Üretim Sektöründe Sürdürülebilirlik için Sosyal Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi: Çimento Üretimi Örneği

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 4, 651 - 661, 15.12.2022

Büşra Cici Beyhan Pekey Simge Taner Çankaya

https://doi.org/10.28979/jarnas.1093445

Öz

Günümüzde çimento üretimi, kullanımı ve bertarafı sırasında sosyal konuların değerlendirilmesi, şirketlerin sürdürülebilir kalkınmaya yönelik sosyal sorumlulukları açısından giderek daha önemli hale gelmektedir. Sosyal Ya-şam Döngüsü Değerlendirmesi (S-LCA), bir ürünün veya hizmetin yaşam döngüsündeki faaliyetlerin çeşitli paydaşlar üzerindeki olası sosyal etkilerini belirleyerek, şirketlerin sosyal olarak sorumlu bir şekilde çalışmalarını kolaylaştır-mayı sağlayan bir tekniktir. Bu çalışmada çimento üretimi gerçekleştirilen bir işletmede sosyal yaşam döngüsü, Bir-leşmiş Milletler Çevre Programı/Çevresel Toksikoloji ve Kimya Derneği (UNEP/SETAC) tarafından önerilen paydaş kategorileri dikkate alınarak çalışan paydaşı açısından incelenmiştir. Çalışan paydaşının alt kategorileri iş sağlığı ve güvenliği (İSG), fırsat eşitliği/ayrımcılık, adil maaş, çocuk işçi, sosyal yardım/sosyal güvenlik, çalışma saatleri, zorla çalıştırma, sendikalaşma ve toplu pazarlık özgürlüğüdür. Çimento üretim süreçlerinde mavi ve beyaz yaka çalışanların sosyal ve sosyo-ekonomik yönlerinin ve bunların sosyal yaşam döngüsünü kapsayan olumlu ve olumsuz etkileri kar-şılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Envanter analizi aşamasında, çalışanlarla gerçekleştirilen anketler aracılığı ile sahaya özgü veriler toplanmıştır. Belirlenen alt kategorilerin etki değerlendirmesinde, 0 ile 4 arasında puanlama yön-temi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda mavi yaka çalışanlar açısından en olumsuz sosyal etkiye sahip alt kategoriler 2 puan ile sosyal yardım/sosyal güvenlik ve sendikalaşma ile toplu pazarlık özgürlüğü olmuştur. Beyaz yaka çalışanlar açısından sosyal etkiler ise olumlu sonuçlanmış ve tüm alt kategoriler 4’er puan olarak hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Beyaz Yaka, Çalışan Paydaşı, Çimento, Mavi Yaka, Sosyal Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi

Social Life Cycle Assessment for Sustainability in Production Sector: A Cement Production Case Study

Öz

Nowadays, the analysis of social issues during the production, use and disposal of cement becomes im-portant for companies in terms of their social responsibilities for sustainable development. Social life cycle assessment (S-LCA) is a method that facilitates companies to work in a socially responsible manner, by providing information about the social impact of products or services, activities in the life cycle, worker, society, consumers, local commu-nity, value chain actors on their stakeholders. In this study, the S-LCA of an enterprise whose main activity is cement production has been examined in terms of worker stakeholder among the stakeholder categories proposed by UNEP/SETAC. Social and socio-economic aspects of blue- and white-collar employees working in cement production stages and their positive and negative impacts covering the S-LCA were evaluated comparatively. In inventory anal-ysis, site-specific data were collected through questionnaires conducted with employees, and a scoring method be-tween 0- 4 was used in the impact assessment of the determined subcategories. As a result of the study, the subcate-gories which have the most negative social impact were social assistance/social security and freedom of association and collective bargaining (2 score) for blue-collar employees. Considering white collar employees, social impacts were positive, and all subcategories were calculated as 4 score.

Anahtar Kelimeler

White Collar, Worker Stakeholder, Cement, Blue Collar, Social Life Cycle Assessment

Kaynakça

• Foolmaun R.K., Ramjeeawon T., Comparative Life Cycle Assessment and Social Life Cycle Assessment of Used Polyethylene Terephthalate (PET) Bottles in Mauritius, The International Journal of Life Cycle Assessment, 2013, 18(1), 155-171. https://doi.org/10.1007/s11367-012-0447-2.
• Hosseinijou S.A., Mansour S., Shirazi M.A., Social Life Cycle Assessment for Material Selection: a Case Study of Building Materials, The International Journal of Life Cycle Assessment, 2014, 19(3), 620-645. https://doi.org/10.1007/s11367-013-0658-1.
• Hunkeler D., Societal LCA Methodology and Case Study ,The International Journal of Life Cycle Assessment, 2006, 11(6), 371-382. https://doi.org/10.1065/lca2006.08.261.
• Karlewski H., Lehmann A., Ruhland K., Finkbeiner M., A Practical Approach for Social Life Cycle Assessment in the Automotive Industry, Resources, 2019, 8(3), 146. https://doi.org/10.3390/resources8030146.
• Navarro I.J., Yepes V., Martí J.V., Social Life Cycle Assessment of Concrete Bridge Decks Exposed to Aggressive Environments, Environmental Impact Assessment Review, 2018, 72, 50-63. https://doi.org/10.1016/j.eiar.2018.05.003.
• Petti, L., Sanchez Ramirez, P. K., Traverso, M., & Ugaya, C. M. L. (2018). An Italian tomato “Cuore di Bue” case study: challenges and benefits using subcategory assessment method for social life cycle assessment. The International Journal of Life Cycle Assessment, 23(3), 569-580. https://doi.org/10.1007/s11367-016-1175-9.
• Roh S., Tae S., Kim R., Martínez D.M., Analysis of Worker Category Social Impacts in Different Types of Concrete Plant Operations: A Case Study in South Korea, Sustainability, 2018, 10(10), 3661. https://doi.org/10.3390/su10103661.
• Sining, M., Sharaai, A. H., & Wafa, W. (2022). A study of social well-being among university students. The International Journal of Life Cycle Assessment, 1-13. https://doi.org/10.1007/s11367-022-02029-w.
• UNEP/SETAC, Guidelines for Social Life Cycle Assessment of Products, United Nations Environment Programme-Society of Environmental Toxicology and Chemistry Life Cycle Initiative, ISBN: 978-92-807-3021-0, 2009.
• Uysal R., Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Algısı: As Çimento A.Ş. Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.