The Analysis of Architectural Identity and Formation of Interaction Scheme of Thermal Tourism Buildings: Pamukkale - Karahayıt Case

Year 2020, Volume: 6 Issue: 2, 283 - 302, 29.12.2020

Ayten Begüm Aköz Çevrimli Şefika Gülin Beyhan

https://doi.org/10.28979/jarnas.844796

Abstract

Social, cultural and physical characteristics related to the environment provided data to the design, influenced the formation of architectural forms specific to the place, and each environment produced its own identity. One of the most important elements in the formation of a region, settlement and city identity is the architectural identity that reveals the identity of the building / building groups. In the study, it is aimed to reveal the criteria that affect the formation of architectural formation and settlement characteristics of 4 and 5 star thermal tourism buildings in the Karahayıt region where thermal tourism activities take place. Although there are studies on different subjects in the region, the architectural identity analysis performed specifically for accommodation facilities is unique and first. In the study, "Architectural Identity Analysis Chart" was created by conducting literature research. With this scheme, on-site observation and in-depth interviews were carried out. When the findings obtained from the analyzes were evaluated, it was seen that the most important factor in the architect's decision making in the scale of the settlement was the environmental characteristics. On the other hand, it is seen that legal factors as well as environmental characteristics are effective in decisions made at building scale. The "Architectural Identity Interaction Scheme" was created by interpreting the findings and determining the way the architectural identity components are directly or indirectly affected by each other. This scheme is important in terms of researching the thermal tourism architecture of the region and preparing planning design strategies for the future, conducting a study in the content of design guides, making comparisons of thermal tourism architecture in different regions, determining the place of the architectural identity in tourism buildings and performing some improvement interventions.

Keywords

Accommodation buildings, architectural identity, Pamukkale - Karahayıt

Termal Turizm Yapıları Özelinde Mimari Kimlik Analizi ve Etkileşim Şemasının Oluşturulması: Pamukkale – Karahayıt Örneği

Abstract

Çevreye ilişkin sosyal, kültürel ve fiziksel özellikler, tasarıma veri sağlayarak yere özgü mimari biçimlerin oluşmasında etkili olmuş ve her çevre kendi kimliğini üretmiştir. Bir bölgenin/yerleşimin/kentin kimliğinin oluşmasında en önemli unsurlardan biri, bina/bina gruplarının kimliğini ortaya koyan mimari kimliktir. Çalışmada, termal turizm faaliyetlerinin gerçekleştiği Karahayıt bölgesinde, 4 ve 5 yıldızlı termal turizm yapılarının mimari biçimlenme ve yerleşme özelliklerinin oluşmasına etki eden ölçütlerin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Bölgede farklı konularda yapılmış çalışmalar mevcut olmakla birlikte, konaklama tesisleri özelinde gerçekleştirilen mimari kimlik analizi özgün ve ilk olma özelliği taşımaktadır. Çalışmada, literatür araştırmaları yapılarak ‘Mimari Kimlik Analiz Şeması’ oluşturulmuştur. Bu şema doğrultusunda ise, yerinde gözlem ve derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizlerden elde edilen bulgular değerlendirildiğinde, mimarın yerleşim ölçeğindeki kararları vermesindeki en önemli faktörün çevresel özellikler olduğu görülmüştür. Bina ölçeğinde verilen kararlarda ise çevresel özelliklerin yanı sıra yasal faktörlerin de etkili olduğu görülmektedir. Elde edilen bulguların yorumlanması ve mimari kimlik bileşenlerinin doğrudan veya dolaylı olarak birbirleri ile etkilenme biçiminin tespit edilmesiyle ‘Mimari Kimlik Etkileşim Şeması’ oluşturulmuştur. Bu şema, bölgenin termal turizm mimarisinin araştırılması ve geleceğe dair planlama tasarım stratejilerinin hazırlanması, tasarım rehberleri içeriğinde bir çalışmanın yürütülebilmesi, farklı bölgelerdeki termal turizm mimarisi karşılaştırmalarının yapılması, elde edilen mimari kimliğin turizm yapılarındaki yerinin tespit edilmesi ve birtakım iyileştirme müdahalelerini gerçekleştirmesi açısından önem arz etmektedir

Keywords

Konaklama yapıları, mimari kimlik, mimari biçimlendirme, termal turizm, Pamukkale, Karahayır

References

• Akbulut, G. (2010). Türkiye'de kaplıca turizmi ve sorunları. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 9(1), 35-54. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jss/issue/24260/257162
• Akkaya, D. H. ve Usman, E. E. (2012). Temalı otel: Yok-mekanla var edilmeye çalışılan ‘kurgu mekan’. Tasarım + Kuram dergisi, 7(11), 67-82. https://tasarimkuram.com/tr/jvi.aspx?un=DTJ-49344
• Anonim. (2020a). Genel Bilgiler, Tarihçe. Erişim Tarihi: 06.10.2020, https://denizli.ktb.gov.tr/TR-211720/tarihce.html
• Anonim. (2020b). İklim. Erişim Tarihi: 6.10.2020, https://denizli.ktb.gov.tr/TR-211723/iklim-ozellikleri.html
• Anonim. (2020c). Pamukkale'nin kırmızı rakibi Karahayıt. Erişim Tarihi: 6.10.2020, https://www.hurriyet.com.tr/pamukkale-nin-kirmizi-rakibi-karahayit-4015314
• Anonim. (2020d). Doğa Thermal Health & Spa. Erişim Tarihi: 06.10.2020, https://www.dogathermalhotel.com
• Anonim. (2020e). Richmond Pamukkale Thermal. Erişim Tarihi: 06.10.2020, https://www.richmondhotels.com.tr/richmond-pamukkale-termal-otel-denizli/
• Anonim. (2020f). Erişim Tarihi: 06.10.2020, http://www.tatilrotasi.com/otel-detay/spa-hotel-colossae-thermal/1292/
• Anonim. (2020g). Erişim Tarihi: 06.10.2020, https://www.etstur.com
• Anonim. (2020h). Erişim Tarihi: 06.10.2020, https://www.tatilsepeti.com
• Ayyıldız, S. ve Ertürk, F. (2016). Kentsel kimlik bileşenleri ile yerel kimliğin izlerini sürmek: Kapanca Sokak örneği. Kocaeli Üniversitesi Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 2(1), 65-88. https://doi.org/10.26835/my.271053
• Başkan, A. E. (2009). Bir Denizli Seyahati. Denizli: Güney Ege Kalkınma Ajansı. http://geka.gov.tr/Dosyalar/o_1a47pjvdl65g1kdl1fmk1gkindr8.pdf
• Bennett, M., King, B. ve Milner, L. (2004). The health resort sector in Australia: A positioning study. Journal of Vacation Marketing, 10(2), 122-137. https://doi.org/10.1177/135676670401000203
• Bertan, S. (2010). Pamukkale destinasyonunda termal turizm faaliyetleri ve yöreyi ziyaret eden turistler üzerinde bir uygulama. Sosyal Bilimler Dergisi, 4, 129-137. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusosbil/issue/9497/118680
• Beyhan, Ş. G. (2004). Kültürel süreklilik ve çağdaş gereksinmeler bağlamında sürdürülebilir turizm ve kimlik kavramsal modeli: Pamukkale örneği. (Doktora Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Beyhan, Ş. G. ve Ünügür, S. M. (2006). Turizm yapılarında kimlik sorunu ve Belek-Kemer örnekleme çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(2), 262-273. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sdufenbed/issue/20780/221867
• Broadbent, G. (1973). Design in architecture: Architecture and the human sciences. New York. USA: John Wiley & Sons.
• Castells, M. (2006). Enformasyon çağı: Ekonomi, toplum ve kültür: 2.cilt Kimliğin gücü: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Correa, C. (1983). Quest for Identity, Architecture and Identity. The Aga Khan Award for Architecture, Singapore.
• Çöl, Ş. (1998). Kentlerimizde Kimlik Sorunu ve Günümüz Kentlerinin Kimlik Derecesini Ölçmek İçin Bir Yöntem Denemesi . (Doktora Tezi), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Doğaner, S. (1996). Anadolu'nun coğrafi mirası Pamukkale. Türk Coğrafya Dergisi, 31, 7-38. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tcd/issue/21256/228112
• Erhan Ş., E. (2010). Türkiye’de termal turizmin gelişimi, termal turizm tesislerinin tasarım kriterleri (Afyonkarahisar ili örneği üzerinden incelenmesi). (Yüksek Lisans Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Erman, O. ve Yılmaz, N. (2017). Mimari tasarımda konsept ve bağlam ilişkisi üzerine. Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, 10, 96-115. https://doi.org/10.17365/TMD.2017.1.012.x
• Gündüz, O. (2005). Kentlerimizin kimlik sorunu ve İzmir örneği. I.Uluslararası Mimar Sinan Sempozyumu: Mimar Sinan ve tarihsel kimlik, Edirne.
• Güvenç, C. (2007). Türkiye'deki termal turizm tesislerinin planlama ve tasarım ilkelerine ilişkin bir model önerisi (Çanakkale örneği). (Doktora Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Hacıhasanoğlu, O. (1996). Kimlik Sorunu, Mimarlığın Evrensel ve Yerel Boyutları. Uluslararası Yapı ve Yaşam Kongre Kitabı, Bursa.
• Kancıoğlu, M. (2006). İmaj, kimlik ve anlam oluşturma biçimlerinin turizm binaları üzerinde incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 11(1), 33-43. https://dergipark.org.tr/tr/pub/uumfd/issue/21684/233391
• Kişisel Arşiv, 2017. A.Begüm Aköz Çevrimli fotoğraf arşivi.
• Kodal, G. ve Demirel, Ö. (2014). Trabzon Kenti Ortahisar Bölgesi Tarihi Aksının Kent Kimlik Bileşenleri Açısından Değerlendirilmesi. Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, 1(1), 1-23. https://doi.org/10.17365/TMD.2014019178
• Lefebvre, H. (1991). The production of space (D. Nicholson-Smith, Trans.): Oxford: Blackwell.
• Ocakçı, M. ve Türk, A., Yelda. (2012). Kentsel kimlik. M. Ersoy (Ed.), Kentsel Planlama Ansiklopedik Sözlük. İstanbul.
• Önez, Z. (2008). Özel Çevre Koruma Bölgeleri Yönetim Sorunları Kapsamında: Pamukkale Özel Çevre Koruma Bölgesi. Akademik İncelemeler, 3(1), 55-73. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akademikincelemeler/issue/1555/19085
• Özdemir, C. (2001). Kimlik ve söylem. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 107-122. https://dergipark.org.tr/en/pub/ogusbd/issue/10979/131424
• Pena, O. (1987). Mission Resort Health Spa, San Antonio, Texas. (PHD Thesis), Architecture Faculty,Texas Tech University, ABD.
• Polat, S. (2011). Kamusal dış mekanlarda mimari kimliği değerlendirmek için bir yöntem önerisi: Bursa-Cumhuriyet alanı örneği. (Doktora Tezi), Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Proshansky, H. M., Fabian, A. K. ve Kaminoff, R. (1983). Place-identity: Physical world socialization of the self. Journal of Environmental Psychology, 3, 57-83. https://doi.org/10.1016/S0272-4944(83)80021-8
• Rapoport, A. (2004). Kültür Mimarlık Tasarım (S. Batur, Trans.). İstanbul: YEM Yayın.
• Şenkaya F., B., Demirel, Ö. ve Özkır, D. (2012). Ayder (Çamlıhemşin-Rize/Türkiye) termal ve yayla turizm bölgesinin termal koruma ve turizm gelişimi açısından değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 2(5), 151-164. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iujad/issue/32465/360996
• Topçu, K. (2011). Kent kimliği üzerine bir araştırma: Konya örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 1048-1072. https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/2000
• Turgut, H., Özalp Yavuz, A. ve Erdoğan, A. (2012). Artvin ilinde doğal çevrenin kent kimliğine etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 13, 172-180. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjf/issue/20899/224424