Okul Öncesi Kurumlarında “Çocuklar İçin Felsefe”ye Dayalı Mevcut Durumu Betimleme

Yıl 2022, , 562 - 583, 30.04.2022

Deniz Yüceer , Sevgi Coşkun Keskin

https://doi.org/10.17679/inuefd.988269

Cited By: 1

Öz

Araştırmada okul öncesi kurumlarında “çocuklar için felsefe”ye dayalı mevcut durum betimlenmeye çalışılmıştır. Çalışma durum çalışması (örnek olay) yöntemi ile desenlendirilmiştir. Katılımcıların seçiminde “kolay ulaşılabilir durum örneklemesi” kullanılmıştır. Kocaeli ilinin Derince ilçesinde bulunan devlete ait bir okul öncesi eğitim kurumunda gerçekleştirilen çalışmada; gözlemin yapıldığı çalışma grubunu bir öğretmen ve 5-6 yaş düzeyi toplam 22 çocuk (11 erkek, 11 kız) oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak yapılandırılmış gözlem/katılımcı olmayan gözleme başvurulmuştur. Çocukların düşünme becerilerini (eleştirel düşünme, yaratıcılık vb.) gözlemlemek için veri toplama aracı olarak gözlem formu kullanılmıştır. Buna ek olarak, öğretmenin soruları tek tek not alınmış, Gallagher ve Aschner’ın soru sınıflaması çerçevesinde değerlendirilmiştir. Gözlem çocukların oyun saatleri ile öğretmenin sınıfta uyguladığı Türkçe, fen, sanat ve drama etkinliklerini kapsamaktadır. Verilerin analizi sürecinde ise betimsel analize başvurulmuştur. Araştırma sonucuna göre okul öncesi öğretmeninin Türkçe, sanat, fen ve drama etkinlikleri bağlamında çocuklara yönelttiği sorular özellikle alt düzey yakınsak alan 84/103 (yani 5/6’dan fazlasının) ile ilişkilidir. Dolayısıyla öğretmenler hatırlama basamağına dayalı sorulara daha fazla yer vermektedir. Fen, Türkçe gibi derslerde gerçekleştirilen etkinliklerde çocukların soru sormasına, fikir üretmesine yeterince izin verilmemektedir. Çocuklar eleştirel düşünme becerisi kapsamında yer alan “neden-sonuca” dayalı ifadeleri daha sık kullanmaktadır. Erken çocukluk döneminde en çok kullanılan beceriler yaratıcı düşünme, problem çözme gibi beceriler olmasına rağmen bu becerilere ilişkin etkinliklere süreçte yeterince yer verilmemektedir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi, çocuklar için felsefe, düşünme becerileri

Describing the Current Situation Based on “Philosophy for Children” in Preschool Institutions

Öz

In this research was tried to be described the current situation based on "philosophy for children" in preschool institutions. The case study (case study) method was used to design the study. The participants were chosen using “easily accessible case sampling.” The research was carried out at a government preschool education institution in Derince District of Kocaeli Province. The observation was conducted on a study group of a teacher and 22 children (11 boys and 11 girls) aged 5-6 years. The structured observation/non-participant observation was implemented in the research. An observation form was used as a data collection tool to observe children’s thinking skills (critical thinking, creativitiy etc.). In addition , the teacher's questions were taken down one by one and evaluated using Gallagher and Aschner's question classification. The observation includes the children's playtime as well as the Turkish, science, art, and drama activities used in the classroom by the teacher. Descriptive analysis was used during the data analysis. As a result of the analysis, it was found that the questions directed by the preschool teacher to the children were especially related to the low level convergent field 84/103 (ie more than 5/6) in the Turkish, art, science and drama activities. Therefore, teachers asked more questions based on the recall questions. Children were not given enough opportunities to ask questions and generate ideas in activities such as science and Turkish. Children more often used "cause and effect" expressions in critical thinking. The most used skills in early childhood are skills such as creative thinking and problem solving .However, activities related to these skills were not adequately included in the process.

Anahtar Kelimeler

Preschool, philosophy for children, thinking skills

Kaynakça

• Akbıyık, C. & Kalkan, A. G. (2014). Okul öncesi yönetici ve öğretmenlerin düşünme becerilerinin öğretimine yönelik algıları: bir durum çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (1), 1-18.
• Altıparmak, İ. G. (2016). The concept of curiosity in the practice of philosophy for children. Croatian Journal of Philosophy, 16 (48), 361-380.
• Aslan, D. & Köksal-Akyol, A. (2016). Çocuklar için bakış açısı alma testi (çbt)’nin geliştirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17 (3), 207-221.
• Aydoğan, Y. & Ömeroğlu, E. (2004). Erken çocukluk döneminde genel problem çözme becerilerinin kazandırılması. G. Haktanır ve T. Güler (Ed.), Omep 2003 Dünya Konsey Toplantısı Ve Konferansı Bildiri Kitabı (ss. 451-454). Ya-Pa Yayınları.
• Bay, N. D. (2011). Okul öncesi öğretmenlerine verilen soru sorma becerisi öğretiminin etkisinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bono, D. (1972). Çocuklar sorun çözüyor. (Çev. F. Halatcı). İnkılap Kitabevi.
• Brandt, R. (1988). On philosophy in the curriculum: A conservation with Matthew Lipman. Educational Leadership, 46 (1), 34-37.
• Cemaloğlu, N. (2009). Veri toplama teknikleri: Nicel-nitel. A. Tanrıöğen (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri (ss.133-164). Anı Yayıncılık.
• Chouinard, M. M. (2007). Children’s questions: A mechanism for cognitive development. Monographs of the Society for Research in Child Development, 27(1), 1–126. doi: 10.1111/j.1540-5834.2007.00415.x
• Coşkun-Keskin, S. ( 2007). Sosyal bilgiler derslerinde empati becerilerine dayalı öğretim tekniklerinin kullanılması (Doktora Tezi) Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Coşkun-Keskin, S. (2014). From what isn’t empathy to empathic learning process. Procedia -Social and Behavioral Sciences, 116, 4932-4938. doi: 10.1016/j.sbspro.2014.01.10 52
• Cotton, K. (1988). Classroom questioning. School Improvement Research Series, 5, 1-22.
• Dağlıoğlu, H. E. & Çakır, F. (2007). Erken çocukluk döneminde düşünme becerilerinden planlama ve derin düşünmenin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 32 (144). 28-35.
• Daniel, M. F. & Auriac E. (2011). Philosophy, critical thinking and philosophy for children. Educational Philosophy and Theory, 43 (5), 415-435. doi: 10.1111/j.1469-5812.2008.00483.x
• Dökmen, Ü. (2015). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çatışmaları ve empati. Remzi Kitabevi.
• Engel, S. (2011). Children's need to know: curiosity in schools. Harvard Educational Review, 81(4), 625-645. doi: https://doi.org/10.17763/haer.81.4.h054131316473115
• Ersoy, E. G. & Köşger, F. (2016). Empati: Tanımı ve önemi. Osmangazi Tıp Dergisi, 38 (2), 9-17. doi: http://dx.doi.org/10.20515/otd.33993
• Estarellas, P. (2007). Teaching philosophy vs teaching to philosophise. Philosophy Now, 63,
• Fraenkel, J. R, Wallen, N. E. Ve Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. McGraw-Hill Companies.
• Gaut, B. ve Gaut M. (2012). Philosophy for young children: A practical guide. Routledge.
• Heimsoeth, H. (2011). Felsefenin temel disiplinleri (Çev. T. Mengüşoğlu ). Doğubatı Yayınları
• Glesne, C. (2015). Nitel araştırmaya giriş. (Çev. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu ).Anı Yayıncılık.
• Hotaman, D. (2020). Eleştirel düşünme becerisi açısından öğrenme kuramları, öğrenme ortamları ve öğretmen davranışlarının incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13 (72), 638- 647.
• Işıkoğlu-Erdoğan, N. & Akay, B. (2015). Okul öncesi eğitimde hikâye okuma ve öğretmen sorularının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (36), 34-46. doi: 10.21764/efd.13237
• Karasar, N. (1998). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kennedy, D. (2013). Developing philosophical facilitation: a toolbox of philosophical moves. S. Goering, N. J. Shudak and T. E. Wartenberg (Ed.) Philosophy in Schools An Introduction for Philosophers and Teachers (ss 110-118).Taylor and Francis Group.
• Koyuncu-Şahin, M. & Akman, B. (2018). Erken çocukluk döneminde düşünme becerilerinin gelişimi. Milli Eğitim Dergisi, 218, 5-20.
• Küken, G. (2003). İlkçağda eğitim felsefesi. Alfa Yayınları.
• Lipman, M, (2003). Thinking in education. (2nd. Ed.). Cambridge University.
• Mayesky, M. (2012). Creative activities for young children. USA: Wadsworth Cengage Learning.
• MEB (2013). Okul öncesi eğitim programı. MEB Yayınları.
• Mutlu, E. (2010). Erken çocukluk dönemindeki çocukların (60–72 ay) düşünme düzeylerinin ve okul öncesi öğretmenlerinin ile ilgili tutumlarının incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• National Research Council (2000). Eager to learn: Educating our preschoolers. National Academy Press.
• Oğuz, V. & Köksal Akyol, A. (2015). Problem çözme becerisi ölçeği (PÇBÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(1), 105-122. doi: 10.14812/cufej.2015.006
• Öztürk-Samur, A. & Soydan S. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin türkçe etkinliklerinde soru sorma stratejilerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (46), 70-83.
• Paul, R. ve Elder, N. (2006). The miniature guide to critical thinking concepts and tools. 27th International Conference on Critical Thinking. Near University of California, Berkeley
• Piaget, J. (2003). Öğretmenler için Piaget ilkeleri. (Çev. G. Ülgen). Nobel Yayın Dağıtım.
• Punch, K. F. (2014). Sosyal araştırmalara giriş. (Çev. Z. Akyüz). Siyasal Kitabevi.
• Seefeldt, C., Castle, S. ve Falconer, R. C. (2015). Okul öncesi ve ilkokul çocukları için sosyal bilgiler öğretimi. S. Coşkun Keskin (Çeviri Editörü). Nobel Yayıncılık.
• Senemoğlu, N (2011). Gelişim, öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Pegem Akademi.
• Smith, V. G. & Szymanski, A. (2013). Critical thinking: more than test scores. NCPEA International Journal of Educational Leadership Preparation, 8 (2), 16-26.
• Tepe, H. (2013). Unesco verileri ışığında dünyada çocuklar için felsefe. B. Çotuksöken ve H. Tepe (Ed.), Çocuklar için Felsefe Eğitimi. (ss.101-108). Türkiye Felsefe Kurumu.
• Tuncer, M. & Kaysi, F. (2013). Öğretmen adaylarının üst biliş düşünme becerileri açısından değerlendirilmesi. Turkish Journal of Education, 2 (4), 44-54). doi: 10.19128/turje.181069
• UNESCO (2007). Philosophy A School of Freedom. Teaching Philosophy and Learning to Philosophize: Status and Prospectus.
• Ünal, M. & Akman, B. (2006). Okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitimine karşı gösterdikleri tutumlar. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 251-257.
• Wartenberg, T. E. (2009). Big ideas for little kids: Teaching philosophy through children’s literature. Rowman & Littlefield Publishers
• Yıldırım A. ve Şimşek H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yuvacı, Z. & Dağlıoğlu, H. E. (2018). Okul öncesi eğitim alan çocukların ve bulundukları sınıf ortamının yaratıcılık düzeyleri arasındaki ilişkisinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2 (2), 234-256. doi:10.24130/eccd-jecs.196720182262
• Zeegers, Y. & Elliott, K. (2019). Who’s asking the questions in classrooms? Exploring teacher practice and student engagement in generating engaging and intellectually challenging questions. Pedagogies: An International Journal, 14(1), 17-32. doi: https://doi.org/10.1080/1554480X.2018.1537186