Bir Hakkın Teslimi: Ebû Azbe’nin er-Ravzatü’l-behiyye’sine Yansıyan İntihal Olgusu

Yıl 2013, Sayı: 29, 1 - 34, 01.01.2013

Mehmet Kalaycı

Öz

Eş‘arîlik ve Mâtürîdîlik arasındaki görüş ayrılıkları söz konusu olduğunda akla ilk gelen eserlerden birisi, Ebû Azbe’nin er-Ravzatü’l-behiyye’sidir. Ebû Azbe’nin ve eserinin yüz yıllık bir süreçte elde ettiği şöhret, aslında bir haksızlığın ürünüdür. Bu eser, Tâceddin es-Sübkî’nin Nûniyye kasidesine öğrencisi Nûrü’ş-Şîrâzî tarafından yazılan şerhin kısaltılmış bir kopyasıdır. Ebû Azbe, gereksiz gördüğü kısımları atmak ve gerekli gördüğü yerlerde de başka eserlerden yine bire bir aktarımlarda bulunmak suretiyle eserini oluşturmuştur. Bu, günümüzde intihal olarak adlandırdığımız olgunun geçmişte yaşanan en dikkat çekici örneklerinden birisidir. Bu makalede, er-Ravzatü’l-behiyye bağlamında ilk defa Fransız Şarkiyatçı Jean Spiro tarafından dikkat çekilen intihal olgusu, Nûrü’ş-Şîrâzî’nin Çorum Hasan Paşa İl Halk Kütüphanesi’ndeki yazma nüshası kullanılarak daha da belirginleştirilmiştir. Bu çerçevede her iki eserin ve yazarlarının ait olduğu referans çerçevesi tartışılmış ve eserler arasındaki örtüşme, seçilen örneklerle karşılaştırmalı olarak sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ebû Azbe, Nûrü’ş-Şîrâzî, Nûniyye, Sübkî, er-Ravzatü’l-behiyye, intihal.

Giving Credit Where Credit is Due: A Case of Plagiarism in Abū ‘Udhba’s al-Rawēa al-Bahiyya

Öz

One of the first works that comes to mind regarding the disagreements between the Asharīs and the Māturīdīs is Abū ‘Udhba’s al-Rawēa al-Bahiyya. However, the fame that Abū ‘Udhba and his work gained over a period of one hundred years is unfortunately a product of an injustice. Al-Rawēa al-Bahiyya is an abridged and modified copy of Nūr al-Shīrāzī’s commentary on Tāj al-Dīn al-Subkī’s al-Qaŝīda al- Nūniyya. Abū ‘Udhba seems to have prepared his work by simply omitting the parts of al-Shīrāzī’s commentary that appeared unnecessary to him; where needed Abū ‘Udhba used almost verbatim quotations from other sources, that remained mostly unnamed. Although appropriating nearly an entire work, Abū ‘Udhba never gives credit to the original author. This is undoubtedly one of the most striking examples of what today is called plagiarism. In this article, the plagiarism of Abū ‘Udhba in his al-Rawēa al-Bahiyya, noticed for the first time by the French orientalist Jean Spiro, was further clarified by using a rare manuscript copy of Nūr al-Shīrāzī’s work housed in Çorum Hasan Paşa Provincial Public Library in Turkey. In this context, reference frames of both works and their authors have been discussed, and the overlap between the works has been presented comparatively through selected examples

Anahtar Kelimeler

Abū ‘Udhba, Nūr al-Shīrāzī, Nūniyya, Tāj al-Dīn al-Subkī, al-Rawēa al-Bahiyya, plagiarism