BELEDİYE GELİRLERİNİN ANALİZİ ve MALİ ÖZERKLİK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2010, Sayı: 53, 1 - 18, 10.10.2011

Özhan Çetinkaya Tolga Demirbaş

Öz

Bir belediyenin yeterli kalitede hizmet sunabilmesi; yeterli gelirlere sahip
olmasının yanı sıra öz gelirlerinin yüksek olması ile doğrudan ilişkilidir. Bu
nedenle günümüzde devletler, “mali yerelleşmeyi” ilke edinerek belediyelerin öz
gelirlerini artırmaya yönelik reformlar yapmaktadırlar. Bu makale Türkiye’deki
belediyelerin gelirlerini gerek teorik gerekse son on yıllık verilere dayalı olarak
incelemekte ve çeşitli ülkelerle karşılaştırarak mali özerkliklerini ortaya
koymaktadır. Sayıca fazla gelir kaynağına sahip görünen belediyelerin diğer
ülkelerle karşılaştırıldığında oldukça az öz gelire sahip olduğu görülmektedir.
Yerel halkın yönetime katılması, hesap verme sorumluluğu ve şeffaflığın
geliştirilmesi için belediyelere motorlu taşıtlar vergisi gibi yeni öz gelirler tahsis
edilmesi ve mevcut öz gelirlerin daha verimli hale getirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Belediye gelirleri, belediye öz gelirleri, belediye vergileri, mali özerlik ve mali yerelleşme

Kaynakça

• Bahl, Roy (1999), Implementation Rules for Fiscal Decentralization, Georgia State University Andrew Young School of Policy Studies, International Studies Program, Working Paper 99-1, January 1999.
• Çınar, Tayfun ve Güler, Birgül A. (2004), Yerel Maliye Sistemi, Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayını, Ankara.
• Friedrich, Peter, Kaltschutz, Anita and Nam, Chang Woon (2004), Recent Development of Municipal Finance in Selected European Countries, The 44th Congress of the European Regional Science Association (ERSA), Oporto, August 25-29.
• Güner, Ayşe (2004), “Belediyelerin Öz Gelirleri”, Vergi Dünyası, Sayı 274, Haziran.
• Keleş, Ruşen (1998), Yerinden Yönetim ve Siyaset, Genişletişmiş 3. Basım, Cem Yayınevi, Ankara.
• Kerimoğlu, Baki (2005), “Türkiye’de Mevcut Siyasi ve Mali Sistem İçinde Yerel Yönetimler: Yerelleşme ve Özerklik Açısından Değerlendirme”, Mali Kılavuz, Yıl 7, Sayı 27, Ocak- Mart.
• Miroshnyk, Olga (2009), “Institute of Local Self-Government in Sweden”, National Security & Defence, No 1, 2009.
• OECD (2008), Challenges of Human Resources Management For Multi-Level Government - Final Drafts. Conference Center, 4-5 December.
• Özdemir, Gürbüz (2008), Belediye İktisadi Teşebbüslerinin Özelleştirilmesi, Sayıştay Dergisi, Sayı:71, Ekim.
• PricewaterhouseCoopers (2000), Local Government Grant Distribution: An International Comparative Study, Department of Environment, Transport and the Regions, United Kingdom.
• Schaeffer, Michael (2000), Municipal Budgeting, World Bank.
• TÜİK (2005), Kesin Hesaplar: Belediyeler ve İl Özel İdareleri, Ankara.
• Ulusoy, Ahmet ve Akdemir, Tekin (2007), Mahalli İdareler: Teori-Uygulama-Maliye, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Vergi Kanunlarının Yeni Türk Lirasına Uyumu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (5281 Sayılı Kanun), 31.12.2004 Tarih ve 25687 sayılı 3. Mükerrer Resmi Gazete.
• Bakanlar Kurulu Kararı, 7/5/2005 tarih ve 25808 sayılı Resmi Gazete.
• 7.1970 Tarih 1319 sayılı Emlâk Vergisi Kanunu.
• Tarih ve 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu. 1982 Anayasası.
• Tarih ve 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu.
• Tarih ve 5393 Sayılı Belediye Kanunu.
• 7.2008 tarih ve 5779 Sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun.
• Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliği (Seri No 35) 27089 Sayılı ve 23.12.2008 tarihli Resmi Gazete.
• Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliği (Seri No 36), 27111 Sayılı ve 15.01.2009 Tarihli Resmi Gazete.
• http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/Pages/Haber.aspx?NewsID=17536. (Erişim 28.07.2009).
• http://www.mahalli-idareler.gov.tr/Mahalli/Istatistik.aspx. (Erişim 28.07.2009).