Peter Stamm’ın “Uzağın Ötesinde” Adlı Romanına Psikodinamik Bir Yaklaşım

Yıl 2023, Sayı: 49, 111 - 132, 21.06.2023

Zennube Şahin Yılmaz

https://doi.org/10.26650/sdsl2022-1211156

Öz

Yapıtlarını bireyin yakın bir gözlemcisi rolüyle kaleme alan Peter Stamm, bireyin iç dünyasına, davranış biçimlerine ve ilişkilerine odaklanarak daha çok içsel yolculukları ön plana çıkarır. Bireyin düşünceleri, duyguları, kendi iç dünyasında yaşadıklarından hareketle gösterdiği tepkileri yazar tarafından oldukça detaylı bir biçimde ele alınır. Bu yüzden yapıtlarının psikolojik sorgulamalara açık bir tarafı vardır. Bu durum, yazarın aldığı psikoloji ve psikopatoloji eğitiminden de kaynaklanıyor olabilir. Yazar, modern dünyanın yarattığı kaosa karşı direnmeye çalışan ya da bu kaosun içinde kaybolan figürleriyle arada kalmışlığı simgeleyen birer temsilci yaratır. Bu, arada kalmış temsilci örneklerinden biri de ele aldığımız “Uzağın Ötesinde” romanında yer almaktadır. Bu temsilciyi Freud’un psikodinamik bakış açısıyla değerlendirdik ve onun içsel dünyasına yoğunlaşarak içsel bir yolculuğa tanık olduk. Bireyi yönlendiren bilinçdışı alanın hayatı nasıl etkilediğine ve bireyi hangi yollara sürüklediğine psikodinamik bakış açısından hareketle odaklandık. Ani bir kararla evinden ve ailesinden ayrılan ana figürün dağlarda, ovalarda, ormanlarda yaptığı uçsuz bucaksız gezintiler, aslında figürün kendisini bulmaya çalıştığı içsel bir yolculuğa dönüşür. Bu yolculuk, doğal olarak yazarın yaptığı detaylı betimlemelerle oldukça çarpıcı bir biçimde göz önüne serilir. Gündelik hayatın sıkıntıları içinde bunalan bireyin kendisini dışa vurmaya çalışması ya da kendisini ait hissetmediği bir yerden kaçmaya çalışması ve bu kaçış sırasında kendini bulma deneyimi, Stamm’ın yapıtlarının temel konularından birisi olarak farklı bir anlatı biçimiyle bu romanında da karşımıza çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Psychodynamic Perspective, Individual, Inner World, Inner Journey, Striving to Find Oneself, Psikodinamik Bakış Açısı, Birey, İç Dünya, İçsel Yolculuk, Kendini Bulma Çabası

A Psychodynamic Approach to Peter Stamm’s Novel To the Back of Beyond

Öz

Peter Stamm writes his works as a close observer of the individual by focusing on the individual’s inner world, behavior patterns, and relationships and by bringing more inner journeys to the fore. The author handles in great detail the thoughts, feelings, and reactions of the individual based on what they experience in their inner world. Therefore, his works have an aspect that is open to psychological questions, and this may also be due to the psychology and psychopathology training the author has received. Stamm chooses individuals who generally believe in a psychological sense that they are at the end of their lives, looking for ways out, wanting to make new beginnings, and totally surrendering or turning inward as his protagonists and uses these characters to actually causes his readers to look for psychological answers. Of course, these answers materialize through the choices the characters in this fictional world make, and the effects from those choices ripple throughout the novel, both within themselves as well as through those around them. The author creates representatives who try to resist the chaos created by the modern world or who symbolize an inbetweenness through their figures who are lost in this chaos. A representative example of this occurs in the novel To the Back of Beyond and thus will be discussed and evaluated here from Freud’s psychodynamic point of view, witnessing an inner journey by concentrating on the inner world. Stamm creates a psychological world in his novel and equips a main figure there, shaping this figure within the framework of his relationship with the people around him and his family. According to Freud’s psychodynamic approach, the character’s desires for liberation and to detach himself from his own life and struggle for years away from his family lead to a process that begins with the dominance of desires and impulses over the individual. From a psychodynamic point of view, the study focuses on how the unconscious field that directs the individual in this novel affects life and the paths on which it leads. The main figure suddenly decides to leave his home and family, and his endless wanderings in the mountains, plains, and forests turn into an inner journey in which the figure tries to find himself. This journey is naturally quite strikingly revealed through the detailed descriptions the author makes, and the figure is dragged from one place to another in this mysterious journey along with all his inner turmoil. From Freud’s psychodynamic point of view, this drift is embodied by figure’s instinctive movements and experiences in his inner world.

Anahtar Kelimeler

Psychodynamic Perspective, Individual, Inner World, Inner Journey, Striving to Find Oneself

Kaynakça

• Albayrak, K. (2017). “Peter Stamm’ın Böylesi Bir Günde Adlı Romanı Üzerine Heterotopolojik Bir Analiz”, The Journal of Academic Social Science Studies, Number: 59, p. 133-151, Autumn I.
• Baltacıoğlu, M. vd. (2015). Kleptomanide ayırıcı tanı ve psikodinamik yaklaşım: Bir olgu sunumu, Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 28: 66-72.
• Bozkurt, K. (2019). Benlik Hazinesinin Keşfinde İskender’in İçsel Yolculuğu, Turkish Studies - Language and Literature, Volume 14 Issue 3, p. 1095-1125.
• Burger, O. (2013). Wie können Menschen zusammenleben?, Peter Stamm erzahlt die alten Beziehungsgeschichten auf neue Weise, Literaturblatt für Baden-Württemberg, Mai/Juni.
• Cemalcılar, Z. (Ed.), (2018). Psikoloji, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2683 Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1649, Eskişehir.
• Eger, D. (2011). Peter Stamm Agnes, https://www.klausschenck.de/ks/downloads/h69-deborae_ literaturhausarbeit-. Erişim Tarihi; 22.12.2022
• Freud, S. (1989). Studienasugabe, Band III, Psychologie des Unbewussten, S. Fischer Verlag, Frankfurt. Gerrig, J.G. & Zimbardo, P.G. (2012). Psikoloji ve Yaşam, Psikolojiye Giriş - Psychology and Life, (Çev. Gamze Sart), 19. Basımdan Çeviri, Nobel Akademik Yayıncılık.
• Interview © Jens Nommel 02/2008, Peter Stamm im Gesprach über ungefahre Landschaften, die Fremde und Paris, in; https://www.handlungsreisen.de/interviews.php?do=view&id=21, Erişim Tarihi; 03.02.2023 Komorowski, D. (2009). Jenseits von Frisch und Dürrenmatt: Raumgestaltung in der gegenwartigen Deutschschweizer Literatur, Königs & Neumann, Würzburg
• Marven, L. & Plowman, A. & Roy, K. (2020). The Short Story in German in the Twenty-first Century, Camden House, Rochester, New York.
• Morgan, C.T., (2010). Psikolojiye Giriş, (Çev. Prof. Dr. Olcay İmamoğlu & Prof. Dr. Hüsnü Arıcı), Eğitim Kitapevi Yayınları, Konya.
• Mukba, G. & Kaya, Z. & Özkan, R., (2018). Bir Kaktüs Resmi Çiz Testi Aracılığıyla Psikolojik Danışman Adaylarının Kişilik Özelliklerine ve Duygu Durumlarına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi, Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 2018; 2(4), 389-397.
• Özdemir, N. & Düzgüner, S. (2020). Psikolojik açıdan suçluluk, pişmanlık ve günahkarlığın kapsamı ve yakın kavramlar arasındaki yeri, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Ondokuz Mayıs University Review of the Faculty of Divinity e-ISSN: 2587-1854 OMUIFD, Aralık/December 2020, 49: 497-529
• Peters, M. (2009). Psychodynamische Psychotherapie im höherem Lebensalter, Psychotherapie 14. Jahrg. 2009, Bd. 14, Heft 2© CIP-Medien, 267 - 274, München.
• Porter, A. (2021). Sigmund Freud, Rüyalar, Hipnoz ve Psikanaliz Hakkında Kapsamlı Bir Rehber, (Çev. Ece Okutan), İlksatır Yayınevi, İstanbul.
• Pütz, W. Lektüreschlüssel. Peter Stamm: Agnes: Reclam Lektüreschlüssel, Phillip Reclam Jun. GmbH & Co. KG, Stuttgart.
• Sandberg, B. (2010). Familienbilder als Zeitbilder: Erzahlte Zeitgeschichte(n) bei Schweizer Autoern vom 18. Jahrhundert bis zur Gegenwart, Frank & Timme GmbH Verlag für wissenschaftliche Literatur, Berlin. Stamm, P. (2019). Uzağın Ötesinde, (Çev. Levent Tayla), Nebula Kitap, İstanbul.
• Strachey, A. (Ed.) (1937). The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud, Volume XXIII (1937-1939): Moses and Monotheism, An Outline of Psycho-Analysis and Other Works, in Collobration with Anna Freud, The Hogarth Press, London.
• Streeck-Fischer, A. (2018). Die frühe Entwicklung - Psychodynamische Entwicklungspsychologien von Freud bis heute, Vandenhoeck & Ruprecht GmbH & Co. KG, Göttingen.
• Szczepaniak, M. (2016). “Begehren und Erzahlen in Peter Stamms Roman Agnes”, Roczniki Humanistyczne, Tom LXIV, zeszyt 5.
• Yıldırım, O. & Kumcağız, H. (2022). Psikodinamik Yaklaşıma Göre İnsan Davranışının İncelenmesi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 15, Sayı: 40, Nisan.
• Zimbardo, P.G. (1983). Psychologie, Springer Verlag, Berlin.