THE CURATIVE EFFECT OF INSCRIPTION AND THE FUNCTION OF ARTICLE 103/II OF THE TURKISH CIVIL CODE WITH REGARDS TO LEGAL ENTITY OF FOUNDATIONS

Yıl 2017, Cilt: 75 Sayı: 1, 335 - 358, 30.06.2017

Barış Demirsatan

Öz

As per Article 103/II of the Turkish Civil Code, inscription of foundation has a curative effect since it prescribes that a request for annulment can be raised against a foundation of which deed is void. Thus the general regime of invalidity cannot be applied even mutandis mutatis to the foundation deed after inscription. Once the inscription has been made, any of reason of invalidity -except illegality or immorality of purpose- affecting the foundation deed does not make the legal entity of foundation and its deed void whereas the previous Turkish Civil Code and the reference Swiss Code do not contain any concrete provision granting a curative effect. This effect, however, is not absolute. Following the completion of foundation inscription, any reason of invalidity affecting the foundation deed transforms into a basis for cancellation of foundation. The request for cancellation is a foundational lawsuit which triggers the liquidation and extinction of the respondent foundation. Any matter such as the title of claimant or peremptory time limit must be determined as per the reason of cancellation.  

Anahtar Kelimeler

Foundation, Deed of foundation, Establishment of foundation, Dissolution of foundation, Curative effect of inscription

VAKIF TÜZEL KİŞİLİĞİ BAKIMINDAN TESCİLİN İYİLEŞTİRİCİ ETKİSİ VE MK M. 103/II HÜKMÜNÜN İŞLEVİ

Öz

Vakfın kurulmasını engelleyen sebeplerin varlığı halinde vakfa karşı iptal davası açılabileceğini düzenleyen MK m. 103/II hükmüyle Medenî Kanun, vakfın tesciline iyileştirici etki tanımıştır. Böylece hukuki işlemlere ilişkin genel hükümsüzlük rejimi kıyas yoluyla vakıf kurma işlemine vakıf tescil edildikten sonra uygulanmaz. Dolayısıyla vakıf tescil edildikten sonra, vakıf kuruluş işlemini etkileyen hükümsüzlük sebepleri işlemi ve vakfı amacın hukuka veya ahlâka aykırı olması hali dışında geçersiz kılmaz. Buna karşılık yürürlükten kalmış olan Medenî Kanun ile kaynak İsviçre hukukunda bu şekilde somut bir hüküm mevcut değildir. Vakıf amacının başlangıçtan itibaren imkânsız olması durumunda, tescil vakfa tüzel kişilik kazandırmaz. Zira kurulduğu anda MK m. 116/I uyarınca infisah edecek bir vakfa kanunun cevaz verdiği kabul edilemez. Tescilin iyileştirici etkisi ise mutlak değildir. Vakfın kuruluş işlemini etkileyen hükümsüzlük sebepleri, vakfa karşı iptal davası açılabilmesine dayanak oluşturur. İptal davası, vakfı tasfiye sürecine sokan ve vakfın sona ermesine yol açan bir yenilik doğuran dava niteliğini taşır. İptal davasında davacı sıfatı ve dava açma süresi gibi hususlar, iptal sebebi oluşturan hukuka aykırılığa göre belirlenmek gerekir. 

Anahtar Kelimeler

Vakıf, Vakıf senedi, Vakfın kuruluşu, Vakfın sona ermesi, Tescilin iyileştirici etkisi

Kaynakça

• Premand, Viviane, Les sociétés de famille dans les formes de la société anonyme et à responsabilité limitée, 2010 Pulaşlı, Hasan, Şirketler Hukuku Şerhi, C. II, Ankara, 2015
• Riemer, Hans Michael, BK - Berner Kommentar Band/Nr. I/3/1: Allgemeine Bestimmungen, Systematischer Teil und Kommentar zu Art. 52-59 ZGB Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Einleitung und Personenrecht, Die juristischen Personen, Bern, 1993 Riemer, Hans Michael, CS – Commentaire Stämpfli: Vereins- und Stiftungsrecht (Art. 60-89bis ZGB) mit den Allgemeinen Bestimmungen zu den juristischen Personen (Art. 52-59 ZGB), 2012
• Riemer, Hans Michael, BK – Berner Kommentar Band/Nr. I/3/3: Die Stiftungen, Systematischer Teil und Kommentar zu Art. 80-89bis ZGB Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Einleitung und Personenrecht, Die juristischen Personen, Bern, 1981 Saymen, Ferit Hakkı, Türk Medenî Hukuku Cilt II: Şahsın Hukuku, İstanbul, 1960 Serozan, Rona, Medeni Hukuk, İstanbul, 2015 Serozan, Rona, Tüzel Kişiler Özellikle: Dernekler ve Vakıflar, İstanbul, 1994 [Tüzel Kişiler] Serozan, Rona/Engin, B. İlkay, Miras Hukuku, Ankara, 2014 Tabet, Habib/Leupim, Yvan, « La fondation de droit suisse au prisme de l’Ordonnance sur le Registre du commerce du 17 octobre 2007 », REPRAX 2/2013 Tercier, Pierre/Pichonnaz, Pascal/Develioğlu, H. Murat, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 2016 Tuor, Peter/Schynder, Bernhard/Schmid, Jörg/Jungo, Alexandra, ZGB - Das Schweizerische Zivilgesetzbuch, 2015 Uyan, Göktürk, “Miras Sözleşmesindeki İki Taraflı Bağlayıcı Kayıtla Vakıf Kurulması”, İÜHFM, C. 65, S. 2, 2007 Vardar Hamamcıoğlu, Gülşah, Medenî Hukuk’ta Tasarruf İşlemi Kavramı, İstanbul, 2014 Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet, Türk Medenî Hukuku Cilt I/2 Şahsın Hukuku, İstanbul, 1956 Vez, Parisima, Commentaire Romand: Code Civil I, 2010 von Büren, Roland/Stoffel, Walter A./Weber, Rolf H., Grundriss des Aktienrechts Mit Berücksichtigung der laufenden Revision, 2011 Xoudis, Julia, Commentaire Romand: Code Civil I, 2010 Yücer, İpek, “Gerçek Kişilerin Vakıf Kurma Ehliyeti”, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, C. III, İstanbul, 2011 Yüksel, Sinan H., “Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi Davasında Davalı Sıfatı Üzerine Düşünceler”, Prof. Dr. Hamdi Yasaman’a Armağan, İstanbul, 2017 Zevkliler, Aydın/Acabey, M. Beşir/Gökyayla, K. Emre, Medeni Hukuk, Ankara, 2000