004). Eğitim ve İktidar, Ankara, Ütopya Yayınevi.
• İnal, K.(2009). Eleştirel Pedagoji: Ezilenler İçin Eğitim. Eleştirel Pedagoji Dergisi, (1), 2-10
• Kızılçelik, S. (2000). Frankfurt Okulu, Ankara, Anı Yayıncılık.
• Kızılçelik, S. (2008). Frankfurt Okulu, Ankara, Anı Yayıncılık.
• Kneller; F.G.(1964). Introduction the Philosophy of Education. John Willey&Sons, Inc., USA.
• McLAREN, P.(2006). Che Guvera, Paulo Freire ve Devrimin Pedagojisi, 2. Baskı, (Çev.Hale Alpmen), İstanbul, Kalkedon,
• Mill, J.S. (1843). A System of Logic, Toronto, University of Toronto Press.
• Öztürk T. A. (2020). Sosyolojide Müzik: Frankfurt Okulu, Adorno ve Kültür Endüstrisi. GSED, 26, (45), 527-534.
• Ritzer, G. (2011). Sosyoloji Kuramları. 8.Bsk., Himmet Hülür (Çev.), Ankara, DE Ki Basım Yayım.
• Ritzer, G. (2011). Modern Sosyoloji Kuramları. Himmet Hülür (Çev.), Ankara, DE Ki Basım Yayım.
• Ritzer, G. (2011). Klasik Sosyoloji Kuramları. Himmet Hülür (Çev.), Ankara, De Ki Basım Yayım.
• Rozas, C. (2007). The Possibility of Justice: The Work of Paulo Freire and Difference. Study Philosophy of Education, (26): 561-570.
• Scotter, R. D.,Hass J.D., Kraft R.J.& Schott J.G. (1979). Social Foundation of Education. New Jersey, Prentice-Hall. Schedler, A.(2011). Concept Formation. Bertrand Badie, Dirk Berg-Schlosser ve Leonardo Morlino (Der.), International Encyclopedia of Political Science, Londra, Sage Publications.
• Sharan B. M. (2009), Nitel Araştırma, Fatma K. Canbaz; Muhammed Öz, Selahattin Turan(Ed.), Ankara, Neble Yayınları, 21-39.
• Söyler, M. (2020). Kavram ve Kuram Analizi Yöntemi: Sartori Yöntemi. Uluslararası İlişkiler, 17,(66), 93-115.
• Spring, J.(1997). Özgür Eğitim, 2. Basım, Ayşen Ekmekçi (Çev.), İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Swingewood, Alan. (1998). Sosyolojik Düşüncenin Kısa Tarihi. Osman Akınhay, (Çev.). Ankara, Bilim ve Sanat Yayınları.
• Uddin, M. S. (2019). Critical Pedagogy and its Implication in the Classroom. Journal of Underrepresented &Minority Progress. 3,(2), 109-119.
• Wallace, R.&Wolfe, A. (2012). Çağdaş Sosyoloji Kuramları: Klasik Geleneğin Genişletilmesi. 3. Baskı, Leyla Elburuz ve Rami Ayaz (Çevirenler), Ankara, Doğu Batı Yayınları.