VERGİ PSİKOLOJİSİ VE VERGİYE KARŞI MÜKELLEF TEPKİLERİ

Yıl 2010, Sayı: 54, 67 - 90, 11.10.2012

Yasemin Taşkın

Öz

Vergiye karşı mükellef tepkileri farklı biçimlerde farklı nedenlerle ortaya
çıkabilmektedir. Bu tepkilerin ortaya çıkış nedenleri vergilemeyi algılama
biçimine göre farklılık gösterebilmektedir. Vergiye karşı tepkilerin
bir kısmı yasal sınırlar içinde ortaya çıkarken, bir kısmı ise yasal sınırların
dışında ortaya çıkmaktadır. Vergi tepkileri vergiden kaçınma, vergi yansıması,
vergi kaçırma, vergi grevi, vergi yerleşmesi vb. biçimlerde ortaya
çıkmaktadır.
Bu çalışmada vergi psikolojisi açıklanıp, vergiye karşı mükellef tepkileri
farklı açılardan değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Vergi, vergi kaçırma, vergiden kaçınma, vergi psikolojisi, vergi yansıması

Kaynakça

• Alm, James, Torgler, Benno, ‘Culturel Differences and Tax Morale in United States and in Europe’, Journal of Economic Psychology, 27 (2006).
• Aksoy, Şerafettin(2011) Kamu Maliyesi (Kamu Harcamaları-Kamu Gelirleri-Devlet Borçları-Bütçe-Maliye Politikası), Filiz Kitabevi, 2011.
• Aktan, Coşkun Can. Vergiye Karşı Aktif ve Pasif Tepkiler, (Çevrimiçi) http//www. Canaktan.org/ekonomi/kamu maliyesi/vergi-psiko/tepkiler.htm, 06.01.2004.
• Aktan, Coşkun Can, Çoban, Hilmi (2006). ‘Vergileme Ekonomisi ve Vergileme Psikolojisi Perspektifinden Vergiye Karşı Tutum ve Davranışları Belirleyen Faktörler’, Vergileme Ekonomisi ve Vergileme Psikolojisi, Seçkin Yayıncılık.
• Aktan, Coşkun Can (2006). ‘Vergi Psikolojisinin Temelleri ve Vergi Ahlakı’, Vergileme Ekonomisi ve Vergileme Psikolojisi, Seçkin Yayıncılık.
• Aktan, Coşkun Can, Dinleyici, Dilek, Saraç, Özgür (2006). ‘Vergilere Karşı Tepkiler ve Vergilerin Ahlakı ve Sosyal-Psikolojik Sınırları, Vergileme Ekonomisi ve Vergileme Psikolojisi, Seçkin Yayıncılık.
• Akdoğan, Abdurrahman. ‘Vergilendirme Politikası, Gelir ve İkame Etkileri Açısından İzlenebilecek Gelir Vergisi Politikasının Değerlendirilmesi’, G.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 2(1999).
• Batırel, Ömer Faruk. ‘Vergi Kaçakçılığı ve Vergiye Gönüllü Uyum, Vergi Dünyası, 175(1996).
• Çavuş, Mehmet. ‘Vergi Arbitrajı AçısındanVergi Rekabetinin ve Türkiye’deki Uygulamalarının Analizi, Sonuçlarının Değerlendirilmesi ve Vergi Cennetleri’, Yaklaşım, 31(2006)
• Çelikkaya, Ali. ‘Mükelleflerin Vergiye Gönüllü Uyumunu Etkileyen Fak- törler’, E-Akademi Hukuk, Ekonomi Ve Siyasi Bilimler Aylık İnternet Dergisi, 5(2002).
• Çiçek, Halit, Karakaş, Mehmet, Yıldız, Abdunnur (2008) Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Vergi Yükümlülerinin Vergiyi Algılama Tutum ve Analizi: Bir Alan Araştırması, Ankara.
• Eden, Lorraine (2003). Taxes, Transfer Pricing and Multinational Enterprise, Oxford University Press, 2001 Chapter 21. Edited By, Alan M. Rugman, Thoma L. Brewer, The Oxford International Business.
• Eyüpgiller, Saygın. Vergiden Kaçınma ve Vergi Peçelemesi”, Yaklaşım, 113(2002).
• Heper, Fethi(2003) Kamu Maliyesi, Açıköğretim Yayınları, 2003.
• Gerçek Adnan, Yüce, Mehmet(1998) Mükelleflerin Vergiye Yaklaşımı- Açısından Türk Vergi Sisteminin Değerlendirilmesi, Bursa Ticaret Ve Sanayi Odası, Bursa.
• İzgi, Kadriye, Saruç, Naci Tolga ‘Sosyo-Kültürel Faktörlerin Vergi Ahlakı Üzerindeki Etkisi: Üniversite Öğrencileri ile Yapılan Anket’, Ekonomi Bilimleri Dergisi, C.3, No: 2,2011.
• Karabulut, Mehmet(1996) Vergi Aflarının Vergi Ahlakı Üzerine Etkileri, Yüksek Lisans Tezi.
• Kaşıkçı, Mahmut(1999) Türk Hukukunda Vergi Kaçakçılığı Suçları, Doktora Tezi.
• Kumluca, İbrahim.” Vergiye Gönüllü Uyumu Etkileyen Faktörler”, Vergi Sorunları, 180 (2003).
• Nadaroğlu, Halil(1976) Kamu Maliyesi Teorisi, İstanbul.
• Oktar, Ateş (2011). Vergi Hukuku, İstanbul.
• Özyer, Mehmet Ali (2003) Vergi Usul Kanunu Uygulaması” , Maliye Hesap Uzmanları Yayınları, Ocak 2003.
• Pope, Jeff, Mohdali, Raihana. ‘The Role of Religiosity in Tax Morale and Tax Compliance’, Australian Tax Forum, 25 (2010).
• Schmölders,Günter(1987) Genel Vergi Teorisi, İstanbul.
• Selen, Ufuk ( 2011) ‘Türkiye’de Vergi Kapasitesinin Kullanımı ve Vergi Yükü Üzerine Bir Değerlendirme’, Vergi ve Vergi Politikası Üzerine İncelemeler, Editör: Nihat Edizdoğan, Özhan Çetinkaya, Ekin Kitabevi, Bursa.
• Soydan,Billur Yaltı(1993) Uluslar arası Hukuksal Çifte Vergilendirmeyi Önleme Ve Ortadan Kaldırma Anlaşmaları Ve Türkiyenin Taraf Olduğu Anlaşmalar, Doktora Tezi.
• Şenyüz, Doğan (1995) Vergilendirmede Yükümlü Psikolojisi.
• Tezcan, Keramettin(2004) ‘Vergi Dairesi Mükellef İlişkisinde Vergi İdaresi Personelinin Sosyal ve Psikolojik Yapısı’, Son Baskı, 6(2004)(Çevrimiçi) www.sonbaski.com.22.12.2004.
• Torgler, Benno, Demir, C. İhsan, Macintyre, Schaffner, Murkus, ‘Causes and Conseguences of Tax Morale: An Emprical Investigation’ Economic Analysis-Policy, 38(2008).
• Tosuner Mehmet, Demir,Cemil. ‘Toplumsal Olgu Olarak Vergi Ahlakı’, Gazi Üni, İİBF Dergisi, 9/3 (2007).
• Tunçer, Mehmet. ‘Hükümet-Birey İlişkilerinin Vergi Uyumuna Etkisi ve Türkiye’, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, (2002).
• Turhan, Salih(1998)Vergi Teorisi Ve Politikası, Filiz Kitabevi, İstanbul.
• Uluatam, Özhan(1999) Kamu Maliyesi, İmaj Yayıncılık, Ankara.
• Uçak, Cemalettin. Vergi Psikolojisi, Vergi Dünyası, 189 (1997).
• Yeniçeri, Harun. “Beyan Esasına Dayanan Vergilerde Vergi Kayıp ve Ka- çaklarının Psikolojik Nedenlerinin Tespitine Yönelik Bir Araştırma”, Vergici Ve Muhasebeciyle Diyalog, 211, 2005.