A Badawi Practising Certificate (Ijazatnama) And Some Remarks About Tariqat Certificates

Year 2017, Issue: 36, 7 - 47, 30.06.2017

Derya Baş

Abstract

Characterized by tahalluk
and tahakkuk, sufism has acquired a
distinguished place among other principle-based Islamic disciplines and thus been
accepted as a specialized field of knowledge (‘ilm-i mahsûs). Since a practical aspect is essential to sufism,
various sufi orders (tarîqat) have
flourished and diversified over the course of time. In this respect, practicing
certificates (ijazatnâma) play a
central part in traditions of sufi orders because they authorize competency and
merit in sufi knowledge. They are also a matter of interest in studies on the history
of sufism because they incorporate an authentic line of succession in a sufi
order. The status and utilization of tarikat
elements like initiation (biat),
succession (silsila), rituals, and
conventions (âyin-erkân) have been widely
ignored in studies of sufism and Islam. Again, interacting and mutually
expounding relations between sufi knowledge and manifestations of sufi life have
been, to a great extent, disregarded. From this point of view, rather than
thinking about tarikat elements as
nonreligious means and ends vitiating religious life and practices, more
productive for religious thought is to regard those elements as instances
whereby a religious tendency maintains a rational attitude.

The following is the original Arabic text, presented
with a Turkish translation, of a practicing certificate (ijazatnâma) conferring full authority of Badawi caliphate/sheikhdom
on Muzıka-ı Hümâyun colonel Sheikh Mehmed Şevki Efendi, accredited by Musullu
Said Efendi, the sheikh of Beylerbeyi İstavroz Dergâhı.

Keywords

Sufi Orders, Badawi Tariqa, Practicing Certificate (Ijazatnâma)

Bir Bedeviyye İcâzetnâmesi ve Tarikat İcâzetnamelerine Dair Bazı Meseleler

Abstract

Tasavvuf
tahalluk ve tahakkuk olguları ile, ilkelerden hareket eden diğer İslâmî
disiplinler gibi seçkinleşmiş, bu bakımdan özel bir ilim (ilm-i mahsûs) olarak
kabul edilmiştir. Tasavvufun amelî yönünün vazgeçilmezliği tarikat
geleneklerinin gelişip zenginleşmesine imkan hazırlamıştır. Bu yüzden tarikat
geleneğinde önemli bir yeri olan icâzetnâmeler, tasavvuf ilminde ehliyetin ve
liyâkatin tescili olduğu gibi tarikatin sahih silsilesini ihtiva etmesi
bakımından tasavvuf tarihi araştırmalarında ilgiyi hak etmektedir. Oysa biat,
silsile, icâzetnâme, âyin-erkân gibi tarikat olgularının İslâm dini ve
tasavvufu içindeki mevkii ve istimâli göz ardı edilmiş, tasavvuf ilmi ile tasavvufî
hayatın tezahürleri, birbirlerini şerh eden, karşılıklı etkileşen tabiatları
itibara alınmamıştır. Bu sebeple tarikat olguları hakkında, dinî olmayan niyet
ve araçların dinî hayat ve pratikleri ifsad ettiğini düşünmek yerine dinî bir
niyeti taşımakla birlikte akılcı bir tutumu dışta bırakmayan bir eğilimin eseri
olduğunu düşünmek dinî düşünce açısından daha verimlidir.

Aşağıda
Arapça aslını ve tercümesini takdim ettiğimiz icâzetnâme Beylerbeyi İstavroz
Dergâhı şeyhi Musullu Said Efendi eliyle tam yetkili bir Bedevî halifesi/şeyhi
olmak üzere halifesi Muzıka-ı Hümâyun miralayı Şeyh Mehmed Şevki Efendi’ye
verilmiştir.

Keywords

Tarikat, Bedeviyye Tarikatı, İcâzetnâme

References

• Abdurrahman b. Şeyh Hüseyin el-Üveysî eş-Şâfiî el-Halebî el-Hüseynî, Nühbetün min a’lâmi Halebi’ş-şehebâ min enbiyâ ve ulemâ ve evliyâ, Dârü’t-Türâs, Halep 2003.
• Abdülvehhâb Şa’rânî, Levâkıhu’l-envâr fî tabakâti’l-ahyâr, Kahire 1952.
• Abdülbâkî Gölpınarlı, Tasavvuftan Dilimize Geçen Deyimler ve Atasözleri, İnkılap ve Aka, İstanbul 1977.
• Ahmed Muhammed Hicâb, el-İzz ve’l-itibâr, ârâ’ fî hayâti’s-Seyyid el-Bedevî ed-dünyeviyye ve hayâtihi’l-berzahiyye, Kahire 1978.
• Ahmed İzzeddin Abdullah Halef, Sîretü’s-Seyyid Ahmed el-Bedevî, el-Mektebetü’l-Ezheriyyetü li’t-türâs, Kahire, t.y.
• Ahmed Yaşar Ocak, “Fuat Köprülü, Sosyal Tarih Perspektifi ve Günümüz Türkiyesi’nde Din ve Tasavvuf Tarihi Araştırmalarında Tarihin Saptırılması Problemi”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, sayı: 3, 1997, s. 221-230.
• Ali Nûreddin el-Halebî, en-Nasîhatü’l-Aleviyye fî Beyâni Hüsni Tarîkati’s Sadâti’l-Ahmediyye, Slm. Ktp., Yahya Tevfik 192.
• Baraz, Mehmed Rebiî Hatemî, Teşrîfât Meraklısı Beyzâde Takımının Oturduğu Bir Kibar Semt: Beylerbeyi, I, İstanbul Büyük Şehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul 1994.
• Cemâleddin Server Revnakoğlu Arşivi, Slm. Ktp., zarf no: 94/1-23.
• Derya Baş, Seyyid Ahmed el-Bedevî, Tarîkatı ve İstanbul’da Bedevîlik, Kitabevi Yay., İstanbul 2008.
• Derya Baş, “Bedeviyye”, Ahilik Ansiklopedisi, I, T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, s. 300-301.
• Derya Baş, “Rifâiyye”, Ahîlik Ansiklopedisi, II, T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, s. 206-208.
• Derya Baş, “Bedeviyye”, Türkiye’de Tarikatlar: Tarih ve Kültür, İSAM Yay., İstanbul 2015.
• Doğan Özlem, “Felsefî Hermönötiğe Geçiş Yolu Olarak Tarihselcilik”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1999, sayı: 40, s. 127-145.
• Ebü’l-Bekā Kemâleddin Muhammed b. Mûsâ b. Îsa Demîrî, Hayâtü’l-hayevâni’l-kübrâ, Birlikte: Zekeriyyâ b. Muhammed b. Mahmûd el-Kazvînî, Acâibü’l-mahlûkāt ve’l-hayvânât ve garâibü’l-mevcûdât, Matbaa-i Mustafa Muhammed, Kahire 1937.
• Ebü’l-Fellah Abdülhay İbnü’l-İmâd, Şezerâtü’z-zeheb fî ahbâri men zeheb, thk. Mahmud Arnaut, Abdülkadir Arnaut, Dâru İbn-i Kesir, Beyrut, c. V, 1986-1993.
• Ebü’l-Feyz Muhammed Murtazâ el-Hüseynî el-Vâsıtî el-Hanefî ez-Zebîdî, Ikdü’l-cevheri’s-semîn fi’z-zikri ve turuki’l-ilbâs ve’t-telkîn, yazma (fotokopi nüsha).
• Fütüvvetnâme-i Şeyh Yâsin, Slm Ktp., Hacı Mahmud Efendi, no: 2532/1, 53 varak.
• Fütüvvetnâme-i Tarîk-i Ahmed Bedevî ve Ahmed Rifâî, İ.B.B. Atatürk Kitaplığı, Osman Ergin Yazmaları, no: 06677/03, v. 11-18.
• Hocazâde Ahmed Hilmi, Hadîkatü’l-Evliyâ’dan Pîr-i Tarîkat Seyyid Ahmed el-Bedevî, Şirket-i Mürettibiyye, İstanbul 1318.
• Hüseyin Vassâf, Sefîne-i Evliyâ, Slm. Ktp. Yazma Bağışlar 2305.
• Hüseyin Vassâf, Sefîne-i Evliyâ, I, yay. haz., Mehmet Akkuş, Ali Yılmaz, Sehâ Neşriyat, İstanbul 1990.
• İbn İyâs, Bedâiü‘z-zuhûr fî vakâii’d-duhûr, thk. Muhammed Mustafa, c. V (922 senesinden 928 senesine kadar) el-Hey’etü’l-Mısriyyeti’l-Âmme, 1404/1984.
• Mehmed Nazmi Efendi, Osmanlılar’da Tasavvufî Hayat, Hediyetü’l-İhvân: Halvetîlik Örneği, haz. Osman Türer, İnsan Yay., İstanbul 2005.
• Mehmet Zeki Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Millî Eğitim Bakanlığı Yay., 4. bs., İstanbul 1993.
• Mehmed Kemâleddin Harîrîzâde, Tibyânü Vesâili’l-Hakayık fî Beyâni Selâsili’t-Tarâık, “Ahmediye”, Slm. Ktp., İbrahim Efendi 430.
• Muhammed Hıfzı Veffâk, Tercüme-i Menâkıb-ı Seyyid Ahmed el-Bedevî, Slm. Ktp., Hüsnü Paşa 587.
• Muhammed Tâhir b. Abdullah, Minhâcü’l-mürîdîn, Konya Müzesi Abdülbâkî Gölpınarlı Koleksiyonu, (Mikrofilm Arşivi) no: A-4804, 170 varak.
• Mustafa Kara, “Ahmed el-Bedevî”, DİA, c. II, 47-48.
• Necdet Tosun, “Harîrîzâde’nin Kenzü’l-feyz İsimli Eserine Göre Halvetiyye’de Tasavvufî Eğitim ve Âdâb”, Kastamonu Üniversitesi II. Uluslar arası Şeyh Şâbân-ı Velî Sempozyumu – Kastamonu’nun Mânevî Mîmarları – 4-6 Mayıs 2014, s. 73-79.
• Sadık Albayrak, Son Devir Osmanlı Ulemâsı Meşâyıh ve Tekkeler, c. V, İstanbul Büyük Şehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yay., İstanbul 1996.
• Safer Dal, Geydim Hırkayı: Safer Efendi’nin Sohbetleri, Yay. Haz. Adalet Çakır, Dergah Yay., İstanbul 2013.
• Saffet Sarıkaya ve M. Necmettin Bardakçı “Bir Rifâî Fütüvvetnâmesi Üzerine İnceleme”, Tasavvuf: İlmî Akademik Araştırma Dergisi, 2012, sayı: 29, s. 169-183.
• Saffet Sarıkaya, “Bazı Rifâî Fütüvvetnâmeleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Ahîlik Uluslar arası Sempozyumu “Kalite Merkezli Bir Yaşam” Bildiri Kitabı, 2011, s. 92-116.
• Seyyid Nesib, “Tasavvuf Tarihini Tenvir I”, Ceride-i İlmiye, İstanbul: Meşihat-ı Celile-i İslamiyye, Cemaziyelahir 1339, sayı: 66, s. 2118-2124.
• Seyyid Ahmed Tuayma, Hayâtü’s- Seyyid el-Bedevî, Dârü’l-kavmiyye li’t-tıbâati ve’n-neşr, 1966.
• Şeyh Hüsnü, “Tarikat Mesâili: Lüzûm-ı Islâhât”, Hikmet, 26 Mayıs 1920, İstanbul: Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi, c. II, s. 5.
• Selami Şimşek, Son Dönem Celvetî Şeyhlerinden Bandırmalızâde Ahmed Münib Efendi’nin Hayatı, Eserleri ve Mecmûa-yı Tekâyâ, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2007, sayı: 21, s. 135-172.
• Usûl-i Tarîkat-i Bedeviyye, Yapı Kredi Sermet Çifter Ktp., no: 753, 220 varak.
• Selami Şimşek, Son Dönem Celvetî Şeyhlerinden Bandırmalızâde Ahmed Münib Efendi’nin Hayatı, Eserleri ve Mecmûa-yı Tekâyâ, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2007, sayı: 21, s. 135-172.
• Zeynüddin Abdüssamed, el-Cevâhirü’s-seniyye ve’l-kerâmâti’l-ahmediyye, Slm. Ktp, İzmirli Hakkı 1196.